Öz
Bu çalışmanın amacı, Fransa’nın son dönemde Suriye’de uyguladığı siyasetin emperyal ve sömürgeci bir anlayışa dayandığı ve aynı siyasi anlayışın tüm Ortadoğu için geçerli olduğu tezinin savunulmasıdır. Fransa’nın Ortadoğu ve Suriye politikası, yeni sömürgecilik anlayışı kapsamında, coğrafya, ekonomi ve din olgusu üzerinden şekillenmektedir. Birinci Dünya Savaşı sonrasında, Ortadoğu bölgesinde değişen haritalar, İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşanan siyasi gelişmeler ve küreselleşme ile birlikte, toprakların işgal edilmesi suretiyle yapılan klasik sömürgecilik anlayışı terk edilmiştir. Sömürge yapılacak devletleri idare eden yöneticilerin etki altına alınması, yerel halkın sömürüyü olağan karşılaması amacıyla yürütülen sosyo-kültürel faaliyetlerle sömürgeciliğin devam etmesi yeni sömürgecilik tanımını doğurmuştur. Özellikle Ortadoğu’da bulunan ve feodal özellik taşıyan bir takım devletlerle çoğu Afrika yönetimleri emperyal devletlerin kontrolü altına girmiştir. Fransa Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, savaşta kazanan taraf olmasının etkisiyle Suriye, Irak, Lübnan ve Libya gibi devletlerde hegemon güç olmuştur. Hegemonyadan kaynaklı elde ettiği politik, ekonomik ve askeri kazançları günümüzde ve gelecekte korumak istemektedir. Fransa, İngiltere’nin AB’den ayrılması ile birlikte, Almanya’nın siyasi bir liderlik üstlenemeyeceğini değerlendirmekte ve kendini AB’nin temsilcisi olarak öne çıkararak lider devlet olma amacı gütmektedir. Kuzey Afrika’da, Doğu Akdeniz’de, Kafkasya’da, Suriye’de ve diğer Ortadoğu devletlerinde meydana gelen olaylara müdahil olarak, kendi milli stratejisini uygulamaktadır. Bu stratejide Türkiye ile çıkarları çatışmaktadır ve Türkiye’yi bu bağlamda bir tehdit olarak görmektedir. Fransa, Türkiye’nin yeni Osmanlıcılık eğilimi ile Ortadoğu ve Doğu Akdeniz’de genişlemeci bir siyaset izlediğini iddia etmektedir. Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletlerinin desteğini alarak Türkiye’yi Ortadoğu’dan uzaklaştırmak, Doğu Akdeniz bölgesinde etkisizleştirmek, Kafkasya’da Azerbaycan ve diğer Türk Cumhuriyetleriyle bağlantısını kesmek istemektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alnajjar, H. (2020, Ocak 22). Fransa Cumhurbaşkanı Macron, İsrail polisi ile tartıştı. İHA. Erişim (15.10.2020) https://www.iha.com.tr/haber-fransa-cumhurbaskani-macron-israil-polisi-ile-tartisti-824062/
- Anadolu Ajansı. (2019, Kasım 25). Suriye iç savaşı 9.yılına girdi. AA. Erişim (10.09.2020) http://www.aa.com.tr/tr/dunya/suriye-ic-savasi-9-yilina-girdi/1417715
- Arı, T. (1993). Basra Körfezi ve Amerikan Politikası. S. Şen (Ed.), Su Sorunu, Türkiye ve Ortadoğu (311-343). İstanbul: Bağlam Yayınları
- Arı, T. (2008). Geçmişten Günümüze Ortadoğu, Siyaset Savaş ve Diplomasi. İstanbul: Marmara Kitap Merkezi.
- Arnhart, L. (2018). Platon’dan Pinker’a Siyasi Düşünce Tarihi. Ankara: AdresYyayınları.
- Atasoy, F. (2018). Küreselleşme ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Aydemir, M. (2020). Libya Devlet Konseyi, Fransa’ya tepki olarak Total firmasıyla yapılan petrol anlaşmasının iptalini istedi. Erişim (11 Kasım 2020) https://www.aa.com.tr/tr/dunya/libya-devlet-konseyi-fransaya- tepki-olarak-total-firmasiyla-yapilan-petrol-anlasmasinin-iptalini-istedi/2018856
- Bauman, Z. (2010). Küreselleşme Toplumsal Sonuçları. (Çev. Abdullah Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
- Bediz, D. (1951). Süveyş Kanalı’nın Önemi. A.Ü. DTCF Dergisi, (9) 3, 329-352. http://dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/view/4075/3943
- Cesaire, A. (2005). Sömürgecilik Üzerine Söylev. (Ter. A.Güneş). İstanbul:Doğu Kütüphanesi.
- Chomsky, N. (2001). Sömürgecilikten Küreselleşmeye. Ankara: Ütopya Yayınları.
