Determination of Brand Value and Evaluation within the Scope of TMS 38

Yıl 2024, , 1543 - 1560, 24.10.2024

Murat Karahan , Mehmet Akif Akgemci

https://doi.org/10.21547/jss.1402362

Öz

Brand is a value that has an increasing importance in determining product differences between producers and consumers today. In an environment of intense competition, the brand concept offers a major advantage for companies. Profit maximization, which is the primary aim of companies, has been converted into the maximization of firm value over time. Therefore, the concept of brand generally indicates the financial value of companies. Sales figures, earnings, potential sales power and all the financial inputs that a brand can generate are the factors that determine brand equity. Although the brand has been with us from the past to the present, brand value gained importance in the 1980s as a result of corporate mergers and purchases. The number of brands operating in the markets has increased daily, which has led to interest in the monetary value of the intangible assets that are brands and how this economic value should be calculated. This study computed the brand value of 22 firms that operated in the textile sector of Borsa Istanbul for the period 2018-2022 using the Hirose method, and compared the findings with the firms in the textile sector that were included in the list of Turkey's most valuable brands published by Brand Finance in 2022. In addition, information was provided on whether the brand value calculated using the Hirose method can be included in financial statements according to TMS 38. The research outcomes indicate significant variations between the Hirose method and the Brand Finance brand valuation method. This discrepancy stems from the utilization of distinct criteria by each method in determine brand value.

Anahtar Kelimeler

Hiroshe Method, Brand Value, IAS -38

Marka Değerinin Tespiti ve Tms 38 Kapsamında Değerlendirilmesi

Öz

Marka, günümüzde üreticiler ve tüketiciler arasında ürün farklılıklarını belirlemesinde giderek artan bir öneme sahip bir değerdir. Rekabetin yoğun olduğu ortamlarda, marka kavramı işletmeler için önemli bir avantaj sağlamaktadır. İşletmelerin temel hedefi olan kâr maksimizasyonu, zaman içinde firma değerinin maksimizasyonu amacına dönüşmüştür. Buna bağlı olarak marka kavramı genel olarak şirketlerin finansal değerini göstermektedir. Bir markanın değerini belirleyen unsurlar, muhtemel satış gücü, hasılatı, elde ettiği gelir ve gelecekte oluşabilecek tüm finansal verilerdir. Marka, geçmişten günümüze kadar hayatımızda olmasına rağmen, marka değeri 1980’li yıllarda şirket birleşmeleri ve şirket satın almaları yoluyla önem kazanmıştır. Her geçen gün piyasalarda faaliyet gösteren markaların sayısı artmış bu durum ise maddi olmayan duran varlık unsuru olan markaların parasal değeri ve bu parasal değerin nasıl hesaplanması gerektiği merak konusu olmuştur. Bu kapsamda, bu çalışmada 2018-2022 dönemleri için Borsa İstanbul tekstil sektöründe faaliyet gösteren ve düzenli olarak verilerine ulaşılabilen 22 adet firmanın Hirose yöntemine göre marka değeri hesaplanmış elde edilen sonuçlar Brand Finance şirketi tarafından yayınlanan 2022 yılına ait Türkiye’nin en değerli markaları listesinde tekstil sektöründe yer alan firmalar ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca Hirose yöntemine göre hesaplanan marka değerinin TMS 38 kapsamında finansal tablolarda yer verilip verilemeyeceği konusunda bilgi verilmiştir. Çalışma sonucunda, Hirose yöntemi ve Brand Finance marka değerleme yöntemi arasında önemli farklılıklar olduğu ve bu farklılıkların nedeni olarak ise her iki yöntemin marka değeri tespitinde farklı kriterlere yer verilmesinden kaynaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hirose Yöntemi, Marka Değeri, TMS 38

