Fizik Öğretmenlerinin Okul Dışı Öğrenme Ortamlarına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 59 - 79, 30.06.2020

Demet Batman

Öz

Bu araştırmanın amacı, fizik öğretmenlerinin okul
dışı öğrenme ortamlarına ve bu ortamların kullanımına yönelik görüşlerinin
belirlenmesi ve incelenmesidir. Araştırma, nitel araştırma yöntemi ve durum
çalışması desenine göre yürütülmüştür. Araştırma grubunu, 10 yıl ve üstü
mesleki deneyimi olan 10 fizik öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırma
yöntemi ile yürütülen araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış mülakat
tekniği ile toplanmıştır. Çevrimiçi olarak yapılan görüşmelerde öğretmenlere
öncelikle, non-formal ve in-formal ortamlar hakkında bilgiler verilmiştir.  Daha sonra, araştırmacı tarafından
geliştirilen ve uzman görüşü doğrultusunda düzenlenen dokuz soru yöneltilmiştir.
Mülakatlarda elde edilen veriler yorumsal olarak analiz edilmiştir. Araştırma
kapsamında elde edilen bulgular bütünsel olarak incelendiğinde, fizik
öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarına ve formal eğitimi desteklemek
amacıyla kullanılmasına yönelik düşüncelerinin olumlu olduğu görülmektedir.
Araştırma grubundaki tüm öğretmenler, okul dışı öğrenme ortamlarına yapılacak
gezilerin öğrencilerin akademik başarılarını olumlu etkileyeceğini
düşünmektedirler. Beş öğretmen de, bu tür gezilerin öğrenmeyi kolaylaştırma ve
kalıcı hale getirmede etkili olacağını ifade etmiştir. Bu bulgulara dayalı
olarak, okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik yapılması planlanan
etkinliklerin, öğretim hedeflerine ulaşmayı kolaylaştıracağı söylenebilir.
Non-formal öğrenme ortamlarına yapılacak gezilerin öğrencilere fırsat eşitliği
sağlamada etkili olacağının vurgulaması dikkate alındığında ise, okul dışı
öğrenme kılavuzlarında yer alacak etkinliklerin, istenen düzeyde
uygulanabildiği takdirde hedeflenen kazanımlarla birlikte önemli sosyal
sonuçlar doğurmasının mümkün olabileceği ifade edilebilir. Bu sonuçlar
doğrultusunda; öğretmenlerin okul dışı öğrenme ortamlarında yapılması planlanan
öğretim etkinliklerini istenen düzeyde uygulayabilmeleri amacıyla, okul dışı
öğrenme kılavuzlarının öğretim programları ile bütünleştirilmesi, uygulamaların
küçük gruplarla yürütülecek şekilde ve öncesi-sonrası da detaylı planlanarak
öğretmenlerin kullanımına sunulması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

okul dışı öğrenme, non-formal öğrenme ortamları, fizik öğretmenleri

Kaynakça

• Aslan A. ve Demircioğlu, G. (2019). Etkileşimli sınıf dışı kimya ortamı tasarımı ve katılımcıların deneyimlerinden ortamın etkililiğinin değerlendirilmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 278-314, http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.126
• Atik, A. D., Tan, Ş., Doğan, Y. ve Erkoç, F. (2018). Lise öğrencilerinin biyolojiye yönelik tutum, öz-yeterlik ve akademik başarıları arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 170-187.
• Ayvacı, H. Ş. ve Bebek, G. (2018). Fizik öğretimi sürecinde yaşanan sorunların değerlendirilmesine yönelik bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 125-134. doi:10.24106/kefdergi.375680
• Bozdoğan, A. E. ve Kavcı, A. (2016). Sınıf dışı öğretim etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-30.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.Carrier, S. J. (2009). The effects of outdoor science lessons with elementary school students on preservice teachers’ self-efficacy. Journal of Elementary Science Education, 21(2),35-48.
• Coşkun‐Keskin, S., & Kaplan, E. (2012). Toys museums as out‐ of‐ school learning method in socıal studies and history education. Electronic Journal of Social Sciences, 11(41), 95‐115.
• Çavuş, R., Umdu-Topsakal, Ü. ve Öztuna-Kaplan, A. (2013). İnformal öğrenme ortamlarının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri: Kocaeli bilgievleri örneği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(1), 15-26.
• Demirdağ, B., Feyzioğlu, B., Ateş, A., Çobanoğlu, İ. ve Altun, E. (2010). Kimya öğretmenlerinin yenilenen 9. Sınıf kimya ders programına yönelik geliştirdikleri etkinliklerin bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi içinde (s. 58). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Ertaş, H., Şen, A. İ. ve Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(2), 178-198.
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology,16, 171-190.
• İngenç, İ. ve Aytekin, K. Ü. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin ısı-sıcaklık konusundaki bilgilerini gündelik hayata uyarlama düzeylerinin belirlenmesi. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi içinde (s. 39). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Karademir, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersi kapsamında “okul dışı öğrenme etkinliklerini” gerçekleştirme amaçlarının planlanmış davranış teorisi yoluyla belirlenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Lakin, L. (2006). Science beyond the classroom. Science beyond the classroom. Journal of Biological Education, 40(2), 88-90. https://doi.org/10.1080/00219266.2006.9656021
• Miller, T. J., (2008). The Alaska factor: Outdoor education program desıgn in Alaska. (Unpublished master thesis). University of Alaska, USA.
• Okur-Berberoğlu, E., Güder, Y., Sezer, B. ve Yalçın-Özdilek, Ş. (2013). Sınıf dışı hidrobiyoloji etkinliğinin öğrencilerin duyuşsal bakış açıları üzerine etkisi, örnek olay incelemesi: Çanakkale, bilim kampı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1177-1198.
• Orion, N., Hofstein, A., Tamir, P., & Giddings, G. J. (1997). Devolopment and validation of an instrument for assesing the learning environment of outdoor science activities. Science Education, 81, 161‐171.
• Önder, İ. ve Beşoluk Ş. (2010). Lise öğrencilerinin çözünürlük ile ilgili kavramları açıklayabilme ve günlük hayattaki olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi içinde (s. 204-209). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özsevgeç, L. C. ve Ürey, M. (2010). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin fen bilgilerini günlük yaşamdaki durumlara uygulayabilme düzeyleri. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi içinde (s. 24-32). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Tatar, N., & Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve Teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
• Vatansever-Bayraktar, H. (2015). Sınıf yönetiminde öğrenci motivasyonu ve motivasyonu etkileyen etmenler. Turkish Studies, 10(3). 1069-1090. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7788
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.