A METAPHORICAL SYNTHESIS ON INTELLIGENCE IN THE HISTORICAL PLANE; PARAMEDIC APPROACH IN THE CONTEXT OF INTERNAL SECURITY

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 53 - 75, 27.12.2023

Nedim Mutlu

Öz

In this study; The concepts of “intelligence” and “security” were discussed with a metaphorical approach on a historical basis, and then they were examined in relation to each other through the factors affecting security. Focusing on the phenomenon of intelligence, it has been researched from past to present in terms of individual, society and international security. Metaphorical answers have been sought to the questions of what intelligence and security are, through their effects on the human life form. The reality of the decision- making mechanisms of nations that do not attach importance to intelligence is exemplified through the figures that shape history. In this study, the intelligence officer’s contribution to security is interpreted and related through a paramedic approach. In the conclusion section, law enforcement intelligence has been tried to be defined through the paramedic approach, emphasizing that success has been achieved in many fields such as war, strategy, economy and diplomacy in structures where intelligence culture is dominant. It was prepared by scanning the literature using the qualitative research method. Hypotheses are how societies that do not attach importance to intelligence will be exposed to security threats, and how societies that do care about them will be able to eliminate dangers and threats. The study is conceptually limited to the security dimension. The aim of this study is to make a metaphorical synthesis on the historical plane through the concept of intelligence, emphasizing the strategic importance of internal security intelligence.

Anahtar Kelimeler

Intelligence, Security, Internal security, Metaphorical, Paramedic

İSTİHBARAT ÜZERİNE TARİHSEL DÜZLEMDE METAFORİK BİR SENTEZ: İÇ GÜVENLİK BAĞLAMINDA PARAMEDİK YAKLAŞIM

Öz

Bu çalışmada; “istihbarat” ve “güvenlik” kavramları tarihsel düzlemde metaforik bir yaklaşımla ele alınmış, sonrasında güvenliğe etki eden faktörler üzerinden, birbirleri ile ilişkilendirilerek incelenmiştir. İstihbarat olgusu merkeze alınarak, geçmişten günümüze, birey, toplum ve uluslararası güvenlik anlamında araştırılmıştır. İstihbarat ve güvenlik nedir sorularına, insanın yaşam formuna etkileri üzerinden, metaforik cevaplar aranmıştır. İstihbarata önem vermeyen ulusların karar mekanizmalarındaki gerçeklik, tarihe yön veren şahsiyetler üzerinden örneklendirilmiştir. Bu çalışmada, istihbaratçının güvenliğe katkısı, paramedik bir yaklaşım üzerinden anlamlandırılarak ilişkilendirilmiştir. Sonuç bölümünde, istihbarat kültürünün hâkim olduğu yapılarda, savaş, strateji, ekonomi, diplomasi gibi birçok alanda başarı sağlandığı vurgusu yapılarak, paramedik yaklaşım üzerinden kolluk istihbaratı tanımlanmaya çalışılmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle literatür taraması yapılarak hazırlanmıştır. İstihbarata önem vermeyen toplumların nasıl güvenlik tehditlerine maruz kalacakları, önem veren toplumların ise tehlike ve tehditleri bertaraf edebilme olasılıkları hipotezlerdir. Çalışma, güvenlik boyutuyla kavramsal anlamda sınırlandırılmıştır. Bu çalışmanın amacı; iç güvenlik istihbaratının stratejik önemi vurgulanarak, istihbarat kavramı üzerinden, tarihsel düzlemde metaforik bir sentez yapmaktır.

