Üniversite Sporcularının Doping ile ilgili Düşüncelerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 3, 344 - 350, 30.09.2024

Ercan Zorba , Başak Atalay

https://doi.org/10.56639/jsar.1516989

Öz

Bu araştırma Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu süper lig müsabakalarına katılan sporcuların doping ile ilgili düşüncelerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. İkincil amaç olarak ise üniversitelerdeki süper lig düzeyindeki sporcuların doping ile ilgili düşünceleri demografik faktörler açısından incelenerek doping kullanımında ne derece yatkın oldukları araştırılmıştır. Bu çalışmanın evrenini Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu tarafından yapılan ve spor organizasyonlarına katılan sporcular oluştururken, örneklem grubunu ise Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu süper lig müsabakalarına katılan basketbol (n=204), voleybol (n=212), hentbol (n=213), futbol (n=240), güreş (n=441) ve atletizm (n=284) branşlarındaki gönüllü katılım sağlayan 1594 sporcu oluşturmuştur. Araştırmada tarama yöntemi ve nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; takım ve bireysel sporla uğraşan sporcuların doping kullanımı hakkındaki düşünceleri arasında p<0,001 düzeyinde anlamlı farklılık, hangi doping çeşidini kullandığı ile ilgili cevapları arasında p<0,001 düzeyinde, sporcuların genellikle hangi doping yöntemini kullandığı ile ilgili cevapları arasında p<0,001 düzeyinde, doping kullanılmasındaki psikolojik sebepler nelerdir ile ilgili cevapları arasında p<0,01 düzeyinde ve doping kullandığı belirlenen sporcuya sizce ne yapılmalı sorusuna verilen cevaplar arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Sporcular için dopingin çok zararlı olduğu, dopingin bir ahlak sorunu olduğu gibi sözle ifade edilen yüzeysel bilgilerden çok, daha önce doping yapmış sporcuların şu an ki fiziki görünümleri, toplum içinde yaşadıkları zorluklar, doping yüzünden kariyerlerindeki ani düşüşler vs. gibi görsel içerikli videoların izletilmesi uyarıcı madde kullanımını önleme konusunda daha etkili olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doping, Sporcu, Üniversite

Examining University Athletes Thoughts About Doping

Öz

This research was conducted to examine the thoughts of athletes participating in the Turkish University Sports Federation Super League competitions regarding doping. As a secondary objective, the study aimed to analyze the thoughts of athletes at the Super League level in universities concerning doping in terms of demographic factors, investigating the extent to which they are prone to doping use. The population of this study consisted of athletes participating in sports organizations organized by the Turkish University Sports Federation, while the sample group consisted of 1,594 athletes who voluntarily participated in basketball (n=204), volleyball (n=212), handball (n=213), football (n=240), wrestling (n=441), and athletics (n=284) events in the Super League competitions of the Turkish University Sports Federation. The study employed the survey method and the questionnaire technique as part of quantitative research methods. According to the research findings, significant differences were found at the p<0.001 level between the thoughts of team and individual athletes about doping use, significant differences at the p<0.001 level regarding their responses about which type of doping they use, significant differences at the p<0.001 level concerning their responses about which doping method athletes typically use, significant differences at the p<0.01 level regarding their responses about the psychological reasons for doping use, and significant differences at the p<0.05 level in responses to the question of what should be done to an athlete who is found to have used doping. It is believed that showing athletes videos with visual content, such as the current physical appearance of athletes who have previously doped, the difficulties they face in society, the sudden decline in their careers due to doping, etc., will be more effective in preventing the use of stimulants than superficial information expressed in words, such as "doping is very harmful" or "doping is a moral issue.

