Domuz (Sus scrofa domesticus) Scapula’sında Şekil Analizi ve Allometri

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 3, 44 - 50, 31.12.2023

Mustafa Özgür Özer Oya Kahvecioğlu

Öz

Scapula vücudun en büyük yassı kemiğidir ve taksonomide önemli bir yeri vardır. Bu çalışmada domuz scapula’sının şekil varyasyonlarının incelenmesi hedeflenmiştir. Genel olarak en önemli şekil varyasyonları ortaya konulmaya çalışıldı. Ayrıca domuz scapula’sında boyutun şekil üzerindeki etkisi de incelendi. Bu amaçla 15 farklı domuza ait scapula kullanıldı. Scapula’ların fotoğrafları alındı ve 2 boyutlu geometrik morfometri yöntemi uygulandı. 15 hayvana ait scapula’nın şekil varyasyonları ortaya konuldu. Temel bileşen 1 toplam varyasyonun %32,22‘sini, temel bileşen 2 ise toplam varyasyonun %26,69 ‘unu açıkladı. Çalışma grupları için en fazla şekil varyasyonu scapula’nın alt ucunda gözlendi. Ayrıca fossa supraspinata ve fossa infraspinata’daki değişimlerde dikkate değerdi. Domuz scapula’sının boyutunun şekil üzerinde etkisi incelendi. Bu analiz için ağırlık merkez büyüklüğü değerleri ile procrustes değerleri arasında ilişki değerlendirildi. Sonuçlara göre domuz scapula’sında allometrinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu görüldü (p <0.0001). Boyutun şekil üzerinde %26,44’lük bir varyasyonu açıkladığı görüldü. Büyük scapula’lar daha geniş bir fossa supraspinata’ya ve daha dar bir fossa infraspinata’ya sahipti. Kemiklerde türlerin şekil varyasyonlarının ortaya konulması veteriner anatomi ve taksonomi açısından önemlidir. Bu çalışmaların referans bilgiye katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Geometrik morfometri, veteriner anatomi, şekil varyasyonu

Kaynakça

• Adams D. C., Collyer M., Kaliontzopoulou A., Sherratt E. (2016). Geomorph: Software for geometric morphometric analyses. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:155416247 Bahadır A., Yıldız H. (2012), Veteriner Anatomi Hareket Sistemi & İç Organlar, 4. bs., Bursa.
• Boz İ., Manuta N., Özkan E., Kahvecioğlu O., Pazvant G., Ince N. G., et al. (2023). Geometric morphometry in veterinary anatomy. Veterinaria, 72(1): 15-27.
• Demiraslan Y., Dayan M. O., Tıpırdamaz S., Özcan S., Eken E., Beşoluk K., ve ark. (2021). Veteriner Sistemik Anatomi, 1. bs., Nobel Tıp, Ankara ISBN: 978-975-2480-37-7
• Dyce K.M., Sack W.O., Wensing C.J.G. (1987). Textbook of veterinary anatomy. WB Saunders Co.
• Gündemir O., Koungoulos L., Szara T., Duro S., Spataru M. C., Michaud M., Onar V. (2023). Cranial morphology of Balkan and West Asian livestock guardian dogs. Journal of Anatomy, 243(6): 951-959.
• Gürbüz İ., Demiraslan Y., Rajapakse C., Weerakoon D.K., Fernando S., Spataru M.C., Gündemir O. (2022). Skull of the Asian (Paradoxurus Hermaphroditus) and the golden (Paradoxurus Zeylonensis) palm civet: Geometric morphometric analysis using palate, tooth and frontal landmarks. Anatomia, Histologia, Embryologia, 51(6): 718-727.
• Hadžiomerović N., Gundemir O., Tandir F., Ave ark.ić R., Katica M. (2023). Geometric and morphometric analysis of the auditory ossicles in the red fox (Vulpes vulpes). Animals, 13(7): 1230.
• König H.E., Liebich H. G., Bragulla H., Bowen M., Dickomeit M., Shook K., et al. (2009). Veterinary anatomy of domestic mammals. 4th edition, Schattauer Publication, ISBN-10: ‎ 3794526775 Mitteroecker P., Gunz P. (2009). Advances in geometric morphometrics. Evolutionary biology, 36, 235-247.
• Oktay E., Simge U., Gündemir O., Pazvant G. (2023). Kedi Scapula’sinda Morfometrik Ölçümler ile Cinsiyet Tayini. İstanbul Rumeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 33-41.
• Penguin (Spheniscus demersus) Held Captive in Two Zoos. Diversity, 15(8), 945.
• Slice D.E. (2007). Geometric morphometrics. Annu. Rev. Anthropol., 36, 261-281.
• Szara T., Günay E., Boz İ., Batmankaya B., Gencer H., Gün G., Vatansever Çelik E. C et al. (2023). Bill Shape Variation in African