Arkeolojik Alanların 3B Modelleme ve 360 Derece Panoramik Görüntü ile Anlatımı: Yazılıkaya/Midas Vadisi ve Midas Kale Örneği

Yıl 2020, , 647 - 663, 01.07.2020

Yusuf Polat , Rahşan Tamsü Polat

https://doi.org/10.21547/jss.742530

Cited By: 3

Öz

Günümüzde arkeolojik alanlarda yapılan yüzey araştırmaları ve kazılar sonucunda elde edilen verilerin bir araya getirilmesinde, verilerin işlenmesinde, belgelenmesinde ve tüm bu çalışmalardan elde edilen sonuçların sunumunda, teknolojinin kullanımı gittikçe yaygınlaşmaktadır. Uygulama yapılan alanların 3B modellenmesi ve 360 derece panoramik görüntü ile sunumunda, çalışma yapılan alanlara hareket kabiliyeti kazandırılmaktadır. Böylece alana, özelden genele, genelden özele doğru farklı perspektiflerden yaklaşılarak, ayrıntılı görüntüler elde edilmekte, alanın bütünsel olarak algılanmasına, arkeolojik alan çalışmalarının mümkün olduğunca yüksek hassasiyetli analiz edilmesine, aynı zamanda elde edilen görüntülerin turizm amaçlı olarak kullanılmasına da olanak sağlanmaktadır.
Bu çalışmada, koordinatlı hava fotoğrafları kullanılarak Eskişehir İli, Han İlçesinin kuzeybatısında Yazılıkaya Mahallesi sınırları içerisinde bulunan Yazılıkaya/Midas Kale’nin ve tüm vadinin üç boyutlu görüntüleri elde edilmiştir. Aynı zamanda Yazılıkaya Vadisi’nin panoramik görüntüsü oluşturularak vadi içerisinde bulunan kaleler ile birlikte incelenmesi ve topoğrafyanın bütüncül olarak anlaşılırlığı sağlanmıştır. Elde edilen görüntüler üzerine arkeolojik veriler eklenerek, alanda yapılan tüm çalışmalar web ortamında açık erişime açılmıştır. Bu makalede, vadi genelinde uygulanan tüm aşamalarda izlenen yöntemlerin açıklamaları yapılmış, arkeolojik kazılarda 3B modeller ve 360 derece panoramik görüntüler üretmek için gerekli işlemler ve kullanım alanları anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

3B Modelleme, Yazılıkaya/Midas Kale, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri), Midas Vadisi

