Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Health Anxiety of Nurses Working During Pandemic Process and Missed Nursing Care

Yıl 2021, , 383 - 399, 31.08.2021
https://doi.org/10.47115/jshs.972178

Öz

Aim: This research was conducted to determine the amount and causes of health anxiety and missed nursing care needs of nurses working during the pandemic process.
Method: The population of this descriptive study consisted of active nurses during the pandemic period. The sample of the study consisted of 200 nurses working in the relevant units and agreed to participate in the study between February 2021 and April 2021. The Descriptive Form and the MISSCARE Survey were used to collect the data.
Results: The mean health anxiety experienced by nurses regarding their own health during the pandemic was determined as 7.52±2.01. When the items on the amount of care needs not met in the MISSCARE scale are examined, 23.5% of the nurses expect the patient to stand up/walk around three times a day or as needed, 20% to turn the patient every two hours, and 19.5% to give the patient a bath/skin care. stated that it is not often met. When the reasons for the nursing care needs that are not met in the MISSCARE scale are examined, 84% of the nurses identified the inadequacy of the number of staff, 80.5% of them as an unexpected increase in the number of patients and/or their density in the working unit, and 74.5 of them as an important reason for the emergency patient situation. reported. No statistically significant correlation was found between MISSCARE sub-dimensions and health anxiety scores (p>0.05).
Conclusions and Suggestions: Supporting the training of nurses in the clinical field in which they work for patient ambulation, realizing the effect of work-related processes on nurses' health anxiety and making arrangements (number of personnel, teamwork, etc.) for this with the cooperation of managers, and nurses for possible new pandemic waves. Both working conditions should be improved and training opportunities should be increased and strengthened.

