Kronik Hastalığa Sahip Bireylerin Hastalığa Uyumunun Yaşam Kalitesi ile İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 63 - 76, 29.04.2023

Şebnem Bilgiç , Elif Pehlivan

https://doi.org/10.47115/jshs.1088222

Cited By: 1

Öz

Amaç: Çalışmada kronik hastalığa sahip bireylerin hastalığa uyumu ile yaşam
kalitesi arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı nitelikteki çalışma 02 Şubat- 02 Eylül 2020
tarihleri arasında bir devlet hastanesinde yatarak tedavi gören kronik hastalığa
sahip 155 gönüllü hasta ile gerçekleştirildi. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Kronik
Hastalığa Uyum Değerlendirme Ölçeği ve EQ5D Genel Yaşam Kalitesi Ölçeği ile
toplandı.
Bulgular: Hastaların EQ-5D Genel Yaşam Kalitesi Ölçeği indeks ve VAS skoru
puan ortalamalarının sırasıyla 0.73±0.21 ve 73.50±1.63 puan olduğu, Kronik Hastalığa
Uyum Değerlendirme Ölçeği toplam puan ortalamasının ise 106.23±19.26
olduğu belirlendi. Hastaların eğitim durumunun, kronik hastalık sayısının, düzenli
sağlık kontrolüne gitme durumu ve diyetine uyma durumunun hastalığa uyumunu
ve yaşam kalitesini etkilediği belirlendi (p<0.05). Ayrıca hastaların hastalığa
uyumu ile yaş ve hastalık süresi arasında negatif yönde, yaşam kalitesi arasında ise
pozitif yönde ilişki olduğu belirlendi (p<0.05).
Sonuçlar ve Öneriler: Hastaların hastalığa uyum ve yaşam kalitelerinin yüksek
olduğu belirlendi. Eğitim durumu yüksek olan, tek kronik hastalığı olan, düzenli
sağlık kontrolüne giden, diyetine uyan hastaların hastalığa uyumu ve yaşam kalitesi
daha yüksek idi. Ayrıca hastaların hastalığa uyumunun yaşam kalitesini arttırdığı
saptandı.

Anahtar Kelimeler

hasta, hastalığa uyum, kronik hastalık, yaşam kalitesi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

THE RELATIONSHIP OF ADAPTATION TO THE DISEASE AND QUALITY OF LIFE OF INDIVIDUALS WITH CHRONIC DISEASE

Öz

Aim: The study was carried out to determine the relationship between the
adaptation to the disease and the quality of life of individuals with chronic diseases.
Method: The descriptive and relationship study was conducted with 155 volunteer
patients with chronic diseases hospitalized in a state hospital between February
02 and September 02, 2020. Data were collected using the Personal Information
Form, Chronic Disease Adaptation Scale, and EQ-5D Health Related Quality
of Life.
Results: The patients’ EQ-5D Health Related Quality of Life Scale mean score
was found to be 0.73±0.21 for index score, 73.50±1.63 for VAS score, and
106.23±19.26 for Chronic Disease Adaptation Scale total score. It was found that
there was a statistically significant difference between the patients’ education level,
the number of chronic diseases, regular health check-ups, and adherence to their
diet, and between adaptation to the disease and quality of life (p<0.05). In addition,
it was determined that there was a negative relationship between the patients’
adaptation with the disease and age and duration of the disease, and a positive
relationship between the quality of life (p<0.05).
Conclusions and suggessions: It was determined that the patients’ adaptation
to the disease and quality of life were high. Patients with a high level of education,
a single chronic disease, regular health check-ups, and adherence to their diets had
higher disease adaptation and quality of life. In addition, it was found that patients’
adaptation to the disease and their quality of life increased.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, Chronic Disease, Quality of Life

