EBEVEYNLERİN SAĞLIK ALGISI VE AKILCI İLAÇ KULLANIM TUTUMLARI

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 229 - 246, 29.04.2022

Ayşe Betül Kaya Funda Kardaş Özdemir

https://doi.org/10.47115/jshs.1065152

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu araştırma, 0-18 yaş çocuğa sahip ebeveynlerin sağlık algısı ve akılcı ilaç kullanım tutumları belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı türdeki araştırmanın evrenini, Kars ilinde faaliyet gösteren hastanelerin çocuk sağlığı ve hastalıkları polikliniklerine başvuran ebeveynler oluşturmuştur. Veriler; “Tanıtıcı Bilgi Formu”, “Sağlık Algısı Ölçeği” ve “Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği” ile toplanmıştır.
Bulgular: Araştırmada, ebeveynlere ait yaş ortalaması 32.05±6.51 olduğu, %51.7’sinin kadın, %40.5’inin eğitim düzeyinin lise olduğu, %68.5’inin çalıştığı, %58.6’sının gelirinin giderine denk olduğu, %69.0’ının çekirdek ailede yaşadığı ve %80.6’sının sosyal güvenceye sahip olduğu belirlenmiştir. Ebeveynlerin %85.3’ünün hekime danışmadan çocuğuna ilaç vermediği, %96.1’inin çocuğuna verdiği ilacın bilgisini hekiminden aldığı ve reçetesiz ilaç olarak en çok ateş düşürücü kullandıkları saptanmıştır. “Sağlık Algısı Ölçeği” toplam puan ortalaması 62.59±4.22; “Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği” toplam puan ortalaması 174.57±10.66 olarak belirlenmiştir.
Sonuç ve Önerileri: Araştırmada ebeveynlerin sağlık algısının ve akılcı ilaç kullanım tutumlarının yüksek bir düzeyde olduğu, bununla birlikte aralarında bir ilişkinin olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu bağlamda araştırmanın farklı soyo-ekonomik özelliklere sahip örneklemlerde yapılması önerilir.

Anahtar Kelimeler

Akılcı İlaç Kullanımı, Ebeveyn, Hemşire, Sağlık Algısı, Tutum

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

-

Parent’s Health Perception and Attitudes of Rational Drug Use

Öz

Aim: The aim of this study was to determine the health perception and rational drug use attitudes of parents of 0-18 years old children.
Method: The universe of this descriptive study consisted of parents who applied to the pediatric outpatient clinics of hospitals operating in Kars province.. Data was obtained by “Descriptive Information Form”,” Health Perception Scale” and “Parental Attitude Scale for Rational Drug Use”.
Results: In the study, the mean age of the parents was 32.05 ± 6.51, 51.7% of the parents were female, 40.5% were high school educational level, 68.5% were working, 58.6% of the participants' income was equal to their expenses, 69.0% of the participants lived in the nuclear family and 80.6% had social security. It was found that 85.3% of parents did not give medication to their child without consulting the physician, 96.1% received information about the drugs from their physician, and they used the most antipyretic drugs as prescription drugs to their children. When the ‘’Health Perception Scale’’ scores were examined, the total score average was 62.59±4.22; ‘’Parental Attitude Scale towards Rational Drug Use’’ was found to be 174.57±10.66.
Conclusion and Suggestions: In the study, it was concluded that the parents' perception of health and rational drug use attitudes were at a high level, however, there was no relationship between them. In this context, it is recommended to carry out the research in larger and different socio-economic samples.

