ETNOSENTRİK EĞİLİMİN TÜKETİCİLERİN BENLİK ALGILARI VE ETNİK KÖKENLERİ BAKIMINDAN SATIN ALMA DAVRANIŞINA ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 124 - 146, 01.12.2019

Aybike Tuba Özden , Zeliha Eser

Öz

Bu çalışmada yazarlar, tüketici etnosentrizmi kavramının aracılığında tüketicilerin benlik algılarının ve etnik kökenlerinin yerli ürün satın alma niyetlerini etkileme derecelerini incelemeyi amaçlamışlardır. Bu amaçla Türkiye’de 32 şehirden, toplam 832 katılımcıdan anket yöntemiyle veri toplanmıştır. Bu araştırma sonucuna göre CETSCORE 47,4 çıkmıştır. Yazarlar, yapılan veri analizi sonucunda tüketicilerin benlik algıları, etnik kökenleri, yerli ürün satın alma niyetleri ve etnosentrik eğilimleri arasında anlamlı ilişki olduğu sonucuna varmıştır.  Bu çalışma, etnik köken ve benlik algısı değişkenlerinin tüketici etnosnetrizmi üzerindeki etkisini ilk ele alan çalışma olması ve Türkiye’de yaşayan tüketicilerin etnosentrik eğilimleri ile ilgili 32 şehiri kapsayan en geniş kapsamlı araştırma olması nedenleriyle büyük önem taşımaktadır. Ayrıca 10 farklı etnik kökenin araştırma kapsamına alındığı ve bu etnik kökenden olan tüketicilerin etnosentrik eğilimlerinin ölçüldüğü ilk araştırma olması araştırmanın diğer önemini teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici etnosentrizmi, benlik algısı, CETSCALE, etnik köken

EFFECTS OF ETHNOCENTRIC TENDENCY ON CONSUMERS’ BUYING BEHAVIOUR: SAMPLE OF TURKEY

Öz

The purpose of the authors in this study was to analyze to what extent consumers’ sense of self and their ethnic origins influence their intentions of buying domestic products through the concept of ethnocentrism. For this purpose, data were collected from a total of 832 participants from 32 cities in Turkey by means of questionnaire. According to the results of this study, CETSCORE was found as 47,4. According to the results of the data analysis conducted, the authors concluded that there was a significant association between consumers’ sense of self, ethnic origin, their intentions of buying domestic products and their ethnocentric tendency. This study is of great importance since it is the first study to discuss the effect of the variables of ethinicty and sense of self on consumer ethnocentrism and since it is the most extensive study including 32 cities about the ethnocentric tendencises of consumers living in Turkey. In addition, another significance of the study is that it is the first study to include 10 different ethinicity and to measure the ethnocentric tendencies of these ethnicities.

