ULUSAL KÜLTÜRÜN PATERNALİST LİDERLİK ALGISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: LİBYA ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 7, 44 - 70, 12.06.2021

Ahmed Elhadi A. Khlaf Erol Tekin

https://doi.org/10.48131/jscs.843876

Cited By: 1

Öz

Yönetim yazınında son zamanlarda incelenen konulara bakıldığında, bireyleri belirlenmiş amaç ve hedefler doğrultusunda harekete geçirme yeteneği olarak ifade edilen liderlik kavramı ile bu becerilerin tür ve kaynağını belirleyen liderlik stillerinin çalışmaların odağı haline geldiği görülmektedir. Bu kapsamda liderlik kavramı çerçevesinde en çok dikkate alınan ve incelenen konuların örgütlerde baskın liderlik tarzı ve algıları, liderlerin çalışanlarla etkileşimi, örgütlere yapısal ve işlevsel katkıları, güç kaynakları ve güç kullanımına ilişkin kararlar olduğunu söylemek mümkündür. Son zamanlarda kültür kavramının da birçok örgütsel davranış konusu ile ilişkisi ele alınmaktadır. Çünkü kültür paylaşılan, öğrenilen ve değişebilen bir kavram olarak insan davranışları üzerinde etkilidir. Ayrıca değişimi yöneten ve insanları hedefe yönlendiren liderlik kavramı ile ilişkisinin olduğu da ifade edilebilir. Fakat alan yazında, liderlik ve kültür arasındaki ilişkilerin araştırılmasına çok yakın zamanda başlandığı söylenebilir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, ulusal kültürel boyutlar ile çalışanların paternalist liderlik algısı arasındaki ilişkiyi ampirik olarak ele almaktır. Çalışmanın örneklemini verilerine eksiksiz ulaşılan Libya’daki 200 banka çalışanı oluşturmaktadır. Elde edilen verilerin toplanmasında basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler anketler aracılığı ile elde edilmiştir. Elde edilen verilerin incelenmesi için keşfedici faktör, korelasyon ve regresyon analizlerinden faydalanılmıştır. Geçekleştirilen regresyon analizleri sonucunda; ulusal kültür boyutlarının, paternalist liderlik algısı ve alt boyutları üzerinde kısmi etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Paternalist Liderlik, Paternalizm, Ulusal Kültür, Hofstede