- Çandar, C. (1988). Ortadoğu Çıkmazı. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
- Eslen, N. (2017). Küresel Güç Mücadelesi 21. Yüzyılda Jeostrateji. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
- Faytre, L. (2018). Suriye'deki Terör Örgütleriyle İş Birliği Yapması Fransa İçin Bir Devlet Skandalı mı? SETA Perspektif , 1-7. https://setav.org/assets/uploads/2018/05/P192_Lafarge_t.pdf.
- Ferro, M. (2002). Sömürgecilik Tarihi. Çev. Muna Cedden. Ankara: İmge Kitapevi.
- Fransa petrol ithalatında yüzünü Suudi Arabistan’a çevirdi (2020, Ekim 31). Erişim (01.11.2020) https://www.amerikaninsesi.com/a/fransa-petrol-ithalat-suudi-arabistan-iran-amerika-ticaret/4957816.html
- Fukuyama, F. (1999). Tarihin Sonu ve Son İnsan. İstanbul: Gün Yayıncılık.
- Fukuyama, F. (2008). Kör Nokta-Gelecek Seneryolarını Öngörmek. İstanbul: Profil Yayıncılık.
- Gündüz, A.(2016). Sömürgecilik Kavramı ve Sömürgeci Devletlerin Uyguladıkları Taktikler, “Ortadoğu Örneği”. Tarih Okulu Dergisi, 25, 763-784. DOI No: http://dx.doi.org/10.14225/Joh853
- Huntington, S. P. (1995). Medeniyetler Çatışması. Ankara: Vadi Yayınları.
- Huntington, S. P. (2006). Medeniyetler Çatışması. İstanbul: Okuyanus Yayınları.
- Hürriyet (2020, Ekim 11). Hürriyet.com.tr Erişim (17 Ekim 2020) https://www.hurriyet.com.tr/dunya/netflixten-suudi-arabistandaki-cemal-kasikci-sansurune-iliskin-itiraf-41612329
- İşler, A. (2018). Uluslararası Güç Odağında Ortadoğu ve Batı Ülkelerinin Gelişmişliğine Tarihsel Bakış. Bitlis Eren Üniversitesi SBE Dergisi , 757-772. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bitlissos/issue/41200/485287
- James Joll, Gordon Martel (2016). Birinci Dünya Savaşı Neden Çıktı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
- Kaymak, M. (2016). Hegemonya Tartışmaları Işığında İngiliz ve Amerikan Hegemonyaları:Yönlenirici Hegemonyadan Kural Koyucu Hegemonyaya. Hacettepe Üniversitesi İkdisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34 (1), 63-92. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/838013
- Kaymaz, İ.Ş. (2006). Mezopotamya’da Emperyalist Kapışma ve Yerleşme. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Kodaz, Y.(2016). Bağımsız Suriye için atılan ilk adım: Fransa-Suriye Antlaşması ve Türk Kamuoyu. Tarih Araştırmaları Dergisi 35, 213-237. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/781104
- Kurt, V. (2019). Arap isyanları sonrasında Ortadoğu’da vekalet savaşları: Yemen örneği. Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi, 7 (1), 307-326. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/673356
- Lewis, B. (1996). (The Middle East) Ortadoğu. İstanbul: Gençlik Yayınları.
- Loomba, A. (2000). Kolonyalizm/Postkolonyalizm. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Marshall, A. (2016). From civil war to Proxy war:past history and current dilemmas. Small Wars&Insurgencies, 27 (2), 183-195. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09592318.2015.1129172
- Medyascope.tv . Fransız antropolog Claude Levi Strauss yapısalcılığı anlatıyor [Video]. YouTube. Erişim (7 Kasım 2020) https://www.youtube.com/watch?v=jsbftNgl3_A
- Misto, M. Koparan, Ö. Kako, A. (2019). Fransız askerleri Suriye’de ABD himayesinde varlık gösteriyor. Erişim (29 Ekim 2020). https://www.aa.com.tr/tr/dunya/fransiz-askerleri-suriyede-abd-himayesinde-varlik- gosteriyor/1649595
- Nkrumah, K. (1966). Emperyalizmin Son Aşaması Yeni Sömürgecilik. Çv. A.Sarıca. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Okur, M. A. (2010). Emperyalizm, Hegemonya, İmparatorluk. Ankara: a kitap.
- Ortadoğu Yabancı Güçlerin Askeri Üssü Gibi. (2020, Ekim 29). AA. Erişim (30 Ekim 2020) https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/9709
- Ömerci, O. (2018). Fransa'nın Suriye Politikası ve Kürt Sorunu Bağlamında Türkiye-Fransa İlişkileri. BİLGESAM, Analiz/Avrupa No:1389 , 1-5. Erişim (01 Ekim 2020). https://www.academia.edu/37718767/_%C3%96rmeci_Ozan_2018_Fransa_n%C4%B1n_Suriye_Politikas%C4%B1_ve_K%C3%BCrt_Sorunu_Ba%C4%9Flam%C4%B1nda_T%C3%BCrkiye_Fransa_%C4%B0li% C5%9Fkileri_Bilgesam_Analiz_no_1389
- Petıt de Jullevılle, Louis (1873) Faculté des lettres de Nancy. Cours d'histoire. Histoire de la colonisation française aux Indes et en Amérique jusqu'à la révolution de 1789, Leçon d'ouverture, par L. Petit de Julleville, imprimerie de G. Crépin-Leblond, Nancy. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5790750g/f7.item.zoom
- Ritzer, G. (2018). Sosyoloji Kuramları. Ankara: De Ki Basım Yayım.