Anahtar Kelimeler

Consumer ethnocentrism, sense of self, CETSCALE, ethnicity

Kaynakça

• Acharya, C. & Elliott, G. (2003). Consumer Ethnocentrism, Perceived Product Quality and Choice: An Empirical İnvestigation. Journal of International Consumer Marketing, 15(4), 87-115.
• Akın M., Çiçek, R., Gürbüz, E. & İnal, M. E. (2008). Tüketici Etnosentrizmi ve Davranış Niyetleri Arasındaki Farklılığın Belirlenmesinde Cetscale Ölçeği: Niğde-Adana Uygulaması. Nevşehir Üniversitesi İİBF 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, Pazarlamada Yeni Yaklaşımlar Bildiriler Kitabı, 243-255.
• Armağan, E. A. & Gürsoy, Ö. (2011). Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Cetscale Ölçeği ile Değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 67-77.
• Asil, H. & Kaya, İ. (2013). Türk Tüketicilerin Etnosentrik Eğilimlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1), 113-132.
• Balabanis, G., Diamantopoulos, A., Mueller, D. R. & Melewar, T.C. (2001). The Impact of Nationalism, Patriotism and Internationalism on Consumer Ethnocentric, Tendencie. Journal of International Business Studies, 32(1), 157-175.
• Bawa, A. (2004). Consumer Ethnocentrism: Cetscale Validation and Measurement Of Extent. Vikalpa, 29, 43-57.
• Bozyiğit, S. & Akkan, E. (2011). Tüketici Etnosentrizmi İle Satın Alma Niyeti ve Otoriter Tutumla Yetiştirilme Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Pilot Bir Çalışma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 92-119.
• Burgess, S. & Harris, M. (1999). Social Identity İn An Emerging Consumer Market: How You Do The Wash May Say A Lot About Who You Think You Are. Advances in Consumer Research, 26, 170-175.
• Caruana, A. & Magri, E. (1996). The Effects of Dogmatism and Social Class Variables on Consumer Ethnocentrism in Malta. Marketing Intelligence and Planning, 14 (4), 39-44.
• Chen, S. J., Chiu, C. H. & Huang, C. (2013). Self-Esteem and Depression in A Taiwanese Population: A Meta-Analysis. Social Behavior and Personality. An International Journal, 41 (4), 577-586.
• Chryssochoidis, G., Krystallis, A. & Perreas, P. (2007). Ethnocentric Beliefs And Country-Of-Origin (Coo) Effect: İmpact Of Country, Product And Product Attributes On Greek Consumers’ Evaluation Of Food Products. European Journal of Marketing, 41 (11/12), 1518-1544.
• Cutura, M. (2006). The Impacts Of Ethnocentrism On Consumers’ Evaluation Processes And Willingness To Buy Domestic Vs. Imported Goods İn The Case Of Bosnia And Herzegovina. South East European Journal of Economics and Business, 1(2), 54-63.
• Demir, E. (2018), Tüketici Etnosentrizmi: Türkiye ve İsveç Karşılaştırması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10 (18), 120-133.
• Ercan, H. (2011). İlişkisel-Bireyci-Toplulukçu Benlik Ölçeği’nin Psikometrik Özellikleri ve Uyarlama Çalışması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (21), 37-45.
• Erdogan, B. Z. & Uzkurt, C. (2010). Effects Of Ethnocentric Tendency On Consumers’ Perception Of Product Attitudes For Foreign And Domestic Products. Cross Cultural Management: An International Journal, 17, 393-406.
• Eroğlu, A. H. & Sarı, S. (2011). Tüketici Etnosentrizmi ve Marka Bağlılığı Arasındaki İlişki. Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3 (2), 39-55.
• Ettenson, R., Wagner, J. & Gaeth, G. (1988). Evaluating The Effect Of Country Of Origin And The ‘Made İn The USA’ Campaign: A Conjoint Approach. Journal of Retailing, 64 (1), 85-100.
• Ferrin, P. F. & Vilela, B. B. (2013). Regional Ethnocentrism: Antecedents, Consequences, and Moderating Effects. Food Quality and Preference, 30 (2), 299-308.
• Fraser, A. Z. & Fraser, C. (2002). Store Patronage Prediction For Foreign-Owned Supermarkets. International Journal of Retail & Distribution Management, 30 (6), 282-299.
• Good, Linda K. & Patricia Huddleston (1995). Ethnocentrism of Polish and Russian Consumers: Are Feelings and Intentions Related?. International Marketing Review, 12 (5), 35-48.
