SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR ADAYLARI İÇİN STAJA GİRİŞ SINAVI VE ÇALIŞMA BİÇİMİNE GÖRE MUHASEBE MESLEK MENSUPLARI: ANTALYA İLİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 401 - 416, 23.12.2021

Harun Öğünç

https://doi.org/10.54452/jrb.948339

Öz

Serbest muhasebeci mali müşavir olmak için gerekli ön koşulları taşıyan adayların en az üç yıl süreyle staj yapması gerekmektedir. Staja başlayabilmek ise yılda üç defa başvurulabilen staja giriş sınavında başarılı olmayı gerektirmektedir. Stajı başarıyla tamamlayanların mesleki yeterlik sınavında da başarılı olması gerekmektedir. Yeterlik sınavında başarılı olan meslek mensubu bir işyerine bağlı olarak veya serbest bir şekilde faaliyet gösterebilmektedir. Dolayısıyla meslek mensubu olmak, nispeten uzun ve zorlu bir süreci gerektirmektedir. Bu süreç içerisinde yer alan staj ise hem başlama hem de başarılı bir şekilde tamamlama açısından özel bir öneme sahiptir.
Bu çalışmada amaç, muhasebe meslek mensubu adaylarına ait sayılarda cinsiyet açısından, staja giriş sınavı dönemleri itibariyle sınava başvuranların sayısı ve sınavdaki başarı oranı açısından farklılık olup olmadığını ortaya koymak ve çalışma biçimlerine göre muhasebe meslek mensuplarının yönelimini belirlemektir. 2009-2020 yılları arasında Antalya iline ait veriler kullanılarak yapılan çalışmada IBM SPSS 22 istatistik programı kullanılmış olup Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre serbest çalışan meslek mensubunun payı azalırken bağımlı çalışanların sayısı artmakta olup bu iki gruba ait sayıların anlamlı bir şekilde farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca 2018 yılından sonra kadın stajyer sayısının erkek stajyer sayısını geçtiği; ama stajyer sayılarının cinsiyet açısından anlamlı bir farklılık taşımadığı; staja giriş sınavına katılan kadın ve erkek sayılarının sınav dönemleri itibariyle anlamlı bir farklılık gösterdiği; staja giriş sınavında başarılı olanların oranının ise sınav dönemleri açısından anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Staja Giriş Sınavı, Bağımlı Çalışan Meslek Mensubu, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

INTERNSHIP ENTRANCE EXAM FOR CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANT CANDIDATES AND PROFESSIONAL ACCOUNTANTS BY WORKING STYLE: A STUDY IN ANTALYA PROVINCE

Öz

Candidates who meet the necessary prerequisites to become a certified public accountant must complete an internship for at least three years. In order to start the internship, it is necessary to be successful in the internship entrance exam, which can be applied three times a year. Those who successfully complete the internship must also be successful in the professional competency exam. A member of the profession who is successful in the proficiency exam can operate independently or affiliated to a workplace. Therefore, being a member of the profession requires a relatively long and difficult process. The internship in this process has a special importance in terms of both starting and successful completion.
The aim of this study is to reveal whether there is a difference in the number of accounting interns in terms of gender, the number of applicants in the internship entrance exam periods and the success rate in the exam, and to show the tendency of accounting professionals according to their working styles. IBM SPSS 22 statistical program was used and Mann Whitney U and Kruskal Wallis tests were applied in the study, which was carried out using the data of Antalya province between 2009-2020. According to the findings, while the rate of self-employed professionals is decreasing, the number of dependent employees is increasing, and the numbers of these two groups differ significantly. In addition, it was observed that after 2018, the number of female interns exceeded the number of male interns and the number of interns did not differ significantly in terms of gender. The number of men and women participating in the internship entrance exam differs according to the exam periods, and the rate of those who are successful in the internship entrance exam does not differ in terms of the exam periods.