Kaynakça

  • Alsubhi, H, Meskell, P, Shea, DO, Doody, O. (2020). Missed nursing care and nurses' intention to leave: An integrative review. J Nurs Manag, 28: 1830– 1840. https://doi.org/10.1111/jonm.13069
  • Arpacıoğlu, M.S., Baltacı, Z. & Ünübol, B. (2021). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler Cukurova Med J, 46(1):88-100 https://doi.org10.17826/cumj.785609
  • Chen, Q., Liang, M., Li, Y., Guo, J., Fei, D. & Wang, L, et al. (2020). Mental health care for medical staff in China during the COVID-19 outbreak. Lancet Psychiatry, 7, 15-16. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30078-X
  • Çiçek, B. & Almalı, V. (2020). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Kaygı Öz-yeterlilik ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki: Özel Sektör ve Kamu Çalışanları Karşılaştırması. Electronic Turkish Studies, 15(4):241-260.
  • Cho, S.H., Lee, J.Y., You, S.J., Song, K.J.& Hong KJ. (2020). Nurse staffing, nurses prioritization, missed care, quality of nursing care, and nurse outcomes. Int J Nurs Pract. 26(1):12803. https://doi.org/10.1111/ijn.12803
  • CSTS:Center for the Study of Traumatic Stress (2020). Sustaining the Well-Being of Healthcare Personnel during Coronavirus and other Infectious Disease Outbreaks. 2020. https://www.cstsonline.org/assets/media/documents/CSTS_FS_Sustaining_Well_Being_Healthcare_Personn el_during.pdf.pdf
  • Duffy, J.R., Culp, S. & Padrutt, T. (2018). Description and Factors Associated With Missed Nursing Care in an Acute Care Community Hospital. Journal of Nursing Administration, 48(7/8), 361-367. https://doi.org/10.1097/NNA.0000000000000630.
  • Eskici, G.T. (2020). Hemşirelikte ekip çalışması ölçeğinin türkçeye uyarlanarak karşılanmayan hemşirelik bakımına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Griffiths, P., Dall’Ora C., Simon, M., Ball, J., Lindqvist, R. & Rafferty A M. et al. (2014). Nurses’ shift length and overtime working in 12 European countries: The association with perceived quality of care and patient safety. Medical care, 52(11), 975-981. https://doi.org/10.1097/MLR.0000000000000233
  • Henderson, J, Willis, E, Blackman, I, Verrall, C. & McNeill, L. (2021). Comparing infection control and ward nurses' views of the omission of infection control activities using the Missed Nursing Care Infection Prevention and Control (MNCIPC) Survey. J Nurs Manag, 1– 11. https://doi.org/10.1111/jonm.13261
  • Hessels, A.J., Flynn, L., Cimiotti, J.P., Cadmus, E. & Gershon, R.R. (2015). The Impact of the Nursing Practice Environment on Missed Nursing Care. Clin Nurs Stud, 3(4):60-65. https://doi.org/10.5430/cns.v3n4p60
  • ICN(2020). Confirms 1,500 nurses have died from COVID-19 in 44 countries and estimates that healthcare worker COVID-19 fatalities worldwide could be more than 20,000. https://www.icn.ch/news/icn-confirms-1500-nurses-have-died-covid-19-44-countries-and-estimates-healthcare-worker-covid.
  • Jiang, L., Broome, M. E., & Ning, C. (2020). The performance and professionalism of nurses in the fight against the new outbreak of COVID-19 epidemic is laudable. International journal of nursing studies, 107, 103578. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2020.103578
  • Kalanlar, B. & Kubilay, G. (2015). Afetlerde toplum sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Afet hemşireliği. FN Hem Derg, 23(1):57-65
  • Kalischi, B.J, Landstrom, G.L. & Hinshaw, A.S. (2009). Missed nursing care: a concept analysis. J Adv Nurs, 65(7):1509-17. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2009.05027.x.
  • Kalisch, B.J. & Xie B. (2014). Errors of Omission: Missed Nursing Care. West J Nurs Res. 36(7):875-90. https://doi.org/10.1177/0193945914531859.
  • Kalisch, B.J., Terzioglu, F. & Duygulu, S. (2012). The MISSCARE Survey-Turkish: psychometric properties and findings. Nurs Econ, 30(1):29-37.
  • Kalischi, B.J, Tschannen, D. Lee, H. & Friese CR. (2011). Hospital variation in missed nursing care. Am J Med Qual. 26(4):291-9. https://doi.org/10.1177/1062860610395929
  • Lai, J., Ma, S., Wang, Y., Cai, Z., Hu, J. & We N. et al.(2020). Factors Associated With Mental Health Outcomes Among Health Care Workers Exposed to Coronavirus Disease 2019. JAMA Netw Open, 3(3):e203976. https://doi.org10.1001/jamanetworkopen.2020.3976
  • İlaslan, N. & Yıldırım, Ş.N. (2019). Bir üniversite hastanesinde hemşirelerin karşılanmayan hemşirelik bakım gereksinimi miktarı ve nedenlerine yönelik değerlendirmeleri. Cukurova Med J 2019;44(4):1226-1236. https://doi.org/10.17826/cumj.509488
  • OECD: The Organisation for Economic Co-operation and Development (2021). Nurses (indicator). https://doi.org/10.1787/283e64de-en
  • Palese, A., Ambrosi, E., Prosperi, L., Guarnier, A., Barelli, P. & Zambiasi, P.et al. (2015). Missed nursing care and predicting factors in the Italian medical care setting. Intern Emerg Med. 10(6):693-702. https://doi.org/10.1007/s11739-015-1232-6.
  • Saqer, T.J. & AbuAlRub, R.F. (2018). Missed nursing care and its relationship with confidence in delegation among hospital nurses. J Clin Nurs, 27(13-14):2887-2895. https://doi.org/10.1111/jocn.14380.
  • Sampaio, F., Sequeira, C. & Teixeira, L. (2020). Nurses' Mental Health During the Covid-19 Outbreak: A Cross-Sectional Study. J Occup Environ Med. 62(10):783-787. https://doi.org/10.1097/JOM.0000000000001987.
  • Şimşekoğlu, N. & Mayda, A.S. (2016). Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri. Düzce Üniv Sağ Bil Enst Derg. 6(1):19-29.
  • T.C. Resmi Gazete 19.04.2011. Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Sayı: 27910 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm
  • von Vogelsang, A.-C., Göransson, K. E., Falk, A.-C., & Nymark, C. (2021). Missed nursing care during the COVID-19 pandemic: A comparative observational study. Journal of Nursing Management, 00, 1– 10. https://doi.org/10.1111/jonm.13392
  • White, E.M., Aiken, L.H.& McHugh, M.D. (2019). Registered Nurse Burnout, Job Dissatisfaction, and Missed Care in Nursing Homes. J Am Geriatr Soc, 67(10):2065-2071. https://doi.org/10.1111/jgs.16051.
  • WHO Announces COVID-19 Outbreak a Pandemic (2020). https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/3/who-announces-covid-19-outbreak-a-pandemic pandemic.
  • Zencir, G. & Eşer İ. (2015). Hemşirelikte yeni bir kavram: karşılanamayan hemşirelik bakımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 31(1): 83-94.

PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2021, , 383 - 399, 31.08.2021
https://doi.org/10.47115/jshs.972178

Öz

Amaç: Bu araştırma pandemi sürecinde çalışmakta olan hemşirelerin sağlık kaygısı ve karşılanmayan hemşirelik bakım gereksinimleri miktarı ve nedenlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışmanın evreni pandemi döneminde aktif çalışan hemşireler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise Şubat 2021 - Nisan 2021 tarihleri arasında, ülke genelinde ilgili birimlerde çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 200 hemşire oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında, Tanıtıcı Form, Sağlık Kaygısı Derecelendirme Skalası ve Karşılanmayan Hemşirelik Bakım Gereksinimleri Ölçeği (KHBG) kullanılmıştır.
Bulgular: Hemşirelerin pandemi sürecinde kendi sağlıklarına ilişkin yaşadıkları sağlık kaygısı ortalaması 7,52±2,01 olarak belirlenmiştir. KHBG ölçeği karşılanmayan bakım gereksinimlerinin miktarı maddeleri incelendiğinde hemşirelerin %23,5’i hastayı günde üç kez veya gerektiği kadar ayağa kaldırma/ dolaştırma, %20’si her iki saatte bir hastanın çevrilmesi ve %19,5’i hastaya banyo yaptırılması/deri bakımının sıklıkla karşılanmadığını ifade etmiştir. KHBG ölçeği karşılanmayan hemşirelik bakım gereksinimlerinin nedenleri incelendiğinde, hemşirelerin %84’ü çalışan personel sayısının yetersizliğini, %80,5’i Hasta sayısında beklenmedik bir artış ya/ya da çalışılan birimde yoğunluğunu, 74,5’i Acil hasta durumunu önemli bir neden olarak bildirmiştir. KHBG alt boyutları ile sağlık kaygısı puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki belirlenmemiştir (p>0,05).
Sonuç ve Öneriler: Hemşirelerin hasta ambulasyonuna yönelik olarak çalıştıkları klinik alana ilişkin eğitimlerinin desteklenmesi, iş yaşamına ilişkin süreçlerin hemşirelerin sağlık kaygısı üzerindeki etkisinin fark edilerek buna yönelik düzenlemelerin (personel sayısı, ekip çalışması vb.) yönetici iş birliği ile gerçekleştirilmesi, ve olası yeni vaka artışları için için hemşirelerin hem çalışma koşullarının iyileştirilmesi, hem de eğitim imkanlarının arttırılarak güçlendirilmesi gerekmektedir.