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Acaroğlu Değirmenci, G. (2019). Kronik Hastalığa Uyum Değerlendirme Ölçeği Geliştirme ve Uygulama. Hemşirelik Anabilim Dalı. Doktora tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Akan, D.D., Çaydam, Ö.D., & Pakyüz, S.Ç. (2020). Hipertansiyon tanısı olan hastalarda bilgi düzeyi ve ilaç tedavisine uyumunun değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 23(2), 241-249.
• Akpınar, N.B., & Ceran, M.A. (2019). Kronik hastalıklar ve rehabilitasyon hemşireliği. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 140-152.
• Altundağ, S. (2018). Tip 1 diyabetli çocukların hastalığa uyumunda eğitimin ve sosyal desteğin etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi, 11(2), 137-144.
• Aslan, H., Çetkin, T., & Dikmen, R.D. (2021). Effects of chronic illness adaptation on the healthy lifestyle behaviours of patients in internal services. Cukurova Medical Journal, 46(3), 1140-1149.
• Aşiret, G. D., & Okatan, C. (2019). Hipertansiyon hastalarının ilaç uyum düzeyleri ile spirütüel iyi oluşları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Turk J Cardiovasc Nurs, 10(23), 122-128.
• Aydemir, T., & Çetin, Ş. (2019). Kronik hastalıklar ve psikososyal bakım. Journal of Anatolian Medical Research, 4(3), 109-115. Ayik, Ü.C., & Karabulutlu, E.Y. (2020). Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların hastalığı kabullenmesi ve dini baş etme tarzlarının incelenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 15(2), 45-55.
• Bagcivan, G., Tanrıver, E., & Kılıç, B. (2018). Kronik kalp damar hastalığı olan bireylerin hastalık algısının incelenme¬si. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(2), 89-96.
• Bi, Y. H., Pei, J. J., Hao, C., Yao, W., & Wang, H. X. (2021). The relationship between chronic diseases and depression in middle-aged and older adults: a 4-year follow-up study from the China health and retirement longitu¬dinal study. J. Affect. Disord, 289, 160-166.
• Duran, Ş.B., &Keser, Ö.Ü.İ. (2021). Kronik hastalıkların tedavi ve bakımında umut terapisinin kullanımı. Journal of Social Research and Behavioral Sciences, 7(13).
• Ekici, F.S. (2021). Tip 2 Diyabetes Mellitus Tanısı Alan Hastaların İlaç Tedavisine Uyumu ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Aile Hekimliği Anabilim Dalı. Uzmanlık tezi. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Denizli
• Erbay, Ö., Yeşilbalkan, Ö. U., & Yüceyar, A. (2018). Multiple sklerozlu hastalarda hastalık modifiye edici ilaç tedavisine uyumu etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(2), 164-172.
• Erci, B., Elibol, M., & Aktürk, Ü. (2018). Hipertansiyon hastalarının tedaviye uyumunu ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 26(2), 79-92.
• Ge, L., Ong, R., Yap, C. W., & Heng, B. H. (2019). Effects of chronic diseases on health-related quality of life and self-rated health among three adult age groups. Nursing & Health Sciences, 21(2), 214-222.
• Gökçek, Ö., Hüzmeli, E. D., & Katayıfçı, N. (2019). Kronik obstrüktif akciğer hastalarında dispnenin yaşam kalitesi ve depresyona etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (1), 84-88.
• Gülay, B., Kendirli, M.T., Demir, S., Sonkaya, A.R., & Özdağ, M.F. (2018). Epilepsi hastalarında ilaç tedavisine uyumun yaşam kalitesi üzerine etkileri. Epilepsi, 24(1), 8-14.
• Gün, Y., & Korkmaz, M. (2014). Hipertansif hastaların tedavi uyumu ve yaşam kalitesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 98-108.
• Gürdoğan, M., & Gürdoğan. EP, (2019). Hipertansiyon hastalarında tedaviye uyum ve ilişkili faktörler. MN Kardi¬yoloji, 26(3), 147-153.
• Hsieh, P.L., Yang, F.C., Hu, Y.F., Chiu, Y.W., Chao, S.Y., Pai, H.C., & Chen, H.M. (2020). Continuity of care and the quality of life among patients with type 2 diabetes mellitus: a cross-sectional study in Taiwan. In Healthcare, 8(4), 486.