Kaynakça

• Akbulut, R., Rençber, Ö. F. (2018). Bist'te işlem gören mobilya sektöründeki şirketlerin marka değerinin Hiroshi yöntemiyle belirlenmesi. Business and Organization Research Safranbolu/Karabuk, 12th-14th September 2018.
• Akgün, V. Ö., Akgün, A. (2014). Marka ve marka değeri olgusu: Marka değerinin tespitine yönelik bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (8), 1-13.
• Alsu, E., Palta, G. (2017). Marka değerinin belirlenmesi ve ölçülmesi üzerine finansal bir yaklaşım: Ampirik bir çalışma. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 175-186.
• Avşarlıgil, N. (2021). Marka değeri: Bist teknoloji endeksi firmaları üzerine bir uygulama. Öneri Dergisi, 16 (56), 585-610
• Başçı, E. S. (2009). Marka değerinin tespiti ve İMKB’de bir uygulama. (Doktora tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bengü, H. (2009). Maddi olmayan duran varlıklardan marka değerinin ölçülmesi ve TMS 38 göre muhasebeleştirilerek mali tablolara yansıtılması. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi (1), 63-77.
• Bozkaya, S. (2019). Marka değerleme yöntemleri, Türk bankalarının marka değerleri marka değeri karlılık etkileşimleri. (Doktora tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Brand Finance Turkey-100 (2022). Türkiye’nin En Değerli Markalarının Yıllık Raporu.
• Bursalı, O. B. (2009). Marka değerinin hesaplanmasında gelir temelli yaklaşımlara bir alternatif: Hiroshi yöntemi ve İMKB tekstil sektörü uygulaması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 29-40.
• Bursalı, O. B., Karaman, A. (2009). Yönetsel ve finansal açıdan marka değeri Denizli tekstil sektöründe bir uygulama. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8 (16), 283-298.
• Çam, A. V., Kalkan, Y., Soydaş, Ş. S., Sağlamyürek Taşdemir, S. (2018). Marka değerinin hesaplanmasında farklı bir yaklaşım: Geliştirilmiş Hirose yöntemi. The Journal of International Scientific Researches, 3 (4), 194-202.
• Çıkrıkcı, M., Daştan, A. (2002). Entelektüel sermayenin temel finansal tablolar aracılığıyla sunulması. Bankacılar Dergisi (43), 18-32.
• Dımbıloğlu, A. A. (2014). Marka değerinin belirlenmesi: Örnek olay uygulaması BİST (Borsa İstanbul) kimya, petrol, kauçuk ve plastik ürünler sektöründe marka değerinin tespiti, Uzmanlık Tezi, Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Divanoğlu, S.U., Bağcı, H., Eroğlu, H. (2019). Hirose yöntemi ile finansal marka değerinin hesaplanması: Borsa İstanbul bankacılık sektörü uygulaması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (4), 2566-2577.
• Gerekan, B., Koçan, M. (2018). Marka değerindeki değişimin incelenmesi üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 210-228.
• Gökbayrak, S. (2019). Marka değerinin Hirose yöntemiyle tespit edilmesi: Vakko tekstil üzerine bir uygulama. Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (1), 8-25
• Haberal, Z. (2022). Maddi olmayan duran varlıklar içerisinde markanın önemi ve TMS 38 kapsamında muhasebeleştirme esaslarının değerlendirilmesi. Journal of Accounting and Taxation Studies, 15(2), 389-414.
• Hiroshi, T. (2012). The empirical analysis via the corporate brand power evaluation model. SCIS-ISIS, 20(24), 157-162.
• İşgör, N. (2011). Marka değeri ve piyasa değeri ilişkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• İşseveroğlu, G. (2020). Finance focused brand value measurement: Analysis of insurance companies with the Hirose method. Endüstri İliskileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 22(3), 103-120.
• Kendirli, S., Kendirli, H. Ç., Akgün, Z. (2016). Marka değerleme yöntemleri: Hiroshi yöntemi ile gıda sektöründe bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (71), 67-88.
• Min Wang, D. H., Kuang Yu, T. H. (2015). A fuzzy logic approach to modeling brand value: Evidence from Taiwan’s banking industry. New information and communication Technologies for knowledge management in organizations, 222, 39-52.
• Özkan, M., Terzi, S. (2012). Finansal raporlama açısından marka değerinin ölçümü ve değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(38):87-96.
• Salinas, G. (2012). The International Brand Valuation Manual: A Complete Overview and Analysis of Brand Valuation Techniques, Methodologies and Application. John Wiley & Sons, Inc.
• Tayşi, C. (2013). Marka değerleme yöntemleri ve marka değerinin firma değeri içerisindeki yeri. (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp TMS 38. 16/12/2017 tarih ve 30272 sayılı Resmi Gazete
• Tuğay, O., Top, T. (2014). Tms 38'e göre marka değerlemesi ve muhasebeleştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (40), 221-228.
• Wang, D.H-M., Yu, T.H-K., Ye, F-R. (2012). The value relevance of brand equity in the financial services ındustry: An empirical analysis using quantile regression, Serv Bus, 6, 459-471.
• Yalçın, H. (2022). Finansal temelli marka değerleme yöntemleri ve marka değerinin finansal tablolarda sunulmasının TMS 38 kapsamında incelenmesi. Financial Analysis/Mali Çözüm Dergisi, 32 (173).
• Yılmaz, B. B. (2012). Marka değerinin bilançodaki yeri ve Türkiye muhasebe standardı 38’e göre marka muhasebesi. Maliye Finans Yazıları (97), 9-37.