- Sarıkçıoğlu, E. (2004). Dinler Tarihi. Isparta: Fakülte Kitabevi.
- Stockholm International Peace Research Instıtute (SIPRI), (2020, Ekim 31). SIPRI. Erişim (10 Kasım 2020). https://www.sipri.org/sites/default/files/2020-03/fs_2003_at_2019.pdf
- Şahin, İ. Şahin, C., Şükür, İ. (2017). Ortadoğu’da Emperyalist Güçlerin Gizli Oyunu: Sykes-Picot Antlaşması. International Journal of Social Science, 38 , 241-262. https://jasstudies.com/Makaleler/1500154802_18- Yrd.-Do%c3%a7.-Dr.-%c4%b0smail-%c5%9eAH%c4%b0N.pdf
- T.C. Enerji Bakanlığı (2020, Ocak 6). Erişim (6 Ocak 2020). http://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Dogal-Gaz.
- T24HABER. (2019, Aralık 25). t24 Haber. Erişim (10 Eylül 2020) https://t24.com.tr/haber/ingiltere-savunma-bakani-ypg-ile-operasyon-yurutmek-yanlıs-olur,403856
- Umar, Ö.O., Yenisu, M. (2019). Gizli Antlaşmalar Çerçevesinde San Remo Konferansı’nda Ortadoğu’yu Şekillendirme Çabaları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 36 (101), 29-70. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1090310
- Uygur, E., & Uygur, F. (2013). Fransız Sömürgecilik Tarihi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi , 17 (3), 273-286. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200454
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 12 Haziran 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Kasım 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Sayı: 7 |
- Makale Dosyaları
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” (J-SCS) sosyal ve beşeri bilimler alanında yapılan özgün çalışmalara zemin hazırlamayı esas alan disiplinler arası bir akademik dergidir. Sosyal ve beşeri bilimler alanında farklı disiplinlerdeki bağımsız bilim insanlarının birlikteliğiyle 2018 Yılında kurulmuş olan derginin bütün sayılarının elektronik formda yayımlanması kararlaştırılmıştır. Derginin resmi ya da resmi olmayan herhangi bir kurum, kuruluş veya grupla bağı yoktur. Derginin yayımlanması için fikirleri ve emekleriyle destek veren bütün bilim insanlarının ortak maksadı sosyal ve beşeri bilimler sahasında çalışanların akademik gelişimlerine katkıda bulunmakla beraber sosyal ve beşeri bilimlerin topluma daha fazla fayda sağlamaları için yeni imkanlar aramaktır.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi”nin (J-SCS) yayın dili Türkçe ve İngilizce’dir.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” (J-SCS) sadece elektronik ortamda www.toplumvekultur.com ve dergipark.org.tr üzerinden yayımlanır, açık erişim politikasını benimser. Dergi Haziran ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez çıkar.
Yayınlar için eser sahiplerinden herhangi bir ücret alınmaz, editörlere, yayın kuruluna ve hakemlere ve eser sahiplerine herhangi bir ücret ödenmez. Dergide yayımlanması için iletişim adresine makale gönderen yazarların telif hakkı ile ilgili bu açıklamayı okuyup onayladığı kabul edilir.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” birinci yazarı “doktor” veya “doktora öğrencisi” unvanına sahip bütün araştırmacıların çalışmalarına açıktır. Birinci yazarı “doktor” veya “doktora öğrencisi” olan makalelerin ikinci, üçüncü ve dördüncü yazarlarının “doktor” veya “doktora öğrencisi” unvanına sahip olması zorunlu değildir. Bir makalede en fazla dört yazar ismi bulunabilir. Yazım kurallarına uygun olarak hazırlanmış olan makaleler editör incelemesinden geçtikten sonra hakem incelemesine sunulur. Hakemler makalede düzeltme isteyebilir, doğrudan ret veya kabul edebilir. Hakem değerlendirmesi sonu ret edilen makaleler için yazarı tarafından üçüncü bir hakem değerlendirmesi istenebilir, editör bu talebi uygun görürse makale üçüncü bir hakeme gönderilir. İki hakemden birinin kabul, diğerinin ret verdiği durumlarda ise editör makaleyi kabul ya da ret edebilir yahut üçüncü bir hakemden değerlendirme isteyebilir.
Daha önce başka bir yazılı kaynakta yayımlanmış veya değerlendirme aşamasında olan eserler “Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” yayın sürecine kabul edilmezler. Yayımlanan yazılar ile ilgili bütün etik ve yasal sorumluluk yazarlarına aittir.