MULTİPL SKLEROZ HASTALARINA VE AİLELERİNE VERİLEN BESLENME EĞİTİMİNİN BİLGİ DÜZEYİ VE BESLENME ALIŞKANLIKLARINA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 77 - 85, 25.12.2019

Zeynep Uzdil Perim Fatma Türker Murat Terzi

Öz

Amaç: Multipl skleroz
(MS) hastalarına ve ailelerine
verilen beslenme eğitiminin bilgi düzeyi ve beslenme alışkanlıklarına etkisini
araştırmak amaçlanmıştır.

Yöntem: Bu çalışmaya,
Ekim 2018- Mart 2019 tarihleri arasında Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Nöroloji Polikliniği’ ne başvuran, ayaktan
tedavi edilen yaş ortalaması 36.4±10.80 yıl, 18-59 yaş arasındaki 10 (%19.6)
erkek, 41 (%80.4) kadın toplam 51 MS hastası dahil edilmiştir. Eğitim verilme
durumlarına göre 3 grup oluşturulmuştur. Hasta eğitim grubu (HEG); sadece MS
hastaları, aile eğitim grubu (AEG); MS hastalarına ve bir aile ferdine eğitim
verilen, kontrol grubu (KG); MS hastalarından oluşan beslenme eğitimi
verilmeyen gruptur. Beslenme eğitimi, ayda bir gün, 3 ay süresince toplamda 3
kez verilmiştir. Genel tanımlayıcı bilgiler, anket formu ile yüz yüze görüşme
yöntemiyle sorgulanmıştır. Bireylerin besin tüketimleri ve beslenme
alışkanlıkları sorgulanmıştır. Eğitimin etkinliği beslenme bilgi düzeyi
testiyle değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde IBM SPSS 21.0
istatistik programı kullanılmıştır.

Bulgular: MS hastalarına
verilen beslenme eğitimiyle beslenme bilgi düzeyi (BBD)’ nin eğitim sonrasında
arttığı saptanmıştır. HEG ve AEG’ deki hastaların KG’ a göre eğitim sonu ve
izlemde BBD puanı yüksek belirlenmiştir. Ana öğün tüketim sayısı, HEG’ deki bireylerde
eğitimle anlamlı artış gösterirken, AEG’ de anlamlı artış göstermediği
belirlenmiştir. Eğitim sonrası AEG’ deki bireylerin HEG ve KG’ deki bireylere
göre daha fazla su tükettiği (AEG, HEG, KG için sırası ile 1613.3±534.34 ml,
1168.4±603.74 ml, 1023.5±305.22 ml) tespit edilmiştir (p<0.05). HEG’ deki
bireylerin izlemde enerji tüketimlerinde eğitim öncesine göre istatistiksel olarak anlamlı artış saptanmıştır
(p<0.05). Eğitimin tamamlanmasından sonraki izlemde AEG’ deki bireylerin
daha fazla miktarda B6 vitamini, magnezyum,
eğitim sonrasında daha fazla kalsiyum, demir, toplam posa tükettiği
belirlenmiştir (p<0.05). 

Sonuç
ve Öneriler:
Bu çalışmada, MS hastalarına diyetisyen aracılığıyla verilen beslenme eğitimiyle
hastaların bilgi düzeyleri artış göstermiştir. Eğitime aileleriyle katılan
bireylerin, tek başına eğitime katılanlara göre besin tüketimleri olumlu
etkilenmiştir. Bu çalışma, beslenme eğitiminin öneminin yanında, aile
desteğinin de önemini ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Aile katılımı, beslenme eğitimi, beslenme bilgi düzeyi, multipl skleroz

EVALUATION OF THE EFFECT OF NUTRITION EDUCATION ON KNOWLEDGE LEVEL AND NUTRITIONAL HABITS OF MULTIPLE SCLEROSIS PATIENTS AND THEIR FAMILIES

Öz

Objective:
Aim
of study was investigate effect of nutrition education on knowledge level and
nutritional habits of multiple sclerosis (MS) patients and their families.

Methods: This study was
conducted between October 2018-March 2019 at Samsun Ondokuz Mayıs University
Health Application and Research Center Neurology Polyclinic, 10 (19.6%) males, 41
(80.4%) females, totally 51 outpatient MS patients (mean 36.4 ± 10.80 years)
aged between 18-59 years included. Individuals divided into 3 groups according
to giving nutrition education. Patient education group (PEG): only MS patients,
family education group (FEG): patients and a family member (CG): MS patients
without education. Nutritional education was given 3 times for 3 months, once a
month. General descriptive information was questioned by questionnaire form face
to face interview method. Food consumption, feeding habits of individuals were
questioned. Effectiveness of education was evaluated by nutritional knowledge
level test. IBM SPSS 21.0 statistical program was used to evaluate data.  

