TEDA PROJESİNDE KAPAK ÇALIŞMALARININ KÜLTÜR İMGESİ YARATMADAKİ ROLÜ

Yıl 2022, , 118 - 143, 30.06.2022

Hatice Oluk Çakır

https://doi.org/10.48131/jscs.1031204

Öz

Bu çalışmanın amacı TEDA projesi kapsamında İngilizceye çevrilen yapıtların alıcı kültüre sunumuyla oluşan kaynak kültür imajını kitap kapakları üzerinden sorgulamaktır. Türk kültür, sanat ve edebiyat eserlerinin yurt dışında temsil edilmesi amacıyla başlatılan TEDA projesi ile yabancı dillere çevrilen eser sayısında ciddi bir artış olmuştur. Türkçeden çevrilen eserlerin tanıtımı ve pazarlanması, erek kültürlerde kaynak kültüre dair çeşitli imgelerin oluşmasına neden olur. Özellikle dağıtım ağı geniş, reklam imkânı fazla olan yayınevlerinin bastıkları kitaplar erek kültürde eleştiri ve inceleme yazılarıyla daha görünür hale gelir ve daha çok okura ulaşır. Bu nedenle bu çalışmada, erek kültürün saygın yayınevleri tarafından yayımlanan eserler incelenmiştir. Kitap kapaklarını metinsel ve görsel açıdan yorumlamak amacıyla göstergebilimsel bir yöntemden yola çıkılarak yeni bir inceleme modeli geliştirilmiştir. Kapaklardaki yazar kimliği, alıntı, künye, başlık gibi metinsel öğeler ile kaynak ve erek kültüre ait görsel öğeler birlikte ele alınarak kaynak ve erek metinlerin kapakları karşılaştırılmıştır. Özellikle diller arasındaki hiyerarşi, yazar tanınırlığı, yayınevi politikası ve okur politikasının kapak tasarımlarını nasıl etkilediği incelenmiştir. Karşılaştırmalı incelemenin sonucunda Türk kültür, sanat ve edebiyatının yurtdışında tanıtılmasında eksikler görülmesi ve okura ulaşmada etkili bir yol izlenmemesi sorunuyla başlatılan TEDA projesinin amacına ulaşıp ulaşmadığını sorgulanmaktadır. TEDA projesinin çeviri eser sayısını artıma konusunda gösterdiği başarının oluşturulmak istenen kaynak kültür imgesi konusunda da devam ettirilmesi için saygın yayınevleriyle çalışılması, destek verilen yayınların çeviri ve yayın sürecinin yakından takip edilmesi ve patronaj gücünün çeviri süreci ve sonrasında kullanılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

TEDA Projesi, kapak çalışmaları, kültür imgesi, patronaj

Kaynakça

• Akbatur, A. (2010). Writing/Translating in/to English: The Ambivalent Case of Elif Şafak. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Boğaziçi Üniversitesi.
• Aji, A. (2012). Foreword. Bilge Karasu, A Long Day’s Evening içinde. San Francisco: City Lights Books.
• Berk Albachten, Ö. (2012). Turkish Literature in Italian:1932-2012. İ.Ü. Çeviribilim Dergisi, 5, 89-120.
• Bloomsbury Publishing (2015). Hasan Ali Toptas, https://www.bloomsbury.com/in/author/hasan-ali-toptas/
• Cronin, M. (1998). Minority. M. Baker & G. Saldanha (Eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, 169-172.
• Eliades, M. (2017). Living Through Translation: An Interview with Dr. Aron Aji 10 Mart 2021 tarihinde https://blog.pshares.org/translating-turkish-interview-with-translator-and-director-of-the-university-of-iowa-mfa-in-literary-translation-dr-aron-aji/ adresinden alındı.
• Furukawa, H. (2012). Representations are Misrepresentations: The Case of Cover Designs of Banana Yoshimoto’s Kitchen. TTR, 25 (2), 215–233.
• Genette, G. (1987). Paratexts: Thresholds of Interpretation. çev. J. E. Levin. Cambridge University Press.
• Günay, D., Uzdu, F. (2008). Kitap ile Kapağı Arasındaki Göstergelerarası Serüven, Dokuz Eylül Üniversitesi Art-e Sanat Dergisi, 1 (2), 1-28.
• Kress, G., Van Leeuwen, T. (2005). Reading Images: The Grammar of Visual Design. Londra & New York: Routledge.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2017). Türk Kültür, Sanat ve Edebiyat Eserlerinin Dışa Açılımını Destekleme Projesi (Teda) Yönergesi https://teda.ktb.gov.tr/TR-52446/teda-yonergesi-2017.html
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020). Yayın Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=11768&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5)
• Lefevere, A. (1984). The Structure in the Dialect of Men Interpreted, Comparative Criticism, 6, 87-100.
• Lefevere, A. (1992). Translation, Rewriting and the Manipulation of Literary Fame. Londra&New York:Routledge.
• Liping, B. (2009). Patronage as ‘a productive network’ in translation: a case study in China, Perspectives: Studies in Translatology, 17:4, 213-225.
• Öğdül, R. (3 Aralık 2011). Kitap Kapakları Ne Anlatır Bize?, Birgün.
• Sengupta, M. (1995). Translation as Manipulation: The Power of Images and the Images of Power. Between Languages and Cultures- Translation and Crosscultural Texts, (ed) Anuradha Dingwaney. Londra:University of Pittsburgh Press, 159-174.
• Sonzogni, M. (2011). Re-Covered Rose: A Case Study in Book Cover Design as Intersemiotic Translation. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
• Stark, F. (2017). Preface. Yusuf Atılgan, Motherland Hotel içinde. San Francisco: City Lights Books
• Tierne, J. (2014). Time Regulation Institute, 10 Mart 2021 tarihinde http://jimtierneyart.blogspot.com/2014/01/the-time-regulation-institute.html adresinden alındı.
• Venuti, L. (1998). The Scandals of Translation: Towards an Ethic of Difference. London and New York: Routledge.