Anahtar Kelimeler

Doping, Athlete, University

Kaynakça

• Akgün, N. (1993). Egzersiz Fizyolojisi. II. Cilt. No:115. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Alpak, A., (2008). Haltercilerin Doping ve Ergojenik Yardımcılar Hakkında Bilgi Düzeylerinin ve Doping Kullanım Sıklığının Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Sivas.
• Barkoukis, V., Lazuras, L., & Harris, P. R., (2015). The effects of self-affirmation manipulation on decision making about doping use in elite athletes.Psychology of Sport and Exercise, 16, 175-181. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2014.02.003
• Cicero, T. J., & O’Connor, L. H. (1990). Abuse liability of anabolic steroids and their possible role in the abuse of alcohol, morphine, and other substances. Anabolic steroid abuse, 102, 1-28.
• Dah, C., Bogui, P., Yavo, J. C., Gourouza, I., Ouattara, S., & Keita, M. (2002). Doping practices and behaviours among Ivorian soccer players. Cahiers d'études et de recherches francophones/Santé, 12(3), 297-300.
• Demircan, K. (2012). Olimpiyat arenasında genetiği değiştirilmiş atletler (GDA) ve gen dopingi. Bilim ve Teknik Dergisi. 45(536), 18-25.
• Eskiler, E., Ekici, S., Soyer, F., & Sari, I. (2016). The relationship between organizational culture and innovative work behavior for sports services in tourism enterprises. Physical culture and sport. Studies and research, 69(1), 53-64. https://doi.org/10.1515/pcssr-2016-0007
• Erkiner, K. (2004). Hukuk boyutunda doping, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Eröz, F., (2007). Milli Düzeyde, Atletizm, Güreş, Judo ve Halter Yapan Sporcuların Doping ve Ergojenik Yardım Hakkındaki Görüşlerinin ve Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
• Ersoy, H., (1991). Sporcu Performansını Artırmaya Yönelik Beslenme Uygulamaları. Spor Hekimliği Dergisi, 26(2), 70.
• Gençtürk, G., Çolakoğlu, T., Demirel, M., (2009). Elit Sporcularda Doping Bilgi Düzeyinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma (Güreş Örneği). Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 3(3), 213-221. https://dergipark.org.tr/en/pub/bsd/issue/53576/713941
• Kashkin, K. B., & Kleber, H. D. (1989). Hooked on hormones? An anabolic steroid addiction hypothesis. Jama, 262(22), 3166-3170.
• Kırımoğlu, H. ve Ekenci, G., (2008). Beden Eğitimi ve Rehber Öğretmenleri ile Okul Yöneticilerinin Öğrencilerin Madde Kullanımı ve Bağımlılığını Önlemeye Yönelik Bilgi, Görüş ve Önerileri (Ankara İli İlköğretim II. Kademe Örneği). Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 48-61. https://dergipark.org.tr/en/pub/bsd/issue/53631/715481
• Lippi, G., Franchini, M., Guidi, C. G. (2008). Doping in Competition or Doping in Sport. British Medical Bulletin, 86(1), 95-107.
• Norris, J. A., & Warns, F. D. A. (1987). Sterods May Be Hazardous to Your Health,''. Schools Wthout Drugs: The Challenge, US Department of Educaton, Novenber1987.
• Orhan, Ü. (2014). Considering personal rights in doping control procedure in terms of Turkish law Türk hukukunda doping kontrol işlemlerinin kişilik hakları açısından değerlendirilmesi. Journal of Human Sciences, 11(2), 1366-1381. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/ijhs/article/view/3094
• Özdemir, L., Nur, N., Bagcivan, I., Bulut, O., Sümer, H., & Tezeren, G. (2005). Doping and performance enhancing drug use in athletes living in Sivas, mid-Anatolia: A brief report. Journal of sports science & medicine, 4(3), 248. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3887327/
• Öztürk, G., E., (2009). Türkiye’de Doping, Sporcuların Doping Bilgi Düzeylerinin Ölçülmesi (Hentbol Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Sargın, C. (2007). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin doping bilgi düzeyleri (Marmara, Ege ve İç Anadolu örneği) (Master's thesis, Sakarya Üniversitesi).
• Sinan, M.F., Koşar, Ş.N., Demirel, A.H., (2006). Vücut Geliştirme Sporcularının Doping ve Ergojenik Madde Kullanım Eğilimleri. Muğla: 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı.
• Şirin, E. F. (2001). Bireysel ve takım sporlarında yer alan sporcuların doping hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yıldız, M., Pala, A., Biner, M., Göral, Ş. (2016). Bireysel ve takım sporu ile ilgilenen sporcuların doping hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Internatıonal Refereed Journal of Orthopaedic Traumatology and Sports Medicine, 6, 1-12.
• Yüceşir, İ. (2004). Doping suçu: Doping, madde ve yöntemleri. Doping ve futbolda performans arttırma yöntemleri. Atasü, T. (Ed.). İstanbul: Form Reklam Hizmetleri.
• Zorba, E., Atalay, B., & Bayrakdar, A. (2022). Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu Süper Lig Müsabakalarına Katılan Sporcuların Doping ile İlgili Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 359-374.