Tek Parti Döneminde Gaziantep’te Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları 1938-1945

Yıl 2015, , 829 - 845, 01.12.2015

Erhan Alpaslan

https://doi.org/10.21547/jss.256747

Cited By: 1

Öz

Toplumsal birliğin kurulması ve bu birlik algısının şekillenmesinde önemli olan sembolik değerlerden biri de bayramlardır. Milli ve dini içerikli yapılarda ortaya çıkan bayram olgusu Türk toplumu açısından da önem taşımıştır. Orta Asya’daki İlk Türklerden bugüne farklı dönemlerde görülen bayram kutlaması Osmanlı Devleti döneminde de bazı akımların etkisi ile daha kuvvetli bir şekilde kutlanmaya devam etmiştir. Bu bayram kutlaması geleneği önce Meşrutiyetin ilanı sonra TBMM’nin açılması ile bu günlerin milli bayram olarak kabul edilmesinde etkili olmuştur. Son halka ise Kurtuluş Savaşının kazanılmasının ardından ortaya çıkan yeni devletin rejiminin 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet olarak belirlenmesi ile gerçekleştirilmiştir. Buna göre 1924 yılı 29 Ekim’inde 101 pare top atışı ile kutlanmaya başlanan Cumhuriyet Bayramı bu tarihten itibaren Milli bir bayram olarak ve çeşitli prosedürler altında Cumhuriyet Halk Partisi idaresinde yerel yönetimlerin de katılımı ile kutlanmaya devam etmiştir. Antep şehri Kurtuluş Mücadelesinin verildiği en önemli alanlardan biri olarak Cumhuriyet’in ilanını büyük bir sevinçle karşılamış ve tüm ülkede olduğu gibi Cumhuriyet bayramı çeşitli uygulamalar ile burada da kutlanmıştır. Ele alınan 1938-1945 yılları arasında Antep’te yapılan Cumhuriyet Bayramı kutlamaları CHP merkez teşkilatından gönderilen talimatname ışığında şehrin gerçekleri de dikkate alınmak kaydıyla uygulanmıştır. Köy ve nahiyeler de dâhil olmak üzere şehrin her yerinde halkın ve resmi yetkililerin katılımı ile yapılan kutlamalar gece ve gündüz seremonisi şeklinde organize edilmiştir. Şiirler, fener alayları, konferans ve söylevler ışığında yapılan kutlamalar günümüze kadar gelen bayram kutlama anlayışının da temelini oluşturmuştur

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Antep, Bayram, Milli Gün, Milli Tatiller

Celebrations of Republic Day in Gaziantep at the Single Party Period 1938-1945

Öz

One of the important symbolic values of the establishment of social unity and shaping the perception of this unity are festivals. The phenomenon of festival which emerges in National and religious structure has been very important for the Turkish Community. The festivals, which were observed in the different periods within first Turks in the Middle East were celebrated stronger with the effect of different movements during Ottoman Empire. This celebration tradition has been accepted as the national holiday first with the proclamation of the constitutional monarchy and then opening of the Parliament. The last ring was determining the regime as Republic the after independence war in 29 October 1923. Accordingly, The national day which was celebrated for the first time in 29 October 1924 with 101-gun salute, has been then celebrated as national day under various procedures participation of local governments under the administration of Republican People's Party. Antep, one of the most important areas for the independence struggle, greeted the republic with a great joy and the National day has been celebrated here with various functions as the rest of the country. The celebrations which held in Antep between 1938-1945 years has been implemented with the light of the instructions sent by CHP central organization by taking the reality of the city into consideration. The celebrations was organised during the day and night with the participation of the people and officials including Villages and districts of the city. The celebrations which were held with poems, lantern processions, conferences and speeches underlies the understanding of the celebrations until today

Anahtar Kelimeler

Republic, Antep, Festival, National Day, National Holidays

Kaynakça

• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.30.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.29.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.18.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.19.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.20.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.21.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.24.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.24-25.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.22.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.23.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.9-0.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.4.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.5.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.6.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.7.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1.s.3.
• BCA, 490.01.1144.14.1.1, Cumhuriyet Bayramı 18. Yılı Kutlulama Programı, CHP Basımevi-Gaziantep
• Gaziantep, Yıl:10, Sayı:578, 29 İlkteşrin 1939.
• Başpınar, Aylık Edebiyat ve Kültür Mecmuası, Yıl:5, Sayı: 53, Ekim 1943.
• Başpınar, Aylık Edebiyat ve Kültür Mecmuası, Yıl:7, Sayı: 77-78, Cilt:4, EkimKasım 1945.
• D., Hamdi, (2013), “Yozgat’ta Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1923-1945),” TheJournal of AcademicSocialScienceStudies, Volume 6, Issue 5, May 2013.
• D., Yasemin, (2007), “Cumhuriyet’in Onuncu Yıl Kutlamaları”, Askeri Tarih aştırmaları Dergisi, Yıl:5, Sayı:9.
• G., Günver-E., Mehmet Emin,(2013), Tek Parti Döneminde Aydın’da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları, Zeus Kitabevi.
• L., Al, Sait, (2014), “Gaziantep’te Sinema, Seyir ve Seyirci (1923-1980)”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2014/II, 47.
• S.S., Cahide, (2004), “Cumhuriyet’in Onuncu Yıldönümü Kutlamaları ve 29 Ekim 1933 tarihli Genel Af Yasası”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, s.33-34.
• Ş., Sevi, (2009), 1930’lı Yıllarda İzmir’de Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• T., Ömer, (2006), Gaziantep Halkevi ve Başpınar Dergisi, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Eğitim ve Kültür Serisi-4, Gaziantep.
• H., Yavuz, Ç., Mehmet, (2014), “Tek Parti Döneminde Elazığ’da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1934-1945)”, TurkishStudies, Volume 9/7, Summer 2014.