Anahtar Kelimeler

İstihbarat, Güvenlik, İç güvenlik, Metaforik, Paramedik

Kaynakça

• Acar, Ü. (2011). İstihbarat, Akçağ Yayınevi.
• Aktaş, H., İzol, R., ve Daban, C. (2022). Küresel Dünyada Uluslararası Örgütler ve Güvenlik Algısı, “Uluslararası Örgütler ve Güvenlik Üzerine Tarihsel ve Nedensel Bir Analiz”.
• Alabaş, S. (2022). İnsan İstihbaratı Kapsamında Bir Casus Profil Analizi: John Godolphin Bennett ve İstanbul’daki Faaliyetleri. İstihbarat Çalışmaları ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), ss.129-156, DOI: http://dx.doi.org/10.29228/icad.5.
• Altındal, A., (2021). TRT Arşivi Büyük Takip Programı (Röportaj) https://www.youtube.com/ (Erişim tarihi: 21.11.2021).
• Arends, J. F. (2009). Homeros’dan Hobbes ve Ötesine: Güvenlik Kavramının Avrupa Gele- neğindeki Boyutları, Uluslararası İlişkiler Dergisi, https://dergipar k.org. tr/tr/ down- load/ article-file/540001. s.8.
• Ateş, H. (2012). “Kamu Güvenliğinde İstihbarat Sisteminin Değerlendirilmesi” [Yüksek Li- sans Tezi] Ulusal tez merkezi içinde (323640). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Aydın N. (2010).”Osmanlı imparatorluğunda istihbarat” Paraf Yayınları: İstanbul.
• Collins, A. (2017). Çağdaş Güvenlik Çalışmaları, (Contemporary Security Studies), (Çev:Nasuh Uslu), Röle Akademik Yayıncılık: İstanbul.
• Demir, C. ve Karakaş Yıldırım, Ö. (2019). Türkçede Metaforlar ve Metaforik Anlatımlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1085-1096.
• Demirci Güler M. P. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen ve Teknoloji Dersine İlişkin Metaforik Tanımlamaları, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Yaz-2012 Cilt:11 Sayı:41.
• Duyvesteyn Isabelle, (2011). Intelligence and strategic culure: some observatıons, Intelligence and Natıonal Security 26, sayı 4, (2011) DOI:10.1080/02684527.2011.580605.
• Gill, P., Stephen, M. ve Phythan M. (2009). “İstihbarat Teorisi Anahtar Sorular ve Tartışmalar”, Bildiri Kitabı, Abingdon Londra ve Newyork: Routledge.
• Gumilev, L.N. (2007), Eski Türkler (Çeviren, D.Ahsen Batur). İstanbul: Selenge Yayınları.
• İyiat, B. (2020), Milli İstihbarat. Kripto Yayınları: Ankara.
• Kavsıracı, O. (2020). İstihbarat süreci ve insan kaynaklı istihbaratın analizi. OPUS– Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(27), 700-719. DOI: 10.26466/opus.773203
• Kula, S. ve Çakar, B. (2015). Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi Bağlamında Toplumda Bireylerin Güvenlik Algısı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki” Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Der- gisi, Cilt: 6 Sayı: 12.
• Kuloğlu, Gökhan. (2015). İç güvenlik İstihbaratı ve Kolluk. ABD Örneği. Beta yayınları: Ankara.
• Kutsalkitap.org (2023). https://www.kutsalkitap.org/online-tevrat-oku/ Çölde Sayım13, Kenan Ülke- sine Casuslar Gönderiliyor,1-2 (Erişim Tarihi: 9.10.2023)
• Mercan, G. Nida. (2015), http://www.tuicakademi.org/index.php/temel-kavramlar/4443- teoriler-isiginda-guvenlik-algisi Erişim Tarihi, (18.02.2015)
• Nizamü’l-Mülk (1982). “Siyasetname.” Mehmet Altay Köymen (hazırlayan). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı 100 Temel Eser Dizisi.
• Özaydın. A. (2018).” Nizâmülmülk’ün Büyük Selçuklu İmparatorluğu’na Hizmetleri.” USAD, 2018; (8): 1-31.
• Özey R. ve Ünlü M.(2020). Türk Dünyasının Jeopolitiği. Pegem Akademi yayınları: Ankara.
• Reese, Shawn. (2013). “Defining Homeland Security: Analysis and Congressional Considerations,” Congressional Research Service,https://sgp.fas.org/crs/homesec/R42462.pdf (Erişim tarihi: 29.11.2023).
• Suiçmez, M.N. (2018) “Devlet Güvenliğinde İstihbarat Neden Önemli?” https://stratejikortak.com/2018/01/devlet-guvenliginde-istihbarat-neden-onemli.html, Erişim Tarihi:(10.10.2023) Mahmut Nedim Suiçmez -27 Ocak 2018.
• Sun-Tzu. (2008). Savaş Sanatı. 3. bs. Adil Demir (Çeviren). Kastaş Yayınları: İstanbul, 2008.
• Şimşir, M. (2015). “Nizamülmülk’ün Siyasetnamesi ve İstihbarata yönelik İlke ve Yöntemleri”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi S.17 (28), 201 (Erişim tarihi:03.06.2023) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/107113.
• Taşağıl, A. (2021) Türk İstihbarat Tarihi, İçinde, Demircioğlu, İ.H., Özcan, A. ÇENCEN, N, Yiğit, Y. (Ed.), “İslam Öncesi Dönemde Türklerde İstihbarat”. Yeditepe Yayınevi: İstanbul.
• T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. (2017). Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı’da İstihbarat, Yayın No: 148, İstanbul.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2015). “Genel Açıklamalı Sözlük”. Ankara: TDK Yayınları. Türk Dil Kurumu (1998). “Türkçe Sözlük” Cilt-1, A-J,9.Baskı, Ankara.
• Türk Dil Kurumu. (2011).“Türkçe Sözlük” 11.Baskı. Ankara.
• Wolfers, Arnold, (1952), “National Security’ as an Ambiguous Symbol”, Political Science Quartely, Vol. 67, No. 4, December 1952, p.481-485.
• Yakın, A. (1969), İstihbarat Casusluk ve Casuslukla Mücadele. Dışişleri Akd. Yay.: Ankara
• Yalçın.S. “Hz. Muhammed’in İstihbarat Savaşı”, Hürriyet, Ağustos 2023, https://www.hurriyet.com.tr/hz-muhammed-in-istihbarat-savasi-12331145 (Erişim tari- hi:17.11.2023)
• Yılmaz, Sefer, (2012), Türkiye’nin İç Güvenlik Yapılanmasında Değişim İhtiyacı. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 21, Sayı3, 2012, Sayfa 17-40.