Kaynakça

  • Alsubhi, H, Meskell, P, Shea, DO, Doody, O. (2020). Missed nursing care and nurses' intention to leave: An integrative review. J Nurs Manag, 28: 1830– 1840. https://doi.org/10.1111/jonm.13069
  • Arpacıoğlu, M.S., Baltacı, Z. & Ünübol, B. (2021). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler Cukurova Med J, 46(1):88-100 https://doi.org10.17826/cumj.785609
  • Chen, Q., Liang, M., Li, Y., Guo, J., Fei, D. & Wang, L, et al. (2020). Mental health care for medical staff in China during the COVID-19 outbreak. Lancet Psychiatry, 7, 15-16. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30078-X
  • Çiçek, B. & Almalı, V. (2020). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Kaygı Öz-yeterlilik ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki: Özel Sektör ve Kamu Çalışanları Karşılaştırması. Electronic Turkish Studies, 15(4):241-260.
  • Cho, S.H., Lee, J.Y., You, S.J., Song, K.J.& Hong KJ. (2020). Nurse staffing, nurses prioritization, missed care, quality of nursing care, and nurse outcomes. Int J Nurs Pract. 26(1):12803. https://doi.org/10.1111/ijn.12803
  • CSTS:Center for the Study of Traumatic Stress (2020). Sustaining the Well-Being of Healthcare Personnel during Coronavirus and other Infectious Disease Outbreaks. 2020. https://www.cstsonline.org/assets/media/documents/CSTS_FS_Sustaining_Well_Being_Healthcare_Personn el_during.pdf.pdf
  • Duffy, J.R., Culp, S. & Padrutt, T. (2018). Description and Factors Associated With Missed Nursing Care in an Acute Care Community Hospital. Journal of Nursing Administration, 48(7/8), 361-367. https://doi.org/10.1097/NNA.0000000000000630.
  • Eskici, G.T. (2020). Hemşirelikte ekip çalışması ölçeğinin türkçeye uyarlanarak karşılanmayan hemşirelik bakımına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Griffiths, P., Dall’Ora C., Simon, M., Ball, J., Lindqvist, R. & Rafferty A M. et al. (2014). Nurses’ shift length and overtime working in 12 European countries: The association with perceived quality of care and patient safety. Medical care, 52(11), 975-981. https://doi.org/10.1097/MLR.0000000000000233
  • Henderson, J, Willis, E, Blackman, I, Verrall, C. & McNeill, L. (2021). Comparing infection control and ward nurses' views of the omission of infection control activities using the Missed Nursing Care Infection Prevention and Control (MNCIPC) Survey. J Nurs Manag, 1– 11. https://doi.org/10.1111/jonm.13261
  • Hessels, A.J., Flynn, L., Cimiotti, J.P., Cadmus, E. & Gershon, R.R. (2015). The Impact of the Nursing Practice Environment on Missed Nursing Care. Clin Nurs Stud, 3(4):60-65. https://doi.org/10.5430/cns.v3n4p60
  • ICN(2020). Confirms 1,500 nurses have died from COVID-19 in 44 countries and estimates that healthcare worker COVID-19 fatalities worldwide could be more than 20,000. https://www.icn.ch/news/icn-confirms-1500-nurses-have-died-covid-19-44-countries-and-estimates-healthcare-worker-covid.
  • Jiang, L., Broome, M. E., & Ning, C. (2020). The performance and professionalism of nurses in the fight against the new outbreak of COVID-19 epidemic is laudable. International journal of nursing studies, 107, 103578. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2020.103578
  • Kalanlar, B. & Kubilay, G. (2015). Afetlerde toplum sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Afet hemşireliği. FN Hem Derg, 23(1):57-65
  • Kalischi, B.J, Landstrom, G.L. & Hinshaw, A.S. (2009). Missed nursing care: a concept analysis. J Adv Nurs, 65(7):1509-17. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2009.05027.x.
  • Kalisch, B.J. & Xie B. (2014). Errors of Omission: Missed Nursing Care. West J Nurs Res. 36(7):875-90. https://doi.org/10.1177/0193945914531859.
  • Kalisch, B.J., Terzioglu, F. & Duygulu, S. (2012). The MISSCARE Survey-Turkish: psychometric properties and findings. Nurs Econ, 30(1):29-37.
  • Kalischi, B.J, Tschannen, D. Lee, H. & Friese CR. (2011). Hospital variation in missed nursing care. Am J Med Qual. 26(4):291-9. https://doi.org/10.1177/1062860610395929
  • Lai, J., Ma, S., Wang, Y., Cai, Z., Hu, J. & We N. et al.(2020). Factors Associated With Mental Health Outcomes Among Health Care Workers Exposed to Coronavirus Disease 2019. JAMA Netw Open, 3(3):e203976. https://doi.org10.1001/jamanetworkopen.2020.3976
  • İlaslan, N. & Yıldırım, Ş.N. (2019). Bir üniversite hastanesinde hemşirelerin karşılanmayan hemşirelik bakım gereksinimi miktarı ve nedenlerine yönelik değerlendirmeleri. Cukurova Med J 2019;44(4):1226-1236. https://doi.org/10.17826/cumj.509488
  • OECD: The Organisation for Economic Co-operation and Development (2021). Nurses (indicator). https://doi.org/10.1787/283e64de-en
  • Palese, A., Ambrosi, E., Prosperi, L., Guarnier, A., Barelli, P. & Zambiasi, P.et al. (2015). Missed nursing care and predicting factors in the Italian medical care setting. Intern Emerg Med. 10(6):693-702. https://doi.org/10.1007/s11739-015-1232-6.
  • Saqer, T.J. & AbuAlRub, R.F. (2018). Missed nursing care and its relationship with confidence in delegation among hospital nurses. J Clin Nurs, 27(13-14):2887-2895. https://doi.org/10.1111/jocn.14380.
  • Sampaio, F., Sequeira, C. & Teixeira, L. (2020). Nurses' Mental Health During the Covid-19 Outbreak: A Cross-Sectional Study. J Occup Environ Med. 62(10):783-787. https://doi.org/10.1097/JOM.0000000000001987.
  • Şimşekoğlu, N. & Mayda, A.S. (2016). Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri. Düzce Üniv Sağ Bil Enst Derg. 6(1):19-29.
  • T.C. Resmi Gazete 19.04.2011. Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Sayı: 27910 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm
  • von Vogelsang, A.-C., Göransson, K. E., Falk, A.-C., & Nymark, C. (2021). Missed nursing care during the COVID-19 pandemic: A comparative observational study. Journal of Nursing Management, 00, 1– 10. https://doi.org/10.1111/jonm.13392
  • White, E.M., Aiken, L.H.& McHugh, M.D. (2019). Registered Nurse Burnout, Job Dissatisfaction, and Missed Care in Nursing Homes. J Am Geriatr Soc, 67(10):2065-2071. https://doi.org/10.1111/jgs.16051.
  • WHO Announces COVID-19 Outbreak a Pandemic (2020). https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/3/who-announces-covid-19-outbreak-a-pandemic pandemic.
  • Zencir, G. & Eşer İ. (2015). Hemşirelikte yeni bir kavram: karşılanamayan hemşirelik bakımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 31(1): 83-94.
Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Orjinal Makaleler
Yazarlar

