COVİD-19 DÖNEMİNDE ADÖLESANLARIN SAĞLIKLI YAŞAM TARZI İNANÇLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2022, , 701 - 712, 30.12.2022

Zeynep Özendi , Esra Tural Büyük

https://doi.org/10.47115/jshs.1056254

Öz

Amaç: Bu araştırma; adölesanların Covid-19 döneminde sağlıklı yaşam tarzı inançlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte olup 1 Eylül- 1 Ekim 2021 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini ankete katılmayı kabul eden 14-18 yaş arası 329 adölesan oluşturmuştur. Araştırma çevrimiçi veri toplama aracı kullanarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında adölesanların tanıtıcı özelliklerini kapsayan ‘Bilgi Formu’ ile ‘Adölesanlar İçin Sağlıklı Yaşam Tarzı İnanç Ölçeği’ kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi, SPSS 21 istatistik programında sayı, ortalama, yüzdelik dağılımlar, t testi ve Anova testi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılmaya kabul eden adölesanların yaş ortalaması 15.13± 1.27 olup %63.5’i kız %36.4’ü ise erkek olduğu saptanmıştır. Adölesanlar İçin Sağlıklı Yaşam Tarzı İnanç Ölçeğinin toplam puan ortalaması 61.79 ±11.42 bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutlarının puan ortalaması; sağlık inanç alt boyutunun ortalaması 26.80± 5.91, fiziksel aktivite alt boyutunun ortalaması 20.47± 4.03 ve beslenme alt boyutunun ortalaması 14.52± 3.60 şeklinde olduğu saptanmıştır. Çalışmada adölesanların ekonomik seviyeleri ve sağlıklı beslenme özelliklerinin sağlıklı yaşam tarzı inanç düzeylerini etkilediği görülmüştür (p<0.05).
Sonuç ve Önerileri: Araştırmada Covid-19 sürecinde adölesanların sağlıklı yaşam tarzı inanışlarının orta düzeyin üstünde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adölesan, Covid-19, Sağlık davranışı, Sağlıklı yaşam tarzı, İnanç

Teşekkür

Bu tam metnin bildirisi II. Lisansüstü Hemşirelik Araştırmaları Sempozyumu’nda sözel bildiri olarak sunulmuştur

Determining The Healthy Lifestyle Beliefs of Adolescents in The Covid-19 Period

Öz

Aim: This research; This study was executed to determine the healthy li festyle beliefs of adolescents during the Covid-19 period.
Method: The study is a descriptive study and cross-sectional was realized between 01 September 2021 and 01 October 2021. The sample of the study consisted of 329 adolescents aged 14-18 who agreed to participate in the survey. The research was carried out using an online data collection tool. The "Information Form", which includes the introductory characteristics of adolescents, and the "Healthy Lifestyle Belief Scale for Adolescents" were used to collect the data. Number, mean, percentile distributions, t-test and Anova test were used to evaluate the data in SPSS 21 statistical program.
Results: The mean age of 329 adolescents participating in the study was 15.13± 1.27 years, and 63.5% were girls and 36.4% were boys. The mean score of the Healthy Lifestyle Belief Scale for Adolescents was 61.79 ±11.42. The mean score of the sub-dimensions of the scale; The mean of the health belief sub-dimension was 26.80± 5.91, the mean of the physical activity sub-dimension was 20.47± 4.03 and the mean of the nutrition sub-dimension was 14.52± 3.60. In the study, it was seen that the economic levels and healthy eating characteristics of the adolescents affected their healthy lifestyle belief levels (p<0.05).
Conclusion and Suggestions: In the study, it was determined that the healthy lifestyle beliefs of adolescents were above the moderate level during the covid-19 period.