Anahtar Kelimeler

Rational Drug Use, Parents, Nurse, Health Perception, Attitude.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. Ağaçdiken Alkan, S., Özdelikara, A., & Mumcu Boğa, N. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algılarının belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 11-21.
• 2. Akıcı, N., Gelal, A., Gürbüz, T., Ceran, Ö. & Akıcı, A. (2015). Hastaneye başvuru öncesinde çocuklarda ilaç kullanımının araştırılması. Anatolian Journal of Clinical Investigation, 9(1), 204-209.
• 3. Al-Windi, A., Dag, E., & Kurt, S. (2002). The influence of perceived well-being and reported symptoms on health care utilization: A population-based study. J Clin Epidemiol, 55(1), 60-6. Doi: 10.1016/s0895-4356(01)00423-1
• 4. Ayaz, S., Tezcan, S., & Akıncı, F. (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 9(2),26-34.
• 5. Barutçu, A., Tengilimoğlu, D., & Naldöken, Ü. (2017). Vatandaşların akılcı ilaç kullanımı, bilgi ve tutum değerlendirmesi: Ankara ili metropol ilçeler örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 1062-1078. 6. Braun, B. L., Fowles, J. B., Solberg, L., Kind, E., Healey, M., & Anderson, R. (2000). Patient beliefs about the characteristics, causes, and care of the common cold: an update. The Journal of family practice, 49(2), 153–156.
• 7. Cantarero-Arévalo, L., Hallas, M. P., & Kaae, S. (2017). Parental knowledge of antibiotic use in children with respiratory infections: a systematic review. The International journal of pharmacy practice, 25(1), 31–49. doi.10.1111/ijpp.12337
• 8. Çavuşoğlu, H. (2015). Çocuk Sağlığı Hemşireliği, 10. Baskı. Ankara, Sistem Ofset Basımevi, 251-270.
• 9. Çelebi, A. (2018). Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum.
• 10. Çilingir, D., & Aydın, A. (2017). Hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrencilerin sağlık algısı. FNJN Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(3), 167-176. doi:10.17672/fnjn.343254
• 11. Çimen, S. (2013). Çocuklarda İlaç Uygulamaları. İçinde: Conk, Z., Başbakkal, Z., Bal Yılmaz, H., Bolışık, B. (editörler). Pediatri Hemşireliği, 1. Baskı. Ankara, Akademisyen Tıp Kitabevi.
• 12. Diamond, J.J., Becker, J.A., Arenson, C.A., Chambers, C.V. & Rosenthal, M.P. (2007). Development of a scale to measure adults' perceptions of health: Preliminary findings. J. Community Psychol., 35, 557-561. doi:10.1002/jcop.20164
• 13. Doğanay, S., & Uçku, Ş.R. (2012). Yaşlılarda kötü sağlık algısı koroner kalp hastalığı ve ölümleri belirler mi? Turkish Journal of Geriatrics, 15(4), 396-402.
• 14. Efteli, E., & Khorshtd, L. (2012). İki farklı bölüm öğrencilerinin sağlık algılarının karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32(2). 1-10.
• 15. Güngör, A., Çuhacı Çakır, B., Yalçın, H., Çakır, H.T., & Karauzun, A. (2019). Çocuklarda Antibiyotik Kullanımı ile İlgili Ebeveynlerin Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 13 (3) , 203-207. Doi: 10.12956/tjpd.2018.363
• 16. Gür, G. & Sunal, N. (2019). Koroner Arter Hastalarında Sağlık Algısı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6 (2), 210-219 . Doi: 10.17681/hsp.420313
• 17. Kadıoğlu, H., & Yıldız, A. (2012). Sağlık Algısı Ölçeği’nin Türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 32(1):47-53. doi: 10.5336/medsci.2010-21761
• 18. Katzung, G.B., Masters, S.B., & Trevor, A.J. (2009). Basic and Clinical Pharmacology. Rational Prescribing and Prescription Writing. 11. Edition, Mac GrawHill Medical.
• 19. Kılıç, R., Tolu Kendir, Ö., Sarı Gökay, S., Çelik, T., Özkaya, A.K., & Yılmaz, H.L. (2016). Çocuklarda ateş ile ilgili ebeveynlerin tutum ve davranışları. J Pediatr Emerg Intensive Care Med, 3, 76-85. Doi: 10.4274/cayd.59144
• 20. Oral, B. (2018). Erciyes Üniversitesi Öğrencilerinin Sağlık Algısı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, Kayseri.
• 21. Özdelikara, A., Ağaçdiken Alkan, S., & Mumcu, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde sağlık algısı, sağlık anksiyetesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bakırköy Tıp Dergisi, 14(3): 275-282, 2018. Doi: 10.5350/BTDMJB.20170310015347
• 22. Özdemir, B. (2018). Sağlık Algısı ve Sağlık Kullanımı İlişkisi: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 23. Shlomo, V., Adi, R., & Eliezer, K. (2003). The knowledge and expectations of parents about the role of antibiotic treatment in upper respiratory tract infection--a survey among parents attending the primary physician with their sick child. BMC family practice, 4, 20. Doi: 10.1186/1471-2296-4-20
• 24. Şen Celasin, N., Ergin, D., & Atman Ü. (2008). Yüksek ateş şikayeti ile hastaneye yatırılan 0-6 yaş grubu çocukları olan annelerin yüksek ateşe ilişkin bilgi ve tutumları. F.Ü. Sağ. Bil. Derg, 22 (6), 315-322.
• 25. Türe Yılmaz, A., Çulha, İ., Kersu, Ö., Gümüş, D., Ünsal, A., & Köşgeroğlu, N. (2018). Cerrahi hastalarının sağlık algıları ve etkikeyen faktörler. The Journal of Academic Social Science, 6(68), 89-99. Doi: 10.16992/ASOS.13536
• 26. World Health Organization (WHO). (1987). The rational use of drugs. Report of the conference of experts. Nairobi, 25-29 November 1985. Geneva.
• 27. World Health Organization (WHO). (2019). Definition of health. https://www.who.int/about/who-we-are/constitution (ErişimTarihi: 20.11.2019).
• 28. Yazıcı, N., Yalçın, S.S., Yurdakök, K., &Sarıkayalar. F. (2007). Parental Self Medication in Children with Upper Respiratory Tract Infection. Turkiye Klinikleri J Pediatr, 16,19-24.