Öğrencilerin Araştırmaya Yönelik Kaygıları, Bilişim Teknolojilerinden Yararlanma Durumları ve Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 60 - 68, 25.12.2019

Nazlı Baltacı Hümeyra Tülek Deniz

Öz

Amaç:
Bu çalışmada hemşirelik öğrencilerinin araştırma yapmaya yönelik kaygılarının, bilişim
teknolojilerinden yararlanma durumlarının, kanıta dayalı hemşireliğe yönelik
tutumlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu
çalışma, Mayıs-Haziran
2019 tarihleri arasında Türkiye'de bir üniversitenin Sağlık Bilimleri
Fakültesi'nde öğrenim gören hemşirelik bölümü öğrencileriyle yapılmıştır. Örneklem
seçimine gidilmemiş, çalışmaya katılmaya gönüllü öğrenciler (n=274) ile çalışma
tamamlanmıştır. Veriler "Kişisel Bilgi Formu", "Araştırmaya
Yönelik Kaygı Ölçeği (AYKÖ)", "Bilişim Teknolojilerinden Yararlanma
Ölçeği (BTYÖ)" ve "Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği (KDHYTÖ)"
kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı
istatistikler, parametrik ve nonparametrik testler, Spearman korelasyon analizi
kullanılmıştır.

Bulgular:
Öğrencilerin
AYKÖ puan ortalaması 31.45±8.02, BTYÖ puan ortalaması 57.30±9.35 ve KDHYTÖ puan ortalaması 57.42±9.46 olarak bulundu.
Araştırmaya yönelik kaygı erkek öğrencilerde kadın öğrencilere göre ve
2. sınıfta öğrenim gören öğrencilerde 3. sınıfta öğrenim görenlere göre anlamlı
olarak daha yüksekti. Öğrencilerin araştırma dersi alması, bilimsel
toplantılara katılması ve bilimsel araştırma
sürecinde yer alması durumları ile araştırmaya yönelik kaygıları arasında
anlamlı farklılıklar saptandı. Hemşirelikle
ilgili bilimsel toplantılara katılanların katılmayanlara göre bilişim
teknolojilerinden yararlanma düzeyi anlamlı olarak daha yüksekti. Kadın
öğrencilerin erkek öğrencilere göre; araştırma ve istatistik dersi alanların
almayanlara göre ve hasta bakımında araştırmalardan yararlananların
yararlanmayanlara göre kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumu anlamlı olarak daha
pozitifti. Öğrencilerin araştırmaya yönelik kaygısı arttıkça bilişim
teknolojilerinden yararlanma düzeyi ve kanıta dayalı hemşireliğe yönelik olumlu
tutumun azaldığı; bilişim teknolojilerinden yararlanma düzeyi arttıkça kanıta
dayalı hemşireliğe yönelik olumlu tutumun arttığı saptandı.

Sonuç:
Öğrencilerin AYKÖ, BTYÖ ve KDHYTÖ puan ortalamalarının orta düzeyde ve
birbiriyle önemli düzeyde ilişkili olduğu belirlendi. Hemşirelik
eğitimi sürecinde öğrencilerin araştırmaya yönelik kaygıları azaltılarak, bakım
sürecinde bilimsel tutum ve davranışların kazandırılması, bunları etkileyen
faktörlerin dikkate alınarak araştırma, bilişim, istatistik dersleri ve
uygulamalı derslerde uygun girişimlerin planlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Araştırma, Bilişim, Kanıta dayalı hemşirelik, Kaygı, Öğrenci, Hemşirelik