• Göka, E. (2006), İnsan Kısım Kısım: Toplumlar, Zihniyetler, Kimlikler, Ankara: Aşina Kitaplar.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2015), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Han, C. M., (1988). The Role Of Consumer Patriotism İn The Choice Of Domestic Versus Foreign Products. Journal of Advertising Research, 2 (5), 25-32.
• Herche, J. (1992). A Note On The Predictive Validity of The Cetscale. Journal of the Academy of Marketing Science, 20 (3), 261-264.
• Howard, D. G. (1989). Understanding How American Consumers Formulate Their Attitudes About Foreign Products. Journal of International Consumer Marketing, 2 (2), 7-24.
• İşler, D. B. (2013). Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisi Ekseninde Satın Alma Kararlarındaki Rolü: Castcale Ölçeği İle Bir Uygulama. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (13), 93-121.
• Javalgi, R. G., Khare, V. P., Gross, A. C. & Scherer, R. F. (2005). An Application of The Consumer Ethnocentrism Model To French Consumers. International Business Review, 14, 325-344.
• Josiassen A., Assaf, G. & Karpen, I. O. (2011). Consumer Ethnocentrism And Willingness To Buy: Analyzing The Role Of Three Demographic Consumer Characteristics. International Marketing Review, 28 (6), 627-646
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Özerk-İlişkisel Benlik: Yeni Bir Sentez. Türk Psikoloji Dergisi, 11 (37), 36-43.
• Kaynak, E. & Kara, A. (2002). Consumer Perceptions Of Foreign Products: An Analysis Of Product-Country Images And Ethnocentrism. European Journal of Marketing, 36 (7/8), 928-949.
• Kinder, Donald R. & Cindy D. Kam (2012). Ethnocentrism As A Short-Term Force İn The 2008 American Presidential Election. American Journal Of Political Science, 56 (2), 326–340.
• Klein, J. G. & Ettenson, R. (1999). Consumer Animosity and Consumer Ethnocentrism: An Analysis of Unique Antecedents. Journal Of International Consumer Marketing, 11 (4), 5-24.
• Küçükemiroğlu, O. (1999). Market Segmentation By Using Consumer Lifestyle Dimensions and Ethnocentrism. European Journal of Marketing, 33 (5/6), 470-487.
• Laroche, M., Papadopolous, N., Heslop, L. & Bergeron, J. (2002). Effects Of Subcultural Differences On Country And Product Evaluations. Journal of Consumer Behaviour, 2 (3), 232-247.
• Lee, W. N., Hong, J. Y. & Lee, S. J. (2003). Communicating With American Consumers İn The Post Climate: An Empirical Investigation Of Consumer Ethnocentrism İn The United States. International Journal Of Advertising, 22, 487–510.
• Hazel, M. & Kitayama, S. (1991). Culture and The Self: Implications For Cognition, Emotion, and Motivation. Psychological Review, 98 (2), 224–253.
• Mutlu, M. H., Çeviker, A. & Çirkin, Z. (2011). Tüketici Etnosentrizmi ve Yabancı Ürün Satın Alma Niyeti: Türkiye Suriye Üzerine Karşılaştırmalı Analiz. Sosyo Ekonomi, 1 (Ocak-Haziran), 52-74.
• Nguyen, T. D., Nguyen, T. T. M. & Barret, N. J. (2008). Consumer Ethnocentrism, Cultural Sensitivity, and Intention To Purchase Local Products-Evidence From Vietnam. Journal of Consumer Behaviour, 7 (1), 88-100.
• Nielsen, J. A. & Spence, M. T. (1997). A Test Of The Stability Of The Cetscale, A Measure Of Consumers’ Ethnocentric Tendencies. Journal of Marketing Theory and Practice, 5 (4), 68-76.
• Orth, U. R. & Firbasová, Z. (2003). The Role Of Consumer Ethnocentrism İn Food Product Evaluation. Agribusiness, 19 (2), 137-153.
• Özdemir, A. A. (2014). Benlik Saygısı ve Girişimcilik Eğilimi: Amerikan ve Türk Üniversite Öğrencilerinde Karşılaştırmalı Bir Çalışma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43 (2), 351-367.
• Özdemir, E., Güzeloğlu, E. & Topsümer, F. (2018). Tüketici Etnosentrizmi, Marka Kişiliği Algısı ve Satın Alma Niyeti Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Türkiye’deki Beyaz Eşya Markalarına Yönelik Bir Uygulama. Global Media Journal TR Edition, 8 (16), 354-372.