Kaynakça

• Aguera-Vega, F., Carvajal-Ramírez, F., Martínez-Carricondo, P. (2017). Assessment of Photogrammetric Mapping Accuracy Based On Variation Ground Control Points Number Using Unmanned Aerial Vehicle, Measurement 98, 221-227.
• Agisoft, (2018). http://www.agisoft.com/pdf/photoscan-pro_1_4_en.pdf (Erişim Tarih: 12.02.2020)
• Banning, E.B. (2002). The Goals of Archaeological Survey, Archaeological Survey, Springer, 27-38.
• Berndt-Ersöz, S. (2006). Phrygian Rock-Cut Shrines. Structure, Function and Cult Practice, Leiden.
• Casu, P. ve Pisu, C. (2019). 3D Reconstruction fort he Interpretation of Partly Los tor Never Accomplished Architectural Heritage, Geospatial Intelligence: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications, Information Resources Management Association, IGI Global, Volume: 3, Chapter: 68,1522-1558.
• Chapman, H. (2006). Lansscape Archaeology and GIS, Tempus Publishing.
• Çambel, H. (1952). Frikya’da, Midas Şehri Yanında Bulunan Prehistorik Mezar”, Türk Tarih Kongresi, Sayı: IV, TTK Basımevi, Ankara, 228-229.
• Erikan, F. (2019). Yeni Buluntularla Yazılıkaya/Midas Vadisinde Yontmataş Buluntulara Dair İlk Gözlemler, Arkeoloji Dergisi, XXIV, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları, 23-34.
• Frankovich, G. (1990). Santuari e Tombe Rubestri dell’antica Frigia e un’indagine Sulle Tombe Della Licia, L’erma di Bretschneider, Roma.
• Gabriel, A. (1952). Frikya’da Midas Şehri Kazıları, Türk Tarih Kongresi, Sayı: IV, TTK Basımevi, Ankara, 225-228.
• (1965). Phrygie Exploration Archeologique, Paris.
• Haspels, C.H.E. (1948). Phrygia’da Midas’ın Kentinde Yapılan Kazılar, Belleten, Sayı: III, TTK Basımevi, Ankara, 535-537.
• (1951). La Cite De Midas Ceramique Et Trouvailles Diverses, Paris.
• (1971). The Highlands of Phrygia. Sites and monuments. Princeton, 1971.
• (1981). Midas Şehri Kazısı, Belleten, XLV, 1-5.
• Kahveci, M. ve Can, N. (2017). İnsansız Hava Araçları: Tarihçesi, Tanımı, Dünyada ve Türkiye'deki Yasal Durumu, S.Ü. Müh. Bilim ve Tekn. Derg., c.5, s.4, 511-535.
• Kalıncı, E. (2015). 360 Derece Panoramik Görüntü Veren Sanal Müzelerin Grafik Tasarım Açısından İncelenmesi, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication-TOJDAC, Volume 5 Issue 4, 57-65.
• Kortanoğlu, R.E. (2008). Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Dağlık Phrygia Bölgesi Kaya Mezarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Leake, W. M. (1824). Journal of a Tour in Asia Minor, London.
• Lo Brutto, M. ve Meli, P. (2012). Computer Vision Tools For 3d Modelling In Archaeology, Progress in Cultural Heritage Preservation-EUROMED 2012, 1-6.
• Özçatal, M.F. (1993). Gerdekkaya ve Yazılıkaya’da 1991 Yılı Çalışmaları, III. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 419-439.
• Polat, Y. (2009). Dağlık Phrygia Bölgesi Yerleşim Tiplerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile İncelenmesi, Kültür Varlıklarının Belgelenmesi, (Ed. Çabuk, A. ve Alanyalı, F.), Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 104-118.
• Polat, Y. ve Altan, M. (2012). Yazılıkaya-Midas Vadisi’nde Bulunan Kalelerin Konumsal İlişkilerinin 2 ve 3 Boyutlu Modellenmesi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Eskişehir, 12/1, 131-142.
• Russo, M. ve Manferdini, A.M. (2019). Integrated Multi-Scalar Approach for 3D Cultural Heritage Acquisitions, Geospatial Intelligence: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications, Information Resources Management Association, IGI Global, Volume: 1, Chapter: 21, 443-468.
• Siebert, S. ve Teizer, J. (2014). Mobile 3D Mapping For Surveying Earthwork Projects Using an Unmanned Aerial Vehicle (UAV) System, Automation in Construction 41, 1-14.
• Tamsü Polat, R. (2010). Yeni Buluntular Işığında Phryg Kaya Altarları ve Bir Tipoloji Önerisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Eskişehir, 10/1, 203-222.
• Tamsü Polat, R. (2018). Yazılıkaya/Midas Vadisi Akpara Kaya Mezarları, OLBA XXVI, Mersin, 261-284.
• Tamsü Polat, R. ve Polat, Y. (2018). Eskişehir İli Yazılıkaya/Midas Vadisi Araştırmaları, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler, sayı: 44, İstanbul, 46-55.
• Tamsü Polat, R., Polat, Y., Sancaktar, H., Yürük, M.B. (2019). Eskişehir İli Yazılıkaya/Midas Vadisi Yüzey Araştırması 2017, AST, 36/3, Ankara, 261-278.
• Toprak, A.S., Polat, N., Uysal, M. (2019). 3D Modeling of Lion Tombstones with UAV Photogrammetry: A Case Study in Ancient Phrygia (Turkey), Archaeological and Anthropological Sciences, 11, 1973–1976.
• Tüfekçi Sivas, T. (1999). Eskişehir-Afyonkarahisar-Kütahya İl Sınırları İçindeki Kaya Anıtları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tüfekçi Sivas, T. (2012). Frig Vadileri ve Kutsal Yazılıkaya-Midas Kenti, Frigler, Midas’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde, (Ed. Taciser Tüfekçi Sivas ve Hakan Sivas) Yapı Kredi Yayınları, 112-161.
• Uslu, A. ve Uysal, M. (2017). E-Müze İçin Kültürel Mirasın 3 Boyutlu Modellenmesi ve Gösterimi, AKÜ FEMÜBİD 17, Özel Sayı, 79-85.
• Uysal, M., Toprak, A.S., Polat, N. (2015). DEM Generation with UAV Photogrammetry and Accuracy Analysis in Sahitler Hill, Measurement 73, 539–543.
• Uzun, M. ve Özcan, S. (2015). Coğrafya Çalışmalarında Panoramik Fotoğraf Kullanımı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 38, 534-549.