YUSUF İDRÎS’İN EL-BEYDÂ ADLI ROMANINDA BATILI KADIN

Yıl 2020, Sayı: 5, 137 - 148, 22.06.2020

Senem Ceylan

Öz

El-Beydâ (Beyaz Kadın) isimli roman Arap edebiyatının önde gelen isimlerinden ve toplumcu gerçekçi yönüyle öne çıkan Yusuf İdrîs’e aittir. Yusuf İdris bu romanında diğer eserlerinde vurgu yaptığı köylü, yoksul halktan Arap kadınının aksine batılı kadını ele alıp incelemiştir. el-Beydâ isimli romanda Arap olmayan batılı kadın her yönden daha açık ve rahat tavırları ile öne çıkarılmıştır. Arap kadınına göre sosyal hayatın içinde daha özgür olarak sunulmuş batılı kadına, toplumsal olarak da ne bir kural koyma ne de ayıplama şeklinde sınır çizilmemiştir. Romanın kadın kahramanı olan Santi evlidir ve bekâr olan Yahya Mustafa Taha onu çek sevmektedir. Yunan bir gazeteci olan Santi, romanın erkek kahramanı Yahya Mustafa Taha gözüyle okuyucuya aktarılmıştır. Ancak bu kahraman Mısır’da o dönemde sosyolojik olarak toplumun genel bakış açısının temsilcisi konumundadır. Yahya Mustafa Taha, hem bir doktor hem de gazeteci olarak işi gereği çok sayıda ve farklı insanlarla tanışmayı sevmektedir. Dönemsel ve kültürel olarak Arap kadınları ile karşılaştırmalı olarak incelenen bu roman, yazarın da belirttiğine göre ilk olarak 1955 yılı yazında kaleme alınmıştır. İlk edebi ürünlerin konusunu Arap toplumu ve kahramanlarını Arap kadını oluştururken zaman içerisinde yaşanan değişiklikler ile birlikte batı kadını da Arap romanında yer almaya başlamıştır. Bu çalışma batılı kadını bir yandan erkek kahramanların gözünden değerlendirirken diğer yandan da toplumun genel bakış açısını yansıtmayı hedeflemektedir. Başka bir açıdan Avrupalı kadın ile Mısırlı Arap kadına yüklenen toplumsal roller açısından da farklılaşmayı ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yusuf İdrîs, el-Beyda, Arap Toplumu, Batılı Kadın

WESTERN WOMAN IMAGE IN NOVEL AL-BEYDA OF YUSUF IDRIS

Öz

The novel named al-Beydâ (White Woman) belongs to Yusuf İdrîs, who is a socialist realistic author and one of the prominent names of Arab literature. While the Arab society and the protagonists of Yusuf İdris's first literary products were the Arab women, the western woman started to take part in the Arab novel with the changes in time. In this novel, unlike the peasant and the poor Arab women, he handled and examined the western woman. In al-Beyda, western women were brought to the fore with more open and comfortable attitudes than Arab women in social and individual aspects. The western woman, who was presented more freely in everyday life, was neither restricted nor socially imposed by any rule.. Santi, the female protagonist of the novel, is married and Yahya Mustafa Taha, who is single, loves him very much. Santi was transferred to the reader through the eyes of the novel's (male) protagonist, Yahya Mustafa Taha. However, this protagonist was the representative of the sociological perspective of society in Egypt at that time. Yahya Mustafa Taha meets a large number of people from different backgrounds, both as a doctor and a journalist.This novel, which is analyzed periodically and culturally with Arab women, was first written in the summer of 1955, as the author has stated. While this study evaluates western women through the eyes of male heroes, it also tries to reflect the general perspective of society. In another respect, it aims to demonstrate the differentiation in terms of the social roles imposed on the European women and the Egyptian Arab women.

Anahtar Kelimeler

Yusuf İdris, Arab Society, Egypt, Western Woman, Al-Beyda

Kaynakça

• Ceylan, S. (2019). “Yusuf İdris’in Eserleri Ve Gerçekçilik Temelli Kadın Araştırması: El-Harâm, El- ‘Ayb, Hâdisetu Şeref Örnekleri”, Leyla Yakupoğlu Boran (Ed.), Doğu Edebiyatında Edebi Akımlar ve Üsluplar içinde (s. 113-125), İstanbul: Demavend Yayınları.
• Er, R. (1997). Modern Mısır Romanı (1914-1944). Ankara: Fatih Dağıtım.
• Er, R. (2008). Roman. TDV Ansiklopedisi. C: XXXV.
• Er, R. (2012). Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi (Şiir-Öykü). Ankara: Vadi Yayınları.
• Irzık, S., Parla, J. (2011). Kadınlar Dile Düşünce. İstanbul: İletişim Yayınları.
• İdrîs, Y. (2017). El-Beydâ. İngiltere: Hindawi.
• Kilpatrick, H. (2006). “The Egyptian Novel From Zaynab to 1980”, M.M. Badawi (Ed.), Modern Arabic Literature in (p. 223-269), New York: Cambridge Universıty Press.
• Koç, C.T. (1995). Yusuf İdris (hayatı, eserleri ve kısa hikâyeleri). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Şeker, A. (2017). Türk Romanında Toplumsal Cinsiyet Açısından Kadın Temsillerine Yönelik Sosyolojik Bir Çözümleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10, Sayı 54, 641-652. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20175434629.
• Şeker, A. (2019). Feminist Edebiyat Eleştirisi Bağlamında Edebi Metinlerde Kadın Gerçekliği, Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 347-359.
• Şenol, D., Sarp, Ç. (2016). Kadın ve Erkeklerin Değerlendirmeleri İle Toplumsal Cinsiyet Rolleri –Kırıkkale Örneği-, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Yıl 16, Sayı: 31, Bahar, 17-38.
• Yıldız, Ş. (2009). Yusuf İdrîs’in Hayatı, Eserleri ve Edebî Kişiliği. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 22, 2009, s. 279-310.