KEDİ SCAPULA’SINDA MORFOMETRİK ÖLÇÜMLER İLE CİNSİYET TAYİNİ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 33 - 41, 16.06.2023

Ece Oktay Simge Uğur Ozan Gündemir Gülsün Pazvant

Öz

Scapula bir ön bacak kemiğidir ve kasların yardımıyla gövdeye bağlanır. Bu
çalışmadaki amaç, farklı kedi ırklarından alınan scapula görüntüleri üzerinden yapılan ölçüm
değerleri ile kedilerde dişi ve erkek ayırımının istatistiksel olarak araştırılmasıdır. Bununla
birlikte kedilerin ağırlıkları ve scapula ölçüm değerleri arasındaki ilişki de bu çalışmada
araştırılmıştır. Bu amaçla 24 dişi kedi ve 12 erkek kedi olmak üzere toplamda 36 adet scapula
kullanılmıştır. Örnekler bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılarak elde edilmiş ve daha sonra
bilgisayar ortamında scapula kemiği modellenmiştir. Bu modellerin 3 boyutlu görüntüleri
kullanılarak ölçüm değerleri elde edilmiştir. Her örnek için 4 farklı doğrusal ölçüm alınmıştır.
Çalışmanın istatistiksel sonuçları için ANOVA kullanılmıştır. Kilo artışıyla scapula ölçümleri
arasındaki ilişkinin istatistiksel açıklaması için ise korelasyon analizi yapılmıştır. ANOVA
üzerinde yapılan ölçüm sonuçları doğrultusunda, bir ölçüm değeri istatistiksel olarak anlamlı
olduğu gözlenmiştir (p<0,05). Bu ölçüm değerinde (tuberculum supraglenoidale’nin en uç
noktasından, tuberculum infraglenoidale’nin en arka ucu arasındaki mesafe) erkek bireylerin
ölçüm değerlerinin dişilerden yüksek olduğu görülmüştür; dişilerde 1,28 ± 0,1 cm iken,
erkeklerde bu değer 1,36 ± 0,09 cm olarak belirlenmiştir. Bu ölçüm dişi ve erkek arasında
istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır (p<0,05). Korelasyon testinin sonuçları doğrultusunda da
ağırlık ve scapula ölçüm değerleri değerlendirilmiştir. Ölçümlerden iki tanesi ağırlık ile pozitif
korelasyon göstermiştir (scapula’nın margo dorsalis’inin en uzak noktaları arasındaki mesafe
ve scapula’nın processus hamatus’unun en ventral ucu ile spina scapulae boyunca margo
dorsalis sınırı arasındaki mesafe), (p<0,05). Bu çalışma ile scapula kemiğinin kedilerde cinsiyet
tayini için kullanılabilirliği araştırılmıştır. Ayrıca kedilerde şekillenen ağırlık değişiminin
ölçüm değerleri üzerindeki etkisi de bu araştırmada çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilgisayarlı Tomografi, Scapula, Kedi, Cinsiyet Tayini

Kaynakça

• Taylor, A. B. (1997). “Scapula form and biomechanics in gorillas”, Journal of Human Evolution, 33(5), 529-553.
• Bainbridge, D. & Tarazaga, S. G. (1956). “A study of sex differences in the scapula”, The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, 86(2), 109-134.
• Şenol, E. & Gündemir, O. & Duro, S. & Szara, T. & Demiraslan, Y. & Karadağ, H. (2022). “A pilot study: Can calcaneus radiographic image be used to determine sex and breed in cats?”. Veterinary Medicine and Science, 8(5), 1855-1861.
• Giurazza, F. & Schena, E. & Del Vescovo, R. & Cazzato, R. L. & Mortato, L. & Saccomandi, P. & Zobel, B. B. (2013, July). “Sex determination from scapular length measurements by CT scans images in a Caucasian population”, In 2013 35th Annual International Conference of the IEEE Engineering in Medicine and Biology Society (EMBC) (pp. 1632-1635).
• Introna Jr, F. & Di Vella, G. & Campobasso, C. P. (1998). “Sex determination by discriminant analysis of patella measurements”, Forensic Science International, 95(1), 39-45. Dabbs, G. R. & Moore‐Jansen, P. H. (2010). “A method for estimating sex using metric analysis of the scapula”, Journal of Forensic Sciences, 55(1), 149-152.
• Hudson, A. & Peckmann, T. R. & Logar, C. J. & Meek, S. (2016). “Sex determination in a contemporary Mexican population using the scapula”, Journal of Forensic and Legal Medicine, 37, 91-96.
• Gündemir, O. & Duro, S. & Jashari, T. & Kahvecioğlu, O. & Demircioğlu, İ. & Mehmeti, H. (2020). “A study on morphology and morphometric parameters on skull of the Bardhoka autochthonous sheep breed in Kosovo”, Anatomia, Histologia, Embryologia, 49(3), 365-371.
• Gündemir, O. & Szara, T. & Pazvant, G. & Erdikmen, D. O. & Duro, S. & Perez, W. (2021). “Radiogrametric Analysis of the Thoracic Limb Phalanges in Arabian Horses and Thoroughbred Horses”, Animals, 11(8), 2205.
• Bidmos, M. A. & Steinberg, N. & Kuykendall, K. L. (2005). “Patella measurements of South African whites as sex assessors”, Homo, 56(1), 69-74.
• Cole, P. A. & Freeman, G. & Dubin, J. R. (2013). “Scapula fractures”. Current Reviews in Musculoskeletal Medicine, 6(1), 79-87.
• Mølgaard, C. & Thomsen, B. L. & Michaelsen, K. F. (1998). “Influence of weight, age and puberty on bone size and bone mineral content in healthy children and adolescents”, Acta Paediatrica, 87(5), 494-499.
• Stini, W. A. (1972). “Reduced sexual dimorphism in upper arm muscle circumference associated with protein‐deficient diet in a South American population”, American Journal of Physical Anthropology, 36(3), 341-351.
• Paine, R. M. & Voight, M. (1993). “The role of the scapula”, Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, 18(1), 386-391.
• Ghafurian, S. & Galdi, B. & Bastian, S. & Tan, V. & Li, K. (2016). “Computerized 3D morphological analysis of glenoid orientation”, Journal of Orthopaedic Research, 34(4), 692- 698.
• Szara, T. & Duro, S. & Gündemir, O. & Demircioğlu, İ. (2022). “Sex determination in Japanese Quails (Coturnix japonica) using geometric morphometrics of the skull”, Animals, 12(3), 302.
• Nomina Anatomica Veterinaria Sixth Edition. (2017).
• König, H. E. & Liebich, H. G. & Bragulla, H. (2009). “Veterinary anatomy of domestic mammals”, Schattauer.
• Dursun, N. (2002), Veteriner Anatomi 1, Ankara.
• Demiraslan, Y. & Dayan, M. O. (2021), Veteriner Sistemik Anatomi, 1. bs., Ankara. Bahadır, A. & Yıldız, H. (2012), Veteriner Anatomi Hareket Sistemi & İç Organlar, 4. bs., Bursa.