Anahtar Kelimeler

Adolescent, Covid-19, Health behavior, Healthy lifestyle, Belief

Kaynakça

• Adıbelli, D., Olğun, S, & Turan, GS.(2017). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 6(1), 8-17.
• Beck, AL., Iturraldeb, E., Haya-Fishera, J., Kimc, S., Keetond, V., & Fernandez, A. (2019). Barriers and facilitators to healthy eating among low-income Latino adolescents petite. Appeti 138,215–222
• Calcaterra, V., Vandonı, M., Pellıno, VC., & Cena, H. (2020). Special attention to diet and physical activity in children and adolescents with obesity during the coronavirus disease-2019 pandemic. Frontiers in Pediatrics, 8, 407. doi:10.3389/fped.2020.00407
• Chi, X., Liang, K., Chen, ST., Huang, Q., Huang, L., Yu, Q.,……… & Zou, L. (2021). Mental health problems among Chinese adolescents during the COVID-19: The importance of nutrition and physical activity. Int J Clin Health Psychol, 21(3), 100218. doi:10.1016/j.ijchp.2020.100218.
• Çiçek, E., & Çetinkaya F. (2017). Seçilmiş ilçe merkezindeki lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, Journal of Health Scıences, 26, 29-38.
• Food and Agriculture Organization. (2020). FAO Covıd-19 and the risk to food supply chains: How to respond? Erişim adresi: http://www.fao.org/3/ca8388en/CA8388EN.pdf. (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2021).
• Głąbska, D., Guzek, D., Groele, B., & Gutkowska, K. (2020). Fruit and vegetable ıntake and mental health in adults: A Systematic Review. Nutrients, 12(1),115. doi: 10.3390/nu12010115.
• Hossain, M.M., Sultana, A., & Purohit, N. (2020). Mental health outcomes of quarantine and isolation for infection prevention: a systematic umbrella review of the global evidence. Epidemiol Health, 42, e2020038. doi: 10.4178/epih.e2020038.
• Karaaslan, M.M & Çelebioğlu, A. (2018). Lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Journal of Human Sciences, 15(2), 1355-1361. doi:10.14687/jhs.v15i2.4895
• Kazemi, A., Zahraei, NN., & Nazarian, N. (2016). The relation between intra-and interpersonal factors and food consumption level among Iranian adolescent girls. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 21(2),147-152.
• Konal Korkmaz, E., Ardahan, M., & Erkin, Ö. (2019). İntörn hemşirelik öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile obezite arasındaki ilişki. Sağlık ve Toplum Dergisi. 29(3), 84- 92.
• Kudubeş, A.A & Bektas M. (2020). Psychometric properties of the Turkish version of The Healthy Lifestyle Belief Scale for Adolescents. Journal of Pediatric Nursing 53, e57-e63.. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2020.02.006
• Lana, RM., Coelho, FC., Gomes, MFDC., Cruz, OG., Bastos, LS., Villela, DAM., & Codeço, CT. (2020). The novel coronavirus (SARS-CoV-2) emergency and the role of timely and effective national health surveillance. Cad Saude Publica, 36(3), e00019620. doi: 10.1590/0102-311x00019620.
• McGovern, C. M., Militello, L. K., Arcoleo, K. J., & Melnyk, B. M. (2018).Factors associated with healthy lifestyle behaviors among adolescents. Journal of Pediatric Health Care, 32(5),473-480
• Melynk, B. M., Small, L., Morrison, Beedy, A., Strasser, A., Kreipe, R. & Van Blankenstein, S. (2006). Mental health correlates of healthy lifestyle attitudes, beliefs, choices and behaviors in overweight adolescents. Journal of Pediatric Care, 20(6), 401-406.
• Melnyk, BM., Kelly, S., & Tan, A. (2021). Psychometric properties of the healthy lifestyle beliefs scale for adolescents. Journal of Pediatric Health Care, 35(3), 285–291. doi:10.1016/j.pedhc.2020.11.002
• Morres, ID., Galanis, E., Hatzigeorgiadis, A., Androutsos, O., & Theodorakis, Y. (2021). Physical activity, sedentariness, eating behaviour and well-being during a covıd-19 lockdown period in greek adolescents. Nutrients, 13(5),1449. doi: 10.3390/nu13051449.
• Muturi, NW., Kidd, T., Khan, T., Kattelmann, K., Zies, S., Lindshield, E., & Adhikari, K. (2016) An examination of factors associated with self-efficacy for food choice and healthy eating among low-ıncome adolescents in three U.S. States. Front. Commun. 1:6. doi: 10.3389/fcomm.2016.00006
• Pietrobelli, A., Pecoraro, L., Ferruzzi, A., Heo, M., Faith, M., Zoller, T., Antoniazzi, F., Piacentini, G., Fearnbach, S.N., & Heymsfield, S.B.(2020). Effects of Covıd-19 lockdown on lifestyle behaviors in children with obesity living in verona, Italy: A longitudinal study. Obesity, 28(8), 1382-1385. doi: 10.1002/oby.22861.
• Ruiz-Roso, M.B., Carvalho, P.P., Mantilla-Escalante, D.C., Ulloa, N., Brun, P., Acevedo-Correa, D., ….. & Dávalos, A. (2020). Covid-19 confinement and changes of adolescent's dietary trends in Italy, Spain, Chile, Colombia and Brazil. Nutrients, 12(6),1807. doi: 10.3390/nu12061807.
• Rundle, A.G., Park, Y., Herbstman, J.B., Kinsey, E.W., & Wang, Y.C. (2020). Covıd-19-related school closings and risk of weight gain among children. Obesity, 28(6),1008-1009. doi: 10.1002/oby.22813.
• Shi, X., Tubb, L., Fingers, S.T., Chen, S., & Caffrey, J.L. (2013). Associations of physical activity and dietary behaviors with children's health and academic problems. Journal of School Health, 83(1),1-7. doi: 10.1111/j.1746-1561.2012.00740.x.
• Sungur, C., Kar, A., Kıran, Ş., & Macit, M. (2019). Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi: Klinik sağlık hizmeti alan hastalar üzerinde bir araştırma. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15) ,43–52
• Sümen, A. & Öncel, S. (2017). Türkiye’de lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler: Sistematik derleme. European Journal of Therapeutics, 23, 74-82
• Umaç, E.H., & Aydin, A. (2021). Covıd-19 salgınında ergenlerin sağlığının korunması ve sürdürülmesi: annelerin perspektifinden. Çocuk Dergisi, 21(1), 68-73. https://doi.org/10.26650/jchild.2021.1.824786
• World Health Organization. (2020). WHO Timeline - COVID-19. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/detail/27-04-2020-who-timeline---covid 19?gclid=EAIaIQobChMI4MaewOeo6gIVyyMrCh2JRgUIEAAYASAAEgLo3_D_BwE (Erişim Tarihi: 3 Ekim 2021).
• Yardım, N., Gögen, S. & Mollahaliloğlu, S. (2011). Sağlığın Geliştirilmesi (Health Promotıon): Dünyada ve Türkiye'de mevcut durum. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 72(1), 29-35.