Makro İktisadi Göstergelerin Ekonomik Güven Üzerindeki Etkilerinin Analizi: Türkiye Örneği

Yıl 2021, , 55 - 68, 30.06.2021

İbrahim Aytekin , Şeyma Bozkaya

https://doi.org/10.52693/jsas.932931

Cited By: 2

Öz

İnsan hayatının neredeyse her aşamasında yer alan güven duygusu ülke ekonomileri için de önemli bir kavram haline gelmiştir. Yerli ve yabancı insanların veya yatırımcıların bir ülkenin iktisadi yapısına güven duyması o ülkenin ekonomisinde işlerin yoluna gittiği anlamına gelmektedir. Ekonomisinde güveni tesis etmiş tüm ülkeler büyümeye, yatırımlara ve kalkınmaya daha elverişli bir hale geleceği kabul edilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin önemli iktisadi dinamiklerini oluşturan makro iktisadi göstergelerin ekonomik güven üzerindeki etkilerinin analizi hedeflenmiştir. Analizde Türkiye’nin 2008:M1-2019:M12 yılları arasındaki aylık veriler kullanılmıştır. Analizin ilk aşamasında değişkenlere birim kök testleri uygulanarak değişkenlerin durağanlık mertebeleri belirlenmiştir. Ardından belirlenen durağanlık mertebeleri doğrultusunda ARDL modelinin kullanılmasına karar verilmiş ve böylece değişkenlere ARDL sınır testi uygulanmıştır. Uygulanan ARDL sınır testi sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli bir eşbütünleşme ilişkisinin var olduğu tespit edilmiştir. Analizin son aşasında tahmin edilen ARDL modelinin kısa ve uzun dönem katsayıları hesaplanmıştır. Sonuç olarak Türkiye’de uzun dönemde enflasyon, ihracat ve işsizlik değişkenleriyle ekonomik güven arasında negatif yönlü bir ilişki bulunurken; sanayi üretimi, reel döviz kuru ve ithalat değişkenleriyle ekonomik güven arasında ise pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Bu sonuç Türkiye’de makro iktisadi değişkenlerin uzun vadede ekonomik güven üzerinde pozitif ve negatif yönlü etkilere sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomi, Ekonomik Güven, Gösterge, Makro İktisat, Türkiye, Zaman Serisi

Analysis Of The Effects Of Macro Economic Indicators On Economic Confidence: The Case Of Turkey

Öz

The feeling of trust, which takes place in almost every stage of human life, has become an important concept for the economies of the country. The trust of local and foreign people or investors in the economic structure of a country means that things are going well in that country's economy. It is accepted that all countries that have established confidence in their economy will become more suitable for growth, investments and development. In this study, it is aimed to analyze the effects of macroeconomic indicators, which constitute the important economic dynamics of Turkey, on economic confidence. In the analysis, Turkey's monthly data between the years 2008: M1-2019: M12 were used. In the first stage of the analysis, unit root tests were applied to the variables and the stationarity levels of the variables were determined. Then, it was decided to use the ARDL model in line with the determined stationarity levels, and thus the ARDL boundary test was applied to the variables. As a result of the ARDL limit test applied, it was determined that there is a long-term cointegration relationship between the variables. In the last stage of the analysis, the short and long term coefficients of the estimated ARDL model were calculated. As a result, while there is a negative relationship between the variables of inflation, export and unemployment and economic confidence in the long term in Turkey; A positive relationship was found between industrial production, real exchange rate and import variables and economic confidence. This result shows that macroeconomic variables in Turkey have positive and negative effects on economic confidence in the long run.

Anahtar Kelimeler

Economy, Economic Confidence, Indicators, Macroeconomics, Turkey, Time Series

Kaynakça

• [1] Bozkaya, Ş., “Güven Faktörü ve Ekonomik Hayata Yansımaları”, Usbık 2020 3.Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Isbn: 978-625-400-229-8 Kayseri-Türkiye 29-31 Ocak- January 2020.
• [2] http://ingev.org, (E.T.07.04.2021)...........................................
• [3] www.tuik.gov.tr. (E.T. 10.11.2020).............................................................
• [4] https://www.economicshelp.org/animal-spirits/, (E.T. 07.04.2021).
• [5] Kandır, S. Y. “Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Getirileri İlişkisi: İMKB Mali Sektör Şirketleri Üzerinde Bir Uygulama”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.15, S.2, 2006, ss.217-230.
• [6] Korkmaz, T., Çevik, E.İ. “Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki Dinamik Nedensellik İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. Cilt:38, Sayı:1, 2009, 24-37.
• [7] Celik, S., Aslanoglu, E., and Uzun, S., "The Relationship between Consumer Confidence and Financial Market: Variables in Turkey during the Global Crisis".Topics in Middle Eastern and North African Economies, electronic journal, 12, Middle East Economic Association and Loyola University Chicago,
• [8] Çelik, S., “An Unconventıonal Analysıs Of Consumer Confıdence Index For The Turkısh Economy”, Internatıonal Journal Of Economıcs And Fınance Studıes, Vol 2, No 1, 2010, ISSN: 1309-8055.
• [9] Topuz, Y.V. “Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7, (1): 2011, pp. 53-65.
• [10] Aarle, B., and Kappler, M., “Economic sentiment shocks and fluctuations in economic activity in the euro area and the USA”, Intereconomics, ISSN 1613-964X, Springer, Heidelberg, Vol. 47, Iss. 1, 2012, pp. 44-51,
• [11] Gürgür, T. ve Kılınç, Z. “What Drives the Consumer Confidence in Turkey?”, Research Notes in Economics, V.17, 2015, pp.1-13.
• [12] Tunalı, H. ve Özkan, İ. E., “Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi”, İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi , C.3, S.2, 2016, ss.53-66.
• [13] Kale, S., and Akkaya, M., The Relation between Confidence Climate and Stock Returns: The Case of Turkey, Istanbul Conference of Economics and Finance, ICEF 2015, 22-23 October 2015, Istanbul, Turkey ,Procedia Economics and Finance, 38, 2016, pp. 150 – 162.
• [14] Eyüpoğlu, K. ve Eyüpoğlu, S. “Ekonomik Güven Endeksi İle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19/2 (2017) 603-614.
• [15] Evci, S. “Ekonomik Güven Endeksi ile Yatırım Araçları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Toda-Yamamoto Yaklaşımı”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (4), 2019, ss. 2893-2901.
• [16] Aytekin, İ. ve Doyar, V., “Türkiye’de Döviz Kuru Dalgalanmalarının Sanayi Üretimi Ve Tüketici Güveni Üzerindeki Etkisi: (2008-2019)”, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi 26-27 Ağustos 2019, Gölbaşı - Adıyaman.
• [17] Güngör, S. “Ekonomik güven endeksi ve finansal yatırım araçları getirileri arasındaki nedensellik ilişkisi: 2007-2017 döneminde ABD doları ve altın getirileri örneği”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 2019, 22-39.
• [18] Çankaya, S. ve Alp, E. A., “Beklenti Endekslerinin Sanayi Üretimi Üzerine Etkisi”, UİİİD-IJEAS, 2019 (23):225-236 ISSN 1307-9832.
• [19] Aytekin, İ., “Döviz Kuru Sanayi Üretimi ve Ekonomik Güven Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2020 9(2) 322-330.
• [20]https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (E.T. 10.11.2020).
• [21] Pesaran, Hashem, M. Shin, Yongcheol and Smith Richard J. ‘‘Bounds Testing Approaches to the Analysıs of Level Relationships’’. Journal of Applied Econometrics, No: 16, 2001, pp. 289–326.