Results:
Nutritional
knowledge level (NKL) of patients increased with nutritional education. NKL of
PEG and FEG were found higher than CG end of education and follow-up. While
number of consumed main meals significantly increased with education in PEG, there
was no increase in FEG. After education, in FEG consumed more water than
individuals in PEG and CG (For FEG, PEG, CG were 1613.3 ± 534.34 ml, 1168.4 ±
603.74 ml, 1023.5 ± 305.22 ml, respectively) (p<0.05). There was
statistically significant increase in energy consumption in PEG compared to
pre-training (p<0.05). In follow-up after education, FEG consumed more
vitamin B6, magnesium, and after education, consumed more calcium, iron, total
fiber (p <0.05).

Conclusion
and Suggestions: This
study, knowledge level of patients increased with nutrition education given via
dieticians. Nutrient consumption of individuals participated in education with
their families was positively affected than alone. This study demonstrates
importance of nutrition education and the importance of family support.

Anahtar Kelimeler

Family participation; nutrition education; nutritional knowledge level; multiple sclerosis

Kaynakça

• Arrish, J., Yeatman, H., & Williamson, M. (2016). Australian midwives and provision of nutrition education during pregnancy: A cross sectional survey of nutrition knowledge, attitudes, and confidence. Women Birth, 29(5), 455-464. doi:10.1016/j.wombi.2016.03.001
• Balestracci, K., Sebelia, L., Greene, G., Moore, A., Chappell, K., & Tovar, A. (2019). Perceptions of Low-Income Students Completing a Nutrition Education Program. J Nutr Educ Behav, 51(7), 834-842. doi:https://doi.org/10.1016/j.jneb.2019.01.004
• Barnes, R. A., Ross, G. P., Jalaludin, B. B., & Flack, J. R. (2018). Initial group dietary education compared to individual education in gestational diabetes mellitus management: Do outcomes differ? Diabetes Res Clin Pract, 140, 88-96. doi:10.1016/j.diabres.2018.03.039
• Browne, P., Chandraratna, D., Angood, C., Tremlett, H., Baker, C., Taylor, B. V., & Thompson, A. J. (2014). Atlas of Multiple Sclerosis 2013: A growing global problem with widespread inequity. Neurology, 83(11), 1022-1024. doi:10.1212/WNL.0000000000000768
• Burgos, R., Breton, I., Cereda, E., Desport, J. C., Dziewas, R., Genton, L., ve diğerleri. (2018). ESPEN guideline clinical nutrition in neurology. Clin Nutr, 37(1), 354-396. doi:10.1016/j.clnu.2017.09.003
• Demir, A., & Yıldız, E. (2015). Multiple Skleroz ve Beslenme. Ortadogu Medical Journal/Ortadogu Tip Dergisi, 7(3).
• Erhardt, J. (2010.). Beslenme Bilgi Sistemi (BEBİS) 7.2. ed. Stuttgart, Almanya, Entwickelt an der Universitat Hohenheim.
• Erickson, M., Braun, K., List, R., Utech, A., Moore, C., White, D. L., ve diğerleri. (2016). Evaluation of US Veterans Nutrition Education for Diabetes Prevention. J Nutr Educ Behav, 48(8), 538-543.e531. doi:10.1016/j.jneb.2016.06.007
• Feicke, J., Sporhase, U., Kohler, J., Busch, C., & Wirtz, M. (2014). A multicenter, prospective, quasi-experimental evaluation study of a patient education program to foster multiple sclerosis self-management competencies. Patient Educ Couns, 97(3), 361-369. doi:10.1016/j.pec.2014.09.005
• Fitzgerald, K. C., Tyry, T., Salter, A., Cofield, S. S., Cutter, G., Fox, R. J., ve diğerleri. (2018). A survey of dietary characteristics in a large population of people with multiple sclerosis. Mult Scler Relat Disord, 22, 12-18. doi:10.1016/j.msard.2018.02.019
• Friese, M. A., Schattling, B., & Fugger, L. (2014). Mechanisms of neurodegeneration and axonal dysfunction in multiple sclerosis. Nat Rev Neurol, 10(4), 225-238. doi:10.1038/nrneurol.2014.37
• Hernández Morante, J. J., Sánchez-Villazala, A., Cutillas, R. C., & Fuentes, M. C. C. (2014). Effectiveness of a Nutrition Education Program for the Prevention and Treatment of Malnutrition in End-Stage Renal Disease. Journal of Renal Nutrition, 24(1), 42-49. doi:https://doi.org/10.1053/j.jrn.2013.07.004
• Jeihooni, A. K., Heidari, M. S., Harsini, P. A., & Azizinia, S. (2019). Application of PRECEDE model in education of nutrition and physical activities in obesity and overweight female high school students. Obesity Medicine, 14, 100092. doi:https://doi.org/10.1016/j.obmed.2019.100092