Afitap Özdelikara 0000-0002-5896-9207

Emine Yaman 0000-0001-6600-0407

Yayımlanma Tarihi 31 Ağustos 2021
Gönderilme Tarihi 16 Temmuz 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021

Kaynak Göster

APA Özdelikara, A., & Yaman, E. (2021). PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 383-399. https://doi.org/10.47115/jshs.972178
AMA Özdelikara A, Yaman E. PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ. JSHS. Ağustos 2021;6(2):383-399. doi:10.47115/jshs.972178
Chicago Özdelikara, Afitap, ve Emine Yaman. “PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ”. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi 6, sy. 2 (Ağustos 2021): 383-99. https://doi.org/10.47115/jshs.972178.
EndNote Özdelikara A, Yaman E (01 Ağustos 2021) PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi 6 2 383–399.
IEEE A. Özdelikara ve E. Yaman, “PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ”, JSHS, c. 6, sy. 2, ss. 383–399, 2021, doi: 10.47115/jshs.972178.
ISNAD Özdelikara, Afitap - Yaman, Emine. “PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ”. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi 6/2 (Ağustos 2021), 383-399. https://doi.org/10.47115/jshs.972178.
JAMA Özdelikara A, Yaman E. PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ. JSHS. 2021;6:383–399.
MLA Özdelikara, Afitap ve Emine Yaman. “PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ”. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 6, sy. 2, 2021, ss. 383-99, doi:10.47115/jshs.972178.
Vancouver Özdelikara A, Yaman E. PANDEMİ SÜRECİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN SAĞLIK KAYGISI VE KARŞILANMAYAN HEMŞİRELİK BAKIM GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ. JSHS. 2021;6(2):383-99.

Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi CC BY-NC 4.0 lisansına sahiptir.