INTERGENERATIONAL DIFFERENTIATION OF WOMEN'S SPARE TIME: AN APPLICATION IN THE CONTEXT OF CONSUMPTION

Yıl 2023, , 89 - 117, 30.12.2023

Sait Yıldırım , Aysun Doğutaş

https://doi.org/10.48131/jscs.1342532

Öz

It is shaped according to social changes in consumption and other developments. The conspicuous point of view of consumption is realized in the abundance of leisure time in the current society. This process emerges in the focus of media and fashion, in particular the phenomenon of showing off. Conspicuous consumption, on the other hand, enables the increase in consumption and the realization of the purpose of differentiation of other individuals. People's desire to show off is increasing as digitalization takes place more and more in their lives. This ability, children's and illegal conspicuous consumption perceptions are different from each other. In our study, it is aimed to understand the basic dynamics of this difference and to determine what the differences are. The dimensions of this change and transformation phenomenon are examined by paying attention to the distinction between generations. The form of analysis is handled through mothers and their daughters. This was completed by conducting qualitative interviews with the snowball ratio method. The aim of the study is to expand the distinctions between generations in the leisure time range of the consumption phenomenon. For this purpose, interviews were held with 30 women, 15 girls and 15 mothers. Ethics committee certificate was provided for products formed on a voluntary basis and for qualitative interviews. Part-time question formulas were used in the interview. As a result, it was seen that the consumption phenomenon was evaluated as a social activity in terms of the evaluation of leisure time. In addition, the restriction of the girls drew attention to the family members of their mothers, despite the fact that they realized it themselves. The acquaintance of the children with the screens at a young age, which the study data reached, led them to learn a life practice focused on the media and social media.

KADINLARIN BOŞ ZAMAN DEĞERLENDİRMESİNİN KUŞAKLAR ARASI AYRIMI: TÜKETİM OLGUSU BAĞLAMINDA BİR UYGULAMA

Öz

Tüketim alışkanlıkları toplumsal değişim ve diğer gelişmelere göre biçimlenmektedir. Tüketimin gösterişçi yönü mevcut toplumda boş zaman ekseninde gerçekleşmektedir. Bu süreç gösteriş olgusu özelinde medya ve moda odağında ortaya çıkmaktadır. Gösterişçi tüketim ise bireylerin tüketim alışkanlıklarının, diğer bireyler tarafından fark edilmesi amacını taşımaktadır. Bireylerde gösteriş arzusu dijitalleşmenin hayatımızda gitgide daha fazla yer alması ile artmaktadır. Bu kapsamda çocuklar ve ebeveynlerin gösterişçi tüketim algıları birbirinden farklı olmaktadır. Çalışmamızda bu farkın temel dinamiklerini incelemek ve farkların ne olduğunu tespit etmek hedeflenmektedir. Bu çalışmada değişim ve dönüşüm olgusunun boyutları kuşaklararası ayrıma dikkat çekerek incelenmektedir. İnceleme biçimi anneler ve kızları üzerinden ele alınmaktadır. Bu çalışmada kartopu örneklem yöntemi ile nitel görüşmeler gerçekleştirilerek tamamlanmıştır. Çalışmanın amacı tüketim olgusunun boş zaman ekseninde kuşaklararası ayrım yapılarak incelemektir. Bu amaca yönelik 15 kız ve 15 anne olmak üzere 30 kadın ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Gönüllülük esasına göre biçimlendirilen çalışmada nitel görüşme soruları için etik kurul belgesi temin edilmiştir. Görüşmede yarı yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. Sonuç olarak tüketim olgusunun boş zamanın değerlendirilmesi açısından bir sosyal aktivite olarak değerlendirildiği görülmüştür. Ayrıca kız çocuklarının tüketimi kendileri için yapmasına karşılık annelerinin aile bireyleri için gerçekleştirdiği dikkat çekmiştir. Çalışma verileri incelendiğinde çocukların küçük yaşta ekran ile tanışmaları, onların medya ve sosyal medya odağında bir yaşam pratiğini öğrenmelerine yol açmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüketim, Gösteriş, Kuşak, Boş Zaman

