Türkiye’de Beşerî Sermaye Birikimi ve İktisadi Kalkınma İlişkisi

Yıl 2020, , 1670 - 1685, 30.10.2020

Sinan Erdoğan

https://doi.org/10.21547/jss.695792

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde beşerî sermaye birikimi ve iktisadi kalkınma ilişkisi 1990-2016 dönemi için zaman serisi analizi metotları ile araştırmaktır. Elde edilen bulgulara göre; (a) tüm değişkenler birim kök süreci sergilemektedir, (b) değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki vardır, (c) uzun dönemli katsayı hesabından elde edilen bulgulara göre kişi başı eğitim, sağlık harcamaları iktisadi gelişmeyi pozitif etkilemekteyken, enflasyon ise negatif etkilemektedir. Ayrıca işsizlik, iktisadi kalkınma üzerinde negatif, fakat istatistiksel olarak anlamsız bir etkiye sahiptir. Bu bağlamda Türkiye’de beşerî sermaye öncülüğünde gelişme yönünde alınacak tedbirler, iktisadi gelişmeyi pozitif etkileyebilecektir. Diğer taraftan karar alıcıların fiyat istikrarını sağlamaya yönelik olarak alacağı tedbirler iktisadi gelişme sürecini teşvik edebilir.

Anahtar Kelimeler

İktisadi Kalkınma, Beşeri Sermaye, Eğitim Harcamaları, Sağlık Harcamaları

Kaynakça

• Acaravcı, A., Akalin, G., & Erdoğan, S. (2019). Araştırma-Geliştirme Harcamalarının Türkiye İhracatına Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-16.
• Arslan, İ., Eren, M. V., & Kaynak, S. (2016). Sağlık ile Kalkınma Arasındaki İlişkinin Asimetrik Nedensellik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(2), 287-310.
• Barro, R. J. (2013). Health and economic growth. Annals of Economics and Finance, 14(2), 329-366.
• Bloomberg (2019). Prof. Dr. Acemoğlu: Radikal reformlara ihtiyaç var. Erişim Tarihi: 30.09.2019. https://www.bloomberght.com/prof-dr-acemoglu-turkiye-ekonomisinin-yapisal-sorunlari-10-yildir-devam-ediyor-2227440.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: journal of the Econometric Society, 1057-1072. Enders, W. (2014), Applied Econometric Time Series, 4. Baskı, USA: John Wiley&Sons, Inc.
• Erdem, E., & Çelik, B. (2019). İnsani Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bazı Afrika Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 13-36.
• Doru, Ö., & Ersungur, Ş. M. (2014). Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Kalkınma İlişkisinin Ekonometrik Analizi (1980-2010). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3).
• Gupta, S. P. (1969). Public expenditure and economic development–a cross-section analysis. Finanzarchiv/Public Finance Analysis, (H. 1), 26-41.
• Gylfason, T. (2001). Natural resources, education, and economic development. European economic review, 45(4-6), 847-859.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of economic dynamics and control, 12(2-3), 231-254.
• Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration—with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 52(2), 169-210.
• Haque, M. I., & Khan, M. R. (2019). Role of oil production and government expenditure in improving human development index: Evidence from Saudi Arabia. International Journal of Energy Economics and Policy, 9(2), 251.
• Küçükaksoy, İ., Çifçi, I., & Özbek, R. İ. (2015). İhracata dayalı büyüme hipotezi: Türkiye uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 691-720.
• Lucas Jr, R. E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of monetary economics, 22(1), 3-42.
• Luintel, K. B., Khan, M., Arestis, P., & Theodoridis, K. (2008). Financial structure and economic growth. Journal of Development Economics, 86(1), 181-200.
• Mamedov, S. Bilgi Ekonomisi’nin Ekonomik Kalkınma Üzerindeki Etkisi; Türkiye Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(4), 140-148.
• Martins, S., & Veiga, F. J. (2014). Government size, composition of public expenditure, and economic development. International tax and public finance, 21(4), 578-597.
• Odhiambo, N. M. (2015). Government expenditure and economic growth in South Africa: An empirical investigation. Atlantic Economic Journal, 43(3), 393-406.
• OECD (2019). Health spending. Erişim Tarihi: 21.10.2019. https://data.oecd.org/healthres/health-spending.htm.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Phillips, P. C., & Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
• Rebelo, S. (1991). Long-run policy analysis and long-run growth. Journal of political Economy, 99(3), 500-521.
• Romer, P. M. (1986). Increasing returns and long-run growth. Journal of political economy, 94(5), 1002-1037.
• Sen, A. (1988). The concept of development. Handbook of development economics, 1, 9-26.
• Sen, A. (1990). Development as capability expansion. The community development reader, 41-58.
• Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The quarterly journal of economics, 70(1), 65-94.
• Swan, T. W. (1956). Economic growth and capital accumulation. Economic record, 32(2), 334-361.
• Şenol, Z. (2019). Finansal Gelişim ile İnsani Gelişim Arasındaki İlişki: Gelişmiş Ve Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(2), 341-358.
• Muritala, T., & Taiwo, A. (2011). Government expenditure and economic development: Empirical evidence from Nigeria.
• Todaro, M. P., & Smith, S. C. (2012). Economic Development 11th Edition. Boston: Pearson.
• Tüylüoğlu, Ş., & Tekin, M. (2009). Gelir düzeyi ve sağlık harcamalarının beklenen yaşam süresi ve bebek ölüm oranı üzerindeki etkileri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-31.
• UN (2018). Sustainable Development Goals. Erişim Tarihi: 29.05. 2018. http://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainabledevelopmentgoals/background. html
• UNDP (2015). The Millennium Development Goals Report. Erişim Tarihi: 05.09.2019. https://www.undp.org/content/dam/undp/library/MDGS/english/UNDP_MDGS_Report_2015.pdf.
• UNDP (2019). Human Development Data. Erişim Tarihi: 30.09.2019. http://hdr.undp.org/en/data .
• Ünlükaplan, İ. (2009). Avrupa Birliği üyesi ülkelerde iktisadi kalkınma, rekabetçilik ve inovasyon ilişkilerinin kanonik korelasyon analizi ile belirlenmesi. Maliye Dergisi, 157, 235-250.
• World Bank (2019). World Development Indicators. Erişim Tarihi: 30.09.2019.https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#