Kaynakça

• Agnaia, A. A. (1997). Management Training and Development Within İts Environment: The Case of Libyan İndustrial Companies. Journal of European Industrial Training, 21(3), 117-123.
• Almutairi, S., Heller, M., & Yen, D. (2020). Reclaiming the Heterogeneity of the Arab states. Cross Cultural & Strategic Management, 1-27.
• Aycan, Z., Kanungo, R., Mendonca, M., Yu, K., Deller, J., Stahl, G., & Kurshid, A. (2000). Impact of Culture on Human Resource Management Practices: A 10‐country Comparison. Applied Psychology, 49(1), 192-221.
• Aycan, Z. & Kanungo, R. N. (2000). Toplumsal Kültürün Kurumsal Kültür ve İnsan Kaynakları Uygulamaları Üzerine Etkileri. Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Aycan, Z. (2006). Paternalism: Towards Conceptual Refinement and Operationalisation. Indigenous and Cultural Psychology: Understanding People İn Context. New York, Springer, 445-466.
• Aycan, Z., Schyns, B., Sun, J. M., Felfe, J., & Saher, N. (2013). Convergence and Divergence of Paternalistic Leadership: A Cross-Cultural İnvestigation of Prototypes. Journal of International Business Studies, 44(9), 962-969.
• Cheng, B. S., Chou, L. F., Wu, T. Y., Huang, M. P., & Farh, J. L. (2004). Paternalistic Leadership and Subordinate Responses: Establishing a Leadership Model in Chinese Organizations. Asian Journal of Social Psychology, 7(1), 89-117.
• Çalışkan, N. (2015). Ulusal Kültürün Örgüt Kültürü ve Paternalist Liderlik Algısı Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir
• Doğan, A. (2020). Z Kuşağındaki Bireylerin Kişilik Özelliklerinin Paternalist Liderlik Algılarına Etkisinde Örgüt Kültürünün Düzenleyici Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Erben, G., S. (2004). Toplumsal Kültür Aile Kültürü Etkileşimi Bağlamında Paternalizm Boyutuyla İşletme Kültürü: Türkiye Örneği. 1. Aile İşletmeleri Kongresi Bildirileri, 17-18 Nisan 2004, (Ed.: Koçel, T.), İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları: 345-356.
• Fikret-Paşa, S., Kabasakal, H., & Bodur, M. (2001). Society, Organisations, and Leadership in Turkey. Applied Psychology, 50(4), 559-589. Gelfand, M. J., Erez, M., & Aycan, Z. (2007). Cross-Cultural Organizational Behavior. Annu. Rev. Psychol., 58, 479-514.
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS For Windows Step By Step: A Simple Guide and Reference. 17.0 Update (10a ed.) Boston: Pearson
• Farh, J. L., & Cheng, B. S. (2000). A Cultural Analysis of Paternalistic Leadership in Chinese Organizations. In Management And Organizations in the Chinese Context (pp. 84-127). Palgrave Macmillan, London.
• Hofstede, G. (1980). Motivation, Leadership, and Organization: Do American Theories Apply Abroad?. Organizational Dynamics, 9(1), 42-63.
• Hofstede, G. (1983). The Cultural Relativity of Organizational Practices and Theories. Journal of International Business Studies, 14(2), 75-89.
• House, R. J., Hanges, P. J., Javidan, M., Dorfman, P. W., & Gupta, V. (Eds.). (2004). Culture, leadership, and organizations: The GLOBE study of 62 societies. Sage publications.
• Kabasakal, H., Dastmalchian, A., Karacay, G., & Bayraktar, S. (2012). Leadership and culture in the MENA region: An analysis of the GLOBE Project. Journal of World Business, 47(4), 519-529.
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (8. Baskı). Ankara: Dinamik Akademi.
• Karşu-Cesur, Damla (2015), Paternalist Liderlik ve Örgüt Kültürü İlişkisi: Sakarya Üniversitesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya
• Köksal, O. (2011). Bir Kültürel Liderlik Paradoksu: Paternalizm/A Cultural Leadership Paradox: Paternalism. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 101-122.
• Öner, Z. H. (2012). Servant Leadership and paternalistic leadership styles in the Turkish business Context: A Comparative Empirical Study. Leadership and Organization Development Journal, 33(3), 300-316.
• Padavic, I. & Earnest, W. R. (1994). Paternalism as A Component of Managerial Strategy. The Social Science Journal, 31(4), 389-405. Pellegrini, E. K., & Scandura, T. A. (2006). Leader-Member Exchange, Paternalism and Delegation in the Turkish Business Culture: An Empirical Investigation. Journal of International Business Studies, 37, 264-279.
• Pellegrini, E. K., & Scandura, T. A. (2008). Paternalistic Leadership: A Review and Agenda for Future Research. Journal of Management, 34(3), 566-593.
• Pellegrini, E. K., Scandura, T. A., & Jayaraman, V. (2010). Cross-Cultural Generalizability of Paternalistic Leadership: An Expansion of Leader-Member Exchange Theory. Group & Organization Management, 35(4), 391-420.
• Sargut, S. (2015). Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim, 4.Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
• Schein, E. H. (1996). Three Cultures of Management: The Key to Organizational Learning. Sloan Management Review, 38(1), 9-20.
• Sinha, J. B. (1990). Work Culture in the Indian Context. SAGE Publications Pvt. Limited.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, (6. ed.), Boston. Pearson Education. Tekin, E. (2019). Paternalist Liderliğin İş Tatmini ve Çalışan Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 178-204.
• Uhl-Bien, M., Tierney, P. S., Graen, G. B., & Wakabayashi, M. (1990). Company Paternalism and the Hidden-İnvestment Process: Identification of the" Right Type" for Line Managers in Leading Japanese Organizations. Group & Organization Studies, 15(4), 414-430.
• URL 1 (2020). https://www.hofstede-insights.com/country-comparison/. Erişim tarihi: 20.11.2020.
• Westwood, R. (1997). Harmony and Patriarchy: The Cultural Basis For'paternalistic Headship'among the Overseas Chinese. Organization Studies, 18(3), 445-480.
• Yoo, B., Donthu, N., & Lenartowicz, T. (2011). Measuring Hofstede's Five Dimensions of Cultural Values at the Individual Level: Development and Validation of CVSCALE. Journal of International Consumer Marketing, 23(3-4), 193-210.