Kaynakça

• Aristoteles. (1996). Metafizik, (Çev. A. Arslan), İzmir: Sosyal Yayınları.
• Aydoğan, İ. (2006). Kadın öğretim elemanlarının boş zamanlarını değerlendirme ekinlikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 217-232.
• Aytaç, Ö. (2002). Boş zamanlar üzerine kuramsal yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 231-260.
• Aytaç, Ö. (2004). Kapitalizm ve hegemonya ilişkisi. C.U: Sosyal Bilimler Dergisi, 28(2), 115-138.
• Aytaç, Ö. (2006). Kapitalizm ve boş zaman, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 1-22.
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim toplumu, (Çev. H. Deliceçaylı ve F. Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Birol, M. (2014). Tüketim alışkanlıkları çerçevesinde kadınların giyim alışverişlerinde karar verme tarzları üzerine bir araştırma. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 21, 81-95.
• Çınar, R., ve Çubukçu, İ. (2009). Tüketim toplumunun şekillenmesi ve tüketici davranışları-karşılaştırmalı bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 277-300.
• Corrigan, P. (1997). The Sociology of consumption, London- New Delhi, Sage Publications.
• Çakır, M., Çakır, F., ve Usta, G. (2010). Üniversite öğrencilerinin tüketim tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 87-94.
• Dönmezer, S. (1984). Sosyoloji, 9. Baskı, Ankara: Savaş Yay.
• Eckhardt, G., Belk, R. W., & Wilson, J. (2015). The rise of inconspicuous consumption. Journal of Marketing Management, 31(7/8), 807–826.
• Fiske, J. (1999). Popüler kültürü anlamak, (Çev. S. İrvan,), Ankara, Ark Yayınları.
• Ger, G. & Beck, R. W. (1996). Cross-cultural differences in materialism. Journal of Economic Psychology, 17, 55-77.
• Gülbahçe, Ö. (1996). Boş Zamanları Değerlendirme Alışkanlıkları, (Yüksek lisans tezi). Erzurum Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Gülbetekin, E., Güven, e., Sökmen, Ö. (2023). The effect of internet addiction on physical activity and dietary habits in high school students. Journal of Public Health.
• Holbrook, M. & Hirschman, E. (1982). The experiential aspects of consumption: consumer fantasies, feelings, and fun. Journal of Consumer Research, 9(2), 132–140
• Karataş, Z. (2017). Sosyal Bilim Araştırmalarında Paradigma Değişimi: Nitel Yaklaşımın Yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tushad/issue/31792/350444.
• Kart, E. (2014). Boş Zamanın Çoklu Tüketim Mekânı Olarak İnternet Ve Yeni Yaşam Tarzlarının İnşası. Global Media Journal: Turkish Edition, 5(9), 180-218.
• Kaya, K., Oğuz, Z.N. (2010). Üniversite gençliğinin alışveriş tercihlerinde tüketim kültürünün rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 147-164.
• Kıray, M. B. (2005). Toplumsal yapı ve toplumsal değişme, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Marx, K. (1997). Writings of the Young Marx on Philosophy and Society, Hackett Publishing.
• Özcan, B. (2007). “Rasyonel satın alma” ve “boş zaman sürecı̇ne aı̇t alışverı̇ş” eylemlerı̇nı̇n bı̇rlı̇kte sergı̇lendı̇klerı̇ mekânlar: alışverı̇ş merkezlerı̇”. Sosyal Bilimler Dergisi, X(2), 39-68.
• Pine, J., II, & Gilmore, J. (2011). The experience economy (updated ed), Harvard Business Review Press.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş, (Çev.) Bayrak D., Arslan H. B. ve Z. Akyüz. Siyasal Kitabevi
• Punch, K. (1998). Introduction to Social Research: Quantitative and Qualitative Approaches, Sage Publishing.
• Rifkin, J. (2001). The age of access: The new culture of hypercapitalism, where all of life is a paid-for experience. New York: Tarcher/Putnam
• Sarıgül, A. (2021). Kadın programlarının toplumsal etkisinin değerlendirilmesi. S. Yıldırım, & A. Doğutaş (Eds), Kadın, Medya ve Sosyal Medya. S. 69–91. Ankara: Eğiten Kitap.
• Sevencan, F. ve Çilingiroğlu, N. (2007). Sağlık alanındaki araştırmalarda kullanılan niteliksel veri toplama yöntemleri. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(1), 1-6. http://www.thb.hacettepe.edu.tr/arsiv/2007/sayi_1/baslik1.pdf.
• Şentürk, Ü. (2012). Tüketim Toplumu Bağlamında Boş Zamanların Kurumsallaştırdığı Bir Mekân: Alışveriş Merkezleri (AVM). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 63-77.
• Tezcan, M. (1982). Sosyolojik açıdan boş zamanların değerlendirilmesi, Ankara, Ankara Üniv. Eğ. Fak. Yay. No: 116.
• Tükel, İ. (2014). Tüketimin Yeni Aktörleri: “Y Kuşağı”. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Elektronik Dergisi, 1, 1-22.
• Veblen, T. (2007). the theory of the leisure class (ed. Martha Banta), (Oxford, GBR: Oxford University Press.
• Yalçınkaya, Ş. (2015). Modern Kentin Yeni Kamusal Alanında Çocuk, Alışveriş Merkezleri ve Serbest Zaman Etkinlikleri. İdealkent, 6(17), 80-105.