• Kahraman, T., Ozdogar, A. T., Yigit, P., Hosgel, I., Mehdiyev, Z., Ertekin, O., ve diğerleri. (2018). Feasibility of a 6-Month Yoga Program to Improve the Physical and Psychosocial Status of Persons with Multiple Sclerosis and their Family Members. Explore (NY), 14(1), 36-43. doi:10.1016/j.explore.2017.07.006
• Katz Sand, I., Benn, E. K. T., Fabian, M., Fitzgerald, K. C., Digga, E., Deshpande, R., ve diğerleri. (2019). Randomized-controlled trial of a modified Mediterranean dietary program for multiple sclerosis: A pilot study. Mult Scler Relat Disord, 36, 101403. doi:10.1016/j.msard.2019.101403
• Lee, J., Jeong, S., Ko, G., Park, H., & Ko, Y. (2016). Development of a Food Safety and Nutrition Education Program for Adolescents by Applying Social Cognitive Theory. Osong public health and research perspectives, 7(4), 248-260. doi:10.1016/j.phrp.2016.05.005
• Metzgar, C. J., & Nickols-Richardson, S. M. (2016). Effects of nutrition education on weight gain prevention: a randomized controlled trial. Nutr J, 15, 31. doi:10.1186/s12937-016-0150-4
• Nekitsing, C., Blundell-Birtill, P., Cockroft, J. E., & Hetherington, M. M. (2019). Taste Exposure Increases Intake and Nutrition Education Increases Willingness to Try an Unfamiliar Vegetable in Preschool Children: A Cluster Randomized Trial. J Acad Nutr Diet. doi:10.1016/j.jand.2019.05.012
• Ochoa-Morales, A., Hernández-Mojica, T., Paz-Rodríguez, F., Jara-Prado, A., Trujillo-De Los Santos, Z., Sánchez-Guzmán, ve diğerleri. (2019). Quality of life in patients with multiple sclerosis and its association with depressive symptoms and physical disability. Multiple Sclerosis and Related Disorders, 36. doi:10.1016/j.msard.2019.101386
• Pierce, S., & Ammon, P. ( 2012). [Multiple Sclerosis. Integrative Medicine. Ed: Rakel D. Third Edition. Elsevier Saunders. Chapter 12].
• Pimentel, G. D., Portero-McLellan, K. C., Oliveira, E. P., Spada, A. P., Oshiiwa, M., Zemdegs, J. C., & Barbalho, S. M. (2010). Long-term nutrition education reduces several risk factors for type 2 diabetes mellitus in Brazilians with impaired glucose tolerance. Nutr Res, 30(3), 186-190. doi:10.1016/j.nutres.2010.03.003
• Pineau, F., Socha, J., Corvol, J. C., Louapre, C., Assouad, R., Maillart, E., ve diğerleri. (2019). Impact of an adaptive program for cognitive and emotional deficits (ADACOG program) in multiple sclerosis patients with cognitive impairments. Rev Neurol (Paris), 175(5), 305-312. doi:10.1016/j.neurol.2018.08.008
• Porteous, H. E., Palmer, M. A., & Wilkinson, S. A. (2014). Informing maternity service development by surveying new mothers about preferences for nutrition education during their pregnancy in an area of social disadvantage. Women Birth, 27(3), 196-201. doi:10.1016/j.wombi.2014.04.001
• Rosi, A., Dall'Asta, M., Brighenti, F., Del Rio, D., Volta, E., Baroni, I., ve diğerleri. (2016). The use of new technologies for nutritional education in primary schools: a pilot study. Public Health, 140, 50-55. doi:10.1016/j.puhe.2016.08.021
• Rustad, C., & Smith, C. (2013). Nutrition knowledge and associated behavior changes in a holistic, short-term nutrition education intervention with low-income women. J Nutr Educ Behav, 45(6), 490-498. doi:10.1016/j.jneb.2013.06.009
• Schiavon, C. C., Vieira, F. G., Ceccatto, V., de Liz, S., Cardoso, A. L., Sabel, C., ve diğerleri. (2015). Nutrition education intervention for women with breast cancer: effect on nutritional factors and oxidative stress. J Nutr Educ Behav, 47(1), 2-9. doi:10.1016/j.jneb.2014.09.005
• Team, R. C. (2019). A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing. Vienna, Austria. URL https://www.R-project.org/. Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER). (2016). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Wagner, M. G., Rhee, Y., Honrath, K., Blodgett Salafia, E. H., & Terbizan, D. (2016). Nutrition education effective in increasing fruit and vegetable consumption among overweight and obese adults. Appetite, 100, 94-101. doi:10.1016/j.appet.2016.02.002
• Wallin, M. T., Culpepper, W. J., Nichols, E., Bhutta, Z. A., Gebrehiwot, T. T., Hay, S. I., ve diğerleri (2019). Global, regional, and national burden of multiple sclerosis 1990–2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. The Lancet Neurology, 18(3), 269-285. doi:10.1016/s1474-4422(18)30443-5