• Pereira, A., Hsu, C. C. & Kundu, S. (2002). A cross-cultural analysis of ethnocentrism in China. India, and Taiwan. Journal of International Consumer Marketing, 15 (1), 77-90.
• Ruyter, K. D., Birgelen, M. & Wetzels, M. (1998). Consumer Ethnocentrism İn International Services Marketing. International Business Review, 7 (2), 185-202.
• Schiffman, L. G. & Kanuk, L. L. (2000). Consumer Behaviour, London: Prentice-Hall.
• Seit, C. C. & Roosen, J. (2015). Does Consumer Ethnocentrism İnfluence Product Knowledge?. Food Qualit and Preference, 43 (7), 113-121.
• Shah, K. A. M. & Ibrahim, H. I. (2012). Consumer Ethnocentrism: Does It Really Matter For Malaysian Consumers. West East Journal of Social Sciences, 1 (1), 26-38.
• Sharma, S., Shimp, T. A. & Shin, J. (1995). Consumer Ethnocentrism: A Test of Antecedents and Moderators. Journal of the Academy of Marketing Sciences, 23 (1), 26-37.
• Shimp, T. A. (1984). Consumer Ethnocentrism-The Conceptand A Preliminary Empirical Test. Advances in Consumer Research, 11, 285-290
• Shimp, T. A. & Sharma, S. (1987). Consumer Ethnocentrism: Construction and Validation of The Cetscale. Journal Of Marketing Research, 24 (8), 280-289.
• Šmaižienė, I. & Vaitkienė, R. (2014). Consumer Ethnocentrism and Attitudes towards the Domestic and Foreign-Made Dietary Supplements (the Case of Lithuanian Market). Economics and Business, (26), 88-96.
• Spillan, J. E., Küçükemiroğlu, O. & Mayolo, C. A. (2007). Profiling Peruvian Consumers. Lifestyles, Market Segmentation and Ethnocentrism. Latin American Business Review, 8(4), 38-59.
• Sumner, W. G. (1906). Folkways: A Study of The Sociological Importance of Usages, Manners, Customs, Mores And Morals. Boston: Ginn and Company.Supphellen, M. & Rittenburg, T. L. (2001). Consumer Ethnocentrism When Foreign Products Are Beter. Psychology & Marketing, 18 (9), 907–927.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015), Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı, in M. Baloğlu, (Ed.). Verilerin Temizlenmesi (ss 60-115). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Triandis, H. C. (2001). Individualism-Collectivism. Journal of Personality, 69 (6), 907-924.
• Tuncer, M. A. & Gökşen, H. (2016). İçecek Sektöründe Tüketici Etnosentrizmi: Türkiye - Hollanda Karşılaştırmalı Uygulaması. International Review Of Economics and Management, 4 (1), 67-95. Doi: 10.18825/irem.88238.
• Upadhyay, Y. & Singh, S. K. (2006). Preference For Domestic Goods: A Study Of Consumer Ethnocentrism. Vision: The Journal of Business Perspective, 10 (3):59-68.Uyar, K. & Dursun, Y. (2015). Farklı Ürün Kategorilerinde Yabancı Markalama ve Tüketici Etnosentrizmi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2):363-382.
• Vida, I. & Fairhurst, A. (1999). Factors Underlying The Phenomenon Of Consumer Ethnocentricity: Evidence From Four Central European Countries. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 9 (4), 321-337.
• Vida, I., Dmitrovic, T. & Obadia, C. (2008). The Role of Ethnic Affiliation İn Consumer Ethnocentrism. European Journal of Marketing, 42 (3/4), 327-343.
• Wang, C. L. & Chen, Z. X. (2004). Consumer Ethnocentrism and Willingness To Buy Domestic Products İn A Developing Country Setting. Testing Moderating Effects, 21 (6), 391-400.
• Watson, J. & Wright, K. (2000). Consumer Ethnocentrism and Ettitudes Toward Domestic and Foreign Products. European Journal of Marketing, 34 (9/10), 1149-1166.
• Wei, Y., Wright, B., Wang, H. & Yu, C. (2009). An Evaluation Of The Consumer Ethnocentric Scale (Cetscale) Among Chinese Consumers. International Journal of Global Management Studies, 1, 18-31.
• Yarangümelioğlu, D. & İşler, D. B. (2014). Marka Bağlılığı ve Etnosentrizm Çerçevesinde Tüketici Satın Alma Davranışları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39, 91-110.
• Yoo, B., Donthu, N. & Lee, S. (2000). An Examination Of Selected Marketing Mix Elements And Brand Equity. Journal of the Academy of Marketing Science, 28 (2), 195-211.