Anahtar Kelimeler

Internship Entrance Exam, Self Employed Professional Member, Certified Public Accountant

Kaynakça

• Apalı, A. (2018). Muhasebe meslek mensupları açısından stajyer meslek mensuplarının yeterliliklerinin araştırılması: Burdur ili örneği, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(3), 283-306.
• Demir, M. & İtik, Ü. M. (2021). Serbest Muhasebeci mali müşavirlik mesleğinde, staja giriş ve yeterlilik sınavlarına yönelik değerlendirme: Sivas ilinde bir araştırma, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 91-112.
• Demirci, Ş. D., Kıymaz, M. & Ağsakal, A. (2015). Yükseköğretimde verilen muhasebe eğitiminin muhasebe mesleğine giriş sınavlarına katkısı: devlet üniversiteleri işletme ve muhasebe bölümleri üzerine bir araştırma, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 6(13), 264-280.
• Erdemir, N. K. & Kazak, M. (2021). Muhasebe meslek mensuplarının haksız rekabet algıları üzerine karaman ilinde bir araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 363-376.
• Gürdal, K. & Doğan, M. (2014). Muhasebe stajyerlerinin profili üzerine bir araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış, (41), 1-17.
• http://www.asmo.org.tr/tablolar/faaliyet/2009/uyeistatistikibilgiler.pdf, Erişim: 02.05.2021
• http://www.asmo.org.tr/tablolar/faaliyet/2009/stajyeristatistik.pdf, Erişim: 02.05.2021
• Kaplanoğlu, E. (2014). Muhasebe stajyerlerinin meslek mensuplarından ve meslek örgütlerinden beklentileri: Manisa ili araştırması, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4), 265-284.
• Karabayır, M. E., Öztürk, S. & Ertugay, E. (2019). Muhasebe meslek mensubu adaylarının UFRS farkındalığı, Muhasebe ve Denetime Bakış, (57), 221-236.
• Karakaya, G. & Biçer, A. A. (2020). Muhasebe meslek mensuplarının haksız rekabet algılarının analitik hiyerarşi süreci yöntemi ile değerlendirilmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1149-1158.
• Kızıl, C., Aslan, T. & Kızay, Ö. (2018). Muhasebe meslek mensuplarının sorunları ve ilgili çözüm önerileri: Kocaeli örneği, Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 2(1), 23-37.
• Mert, H., Başkaya, A.V., Koç, F. & Topluk, B. (2020), Lisans düzeyinde muhasebe eğitiminin yeterliliğine yönelik meslek adayları üzerinde bir araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış, (60), 251-274.
• Özdemir, M. (2019), Muhasebe meslek adaylarının (stajyerlerinin) sorunları ve beklentileri: Giresun özelinde bir araştırma, KSBD, 11(21), s. 377-390.
• TESMER Yönerge, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Temel Eğitim ve Staj Merkezi ile Temel Eğitim ve Staj Merkezi Şubelerinin Kuruluş, Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönerge, Resmi Gazete Sayı: 28803, Tarih: 26.10.2013, http://www.tesmer.org.tr/files/www/post/164/kurulus_yonergesi_26_07_2014_tarihli_rg_ile_duzenlenmis_sekli.pdf_hmSJ1Uc3.pdf, Erişim Tarihi: 29.05.2021.
• Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği, Resmi Gazete No: 23089, Tarih: 23.08.1997, https://www.turmob.org.tr/Arsiv/FCKEditor/userfiles/file/YONETMELIKLER-4ADET_ISLENMIS _16_5_2015/STAJ_YONET_ISLENMIS_HALI_18_05_2015.pdf, Erişim Tarihi: 29.05.2021.
• Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi (2021), http://www.tesmer.org.tr/files/www/post/164/TESMER%20Staj%20ve%20S%C4%B1navlara%20%C4%B0li%C5%9Fkin%20Uygulama%20Y%C3%B6nergesi%202021.pdf_bZPX01Vs.pdf, Erişim: 29.05.2021.
• Şahin, Ş. & Akın, O. (2018). Muhasebe meslek mensuplarının ve muhasebe dersi alan öğrencilerin ahlaki gelişim ve etik ile ilgili tutumlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 397-420.
• Tuğay O. & Tekşen, Ö. (2014). Muhasebe meslek mensuplarının sorunları: Burdur ilinde bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 223-232.
• Uzay, Ş. (2005). Muhasebe meslek stajyerlerinin sorunları ve beklentileri: bir araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (25), 70-78.
• Ünal Uyar, G.F. (2016). Serbest muhasebeci mali müşavirlik stajyerlerinin, staja giriş sınavı ve staj dönemini değerlendirmeleri, IMUCO – April 21-22, 2016 Antalya, TURKEY, 673-683.
• Yazarkan, H. & Yılmaz, Z. (2016). Muhasebe stajyerlerinin staj eğitiminde karşılaştıkları sorunlar ve beklentileri: TR90 bölgesinde bir uygulama, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(2), 285-302.