• Ibrahim, S., Manu, M.K., James, B.S., Kamath, A., & Shetty, R.S. (2021). Health related quality of life among patients with chronic obstructive pulmonary disease at a tertiary care teaching hospital in Southern India. Clin. Epidemiology Glob. Health, 10, 100711.
• Kahyaoğlu Süt, H. (2009). Akut Koroner Sendromlu Hastalarda Yaşam Kalitesi:EQ-5D Ölçeğinin Geçerlilik ve Güve¬nirlik Çalışması. Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Kara, B. (2007). Hemodiyaliz hastalarında tedaviye uyum: çok yönlü bir yaklaşım. Gülhane Tıp Dergisi, 49(2), 132-136.
• Karatepe, H., Atik, D., & Yuce, U.O. (2020). Adaptation with the chronic disease and expectations from nurses. Er¬ciyes Medical Journal, 42(1), 18-25.
• Kasar, K.S., & Erzincanlı, S. (2021). Kalp yetersizliği olan hastalarda ilaç uyumunun değerlendirilmesi. Turk J Cardi¬ovasc Nurs, 12(28), 94-99.
• Kaymaz, T.T., & Akdemir, N. (2016). Diyabetli bireylerde hastalığa psikososyal uyum. Journal of Psychiatric Nur¬sing, 7(2), 61-67. Kumsar, A.K., & Yılmaz, F.T. (2014). Kronik hastalıklarda yaşam kalitesine genel bakış. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 62-70.
• Kurçer, M.A., & Özbay, A. (2011). Koroner arter hastalarında uygulanan yaşam tarzı eğitim ve danışmanlığının ya¬şam kalitesine etkisi. Anadolu Kardiyoloji Dergisi, 11(2).
• Lim, S.H., Oh, W.O., & Yeom, I.S. (2021). Validity and reliability of the sense of coherence scale among Korean ado¬lescents with chronic diseases. Journal of Pediatric Nursing.
• Menekli, T., Doğan, F., & Elkıran, E.T. (2020). Kanserli hastalarda hastalık algısı ve yaşam kalitesi. Harran Üniversi¬tesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3), 467-474.
• Oktar, D., Çam, C., Zencirci, S.A., Aygar, H., Dağtekin, G., Pala, S.Ç., ... & Metintas, S. (2021). Aile sağlığı merkezlerine başvuran kişilerde kronik hastalık, multimorbidite ve yaşam kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesi. Turk J Publıc Health, 19(2), 116-128.
• Oral, B., Gün, İ., & Çetinkaya, F. (2020). Evaluation of health-related life quality of patients with chronic hepatitis admitted to a medical faculty hospital. Viral Hepatit Dergisi, 26(3), 151.
• Preto, O., Amaral, O., Duarte, J., Chaves, C., Coutinho, E., & Nelas, P. (2016). Quality of life and chronic disease in pa¬tients receiving primary health care. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences, 13, 217-226.
• Sezer, T.A. (2019). Kronik hastalığa sahip çocuk-ergen ve ebeveynlerinin yaşam kalitesi algıları. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 28(2), 127-136.
• Siboni, F.S., Alimoradi, Z., Atashi, V., Alipour, M., & Khatooni, M. (2019). Quality of life in different chronic diseases and its related factors. International journal of preventive medicine, 10.
• Teke, N., & Arslan, S. (2018). Kırsal alanda yaşayan hipertansiyonlu bireylerin ilaç tedavisine uyum özetkililik düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(2), 120-128.
• Toygar, İ., Hançerlioğlu, S., Şimşir, I.Y., & Çetinkalp, Ş. (2020). Diyabetik ayak hastalarının yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler. Ege Tıp Dergisi, 59(4), 272-279.
• Van Wilder, L., Rammant, E., Clays, E., Devleesschauwer, B., Pauwels, N., & De Smedt, D. (2019). A comprehensive catalogue of EQ-5D scores in chronic disease: results of a systematic review. Qual of Life Res, 28(12), 3153-3161.
• Yanmış, S., & Mollaoğlu, M. Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda yaşam doyumu ve etkileyen faktörler. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 16(3), 115-123.
• Yılmaz, C.K., & Kara, F.Ş. (2021). The effect of spiritual well-being on adaptation to chronic illness among people with chronic illnesses. Perspect Psychiatr Care, 57(1), 318-325.
• Zuhur, Ş., & Özpancar, N. (2017). Türkiye’de kronik hastalık yönetiminde hemşirelik modellerinin kullanımı: siste¬matik derleme. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 19(2), 57-74.