Kaynakça

• Ay, F. (2009). Uluslararası elektronik hasta kayıt sistemleri, hemşirelik uygulamaları ve bilgisayar ilişkisi. Gülhane Med J, 51(2), 131-136.
• Aydoğan, D. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin bilişim teknolojilerine yönelik tutumlarının incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 109-129.
• Ayhan, Y. (2013). Kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutum ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Ayhan, Y., Kocaman, G., ve Bektaş, M. (2015). Kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutum ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 17(2-3), 21-35.
• Bayar, V., Bayar, A., Eğmir, E., Ödemiş, İ.S., ve Kayır, G. (2013). Lisansüstü eğitim alan öğrencilerin bilimsel araştırma yapmaya yönelik kaygı düzeyleri. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, SAÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, 90-96.
• Bökeoğlu, O.Ç., ve Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 47-67.
• Büyüköztürk, Ş. (1997). Araştırmaya yönelik kaygı ölçeğinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 3(4), 453-464.
• Chaudhry, B., Wang, J., Wu, S., Maglione, M., Mojica, W., Roth, E. ve diğerleri (2006). Systematic review: impact of health information technology on quality, efficiency, and costs of medical care. Ann Intern Med, 144(10), 742-752.
• Cruz, J.P., Colet, P.C., Alquwez, N., Alqubeilat, H., Bashtawi, M.A., Ahmed, E. A. ve diğerleri (2016). Evidence-Based Practice Beliefs and Implementation among the Nursing Bridge Program Students of a Saudi University. Int J Health Sci (Qassim), 10(3), 405-414.
• Çelik, S., Önder, G., Durmaz, K., Yurdusever, Y., ve Uysal, N. (2014). Hemşirelik öğrencilerinin bilimsel araştırma yapmaya yönelik kaygı ve tutumlarının belirlenmesi. HSP, 1(2), 23-31.
• Durmuş, M., Gerçek, A., ve Çiftci, N. (2017). Sağlık çalışanlarının problem çözme becerilerinin kanıta dayalı tutum algıları üzerindeki etkisi. ASOS JOURNAL, 5(52), 648-661.
• Hemşirelik Yönetmeliği (2010). Erişim Tarihi: 09.05.2019. Erişim Adresi: http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/tr/yasa-ve-yonetmelikler/yonetmelikler/8-mart-2010-hemsirelik-yonetmeligi.aspx
• İlhan, A., Çelik, H.C., ve Aslan, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 141-156.
• Karaahmetoğlu, G.U., Softa, H.K., ve Demirarslan, E. (2017). Hemşirelerin Bilgisayar Kullanımı. Sağlık Akademisi Kastamonu, 2(1), 24-39.
• Küçük, E.Ö., Çakmak S., Kapucu, S., Koç, M., ve Kahveci, R. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarına ilişkin farkındalıklarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 1-12.
• Küçükoğlu, S., Bükecik, T., Aytekin, A., ve Çelebi, A. (2017). Acil birimlerde çalışan hemşirelerin adli vakayla ilgili yaklaşımları ve kanıta dayalı uygulamaları. Turkiye Klinikleri J Foren Sci Leg Med, 14(1), 1-8.
• Mutluay, E., ve Özdemir, L. (2014). Sağlık Bilişim sistemleri kapsamında hemşirelik bilişiminin kullanımı. FNJN, 22(3), 180-186.
• Özdemir, FK., ve Karakaya, G. (2017). Hemşirelerin bilgisayar ve bilişim teknolojisini kullanma durumları. Tepecik Eğit Hast Derg, 27(2), 126-130.
• Özen, N., Yazıcıoğlu, İ., ve Çınar, F. İ. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık bakımında bilgisayar kullanımına yönelik tutumları ile klinik karar verme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(2), 112-118.
• Özmusul, M. (2011). Bilişim teknolojilerinden yararlanma ölçeğinin geliştirilmesi. KEG, 4(1), 1-17.
• Ruzafa‐Martínez, M., López‐Iborra, L., ve Madrigal‐Torres, M. (2011). Attitude towards Evidence‐Based Nursing Questionnaire: development and psychometric testing in Spanish community nurses. J Eval Clin Pract, 17(4), 664-670.
• Saracaloğlu, A.S. (2008). Lisansüstü öğrencilerin akademik güdülenme düzeyleri, araştırma kaygıları ve tutumları ile araştırma yeterlikleri arasındaki ilişki. YYUEFD, 5(2), 179-208.
• Softa, H.K., Akduran, F., ve Akyazı, E. Hemşirelerin bilgisayar kullanımlarına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. (2014). Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 845-858.
• Şenyuva, E. (2016). Hemşirelik eğitimi ve kanıta dayalı uygulamalar. FNJN, 24(1), 59-65.
• Taş Arslan, F., ve Çelen, R. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının belirlenmesi. Sted, 27(2), 99-106.
• Tatlı, Z., Aydın, A., Şimşek, P., Özdemir, M., Gölbaşı, S., Karacan, S., ve diğerleri (2018). Hemşirelerin ve hemşirelik öğrencilerinin bilişim teknolojilerini kullanma durumları. Ordu University J Nurs Stud, 1(1), 18-27.
• Türkiye Yükseköğretim Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (2011). Erişim Adresi: http://www.tyyc.sakarya.edu.tr/raporlar/72_SAGLIK_13_01_2011.pdf Erişim Tarihi: 09.05.2019.
• Wahoush, O., ve Banfield, L. (2014). Information literacy during entry to practice: Information-seeking behaviors in student nurses and recent nurse graduates. Nurse Education Today, 34(2), 208-213.
• Yılmaz, D., Düzgün, F., ve Dikmen, Y. (2019). Hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının incelenmesi. ACU Sağlık Bil Derg, 10(4), 713-719.
• Yılmaz, E., Çeçen, D., Aslan, A., Kara, H., Toğaç, H.K., ve Mutlu, S. (2018). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları ve araştırma kullanımında algıladıkları engeller. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 15 (4), 235-241.
• Yılmaz, K., ve Çokluk, Ö. (2010). Fen-Edebiyat Fakültesi mezunlarının araştırma kaygı düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 1-9.