Johansen Cointegration and Causality Analysis of the Relationship Between Consumer Confidence Index and Selected Macro Variables: The Case of Turkey

Yıl 2022, , 108 - 126, 26.01.2022

Mehmet Zanbak , Reyhan Özeş Özgür , Elvan Çiçeker

https://doi.org/10.21547/jss.949103

Cited By: 3

Öz

Economic conditions and future expectations of individuals in a country can affect their spending and/or saving attitudes, the reflections of these behavioural patterns on the economy, in other words, the level of confidence in the economy can be measured with the consumer confidence index. In this study, the short- and long-term relationship among consumer confidence index with inflation, exchange rate, unemployment rate, youth unemployment rate and consumer loan interest was tested with regard to Turkey. To this end, Johansen cointegration analysis was carried out based on seasonally adjusted monthly data for the period 2007-2020, and as a result of the estimation, a cointegration relationship was determined between consumer confidence index and other variables. In addition, it was concluded that deviations from short-term equilibrium would reach long-term equilibrium after approximately 4 months by utilizing an error correction model. In another analysis carried out with respect to consumer confidence, Granger causality was tested, and as a result of the estimation, it was concluded that whereas exchange rate, unemployment rate, youth unemployment rate, inflation rate, and consumer loan did not influence the consumer confidence index in the short term, these variables affected the consumer confidence index in the long term by acting together.
Based on the result of this study, it can be underlined that the policies aimed at decreasing exchange rate, unemployment rate, and consumer loan rates will result in effective results to increase consumer confidence index, which reflects the current economic conditions of consumers and their expectations for the future, and even to rise above the 100-threshold value, which has been far behind for a long time. For this reason, it may be suggested to prioritize the policies for improving the aforementioned variables so that resources can be used effectively.

Anahtar Kelimeler

Consumer Confidence Index, Johansen Cointegration Analysis, Causality Analysis, VECM, Turkey.

Tüketici Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkinin Johansen Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği

Öz

Bir ülkede bireylerin ekonomik durumları ile geleceğe yönelik beklentileri harcama ve/veya tasarruf tutumlarını etkileyebilmekte, söz konusu davranış kalıplarının ekonomiye yansımaları, bir başka ifadeyle ekonomiye yönelik güvenin seviyesi tüketici güven endeksiyle ölçülebilmektedir. Bu çalışmada tüketici güven endeksi ile enflasyon, döviz kuru, işsizlik oranı, genç işsizlik oranı ve tüketici kredisi faizi arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkisi Türkiye odağında test etmek edilmektedir. Bu amaçla 2007-2020 döneminin mevsimsellikten arındırılmış aylık verileri ışığında Johansen eşbütünleşme analizi yapılmış, tahmin sonucunda; tüketici güven endeksi ile diğer değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Bununla birlikte hata düzeltme modeli kullanılarak kısa dönemde oluşan dengeden sapmaların yaklaşık 4 ay sonra uzun dönem dengesine ulaşacağı sonucuna varılmıştır. Tüketici güvenine yönelik çalışmada yapılan bir diğer analizde Granger nedenselliği test edilmiş ve tahmin sonucunda; döviz kuru, işsizlik oranı, genç işsizlik oranı, enflasyon oranı ile tüketici kredisi faizinin, tüketici güven endeksinin kısa dönemde nedeni olmadığı, ancak uzun dönemde birlikte hareket ederek nedeni olduğu sonucuna varılmıştır.
Çalışmanın bulgularından hareketle tüketicilerin mevcut ekonomik durumları ile geleceğe dair beklentilerini yansıtan tüketici güven endeksinin artırılabilmesi ve hatta uzun süredir oldukça gerisinde kalınan 100 eşik değerin üzerine çıkarılabilmesi için; döviz kurunun, işsizlik oranının ve tüketici kredisi faizlerinin düşürülmesine yönelik politikaların etkili sonuçlar vereceği vurgulanabilir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici Güven Endeksi, Johansen Eşbütünleşme Analizi, Nedensellik Analizi, VECM, Türkiye.

Kaynakça

• Başarır, Ç., Bicil, İ.M., ve Yılmaz, Ö. (2019). The relationship between selected financial and macroeconomic variables with consumer confidence index. Journal of Yasar University, 14(special issue), 173-183.
• Baştürk, M.F. (2019). Tüketici güven endeksi ile hisse senedi piyasası arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 177, 145-159.
• Beşiktaşlı, D.K. ve Cihangir, Ç.K. (2020). Tüketici güven endeksinin finansal piyasalara ve makroekonomik yapıya etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 54-67.
• Dickey, D.A., ve Fuller W.A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427–431.
• Engle, R. F., ve Granger, C. W. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 251-276.
• Eryüzlü, H. (2020), Tüketici güven endeksi ve tüketici kredileri çok yönlü nedensellik ilişkileri: Türkiye örneği. Bilim-Teknoloji-Yenilik Ekosistemi Dergisi, 1(1), 47-53.
• Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. (2018). Tüketici güven endeksi ile borsa istanbul sektör endeksleri arasındaki ilişkinin araştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 235-259.
• Gökalp, B.K. (2019). Hisse Senedi Getirileri ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişki: diyagonal VECH modeli üzerinden bir değerlendirme, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 139-150.
• Griffiths, W.E., Hill, R.C., ve Judge, G.G. (1993). Learning and practicing econometrics. New York, John Wiley Sens, Inc. Islam, T.U., ve Mumtaz, M.N. (2016). Consumer confidence ındex and economic growth: An emprical analysis of EU countries. Euro Economica, 2(35), 17-22.
• İbicioğlu, M., Kapusuzoğlu, A. ve Karan, M.B. (2013). Türkiye’deki tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişkinin ampirik analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1), 5-16.
• Johansen S., ve Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration with application to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 165-178.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegrating vectors. J. Econ. Dyn. Control, 52, 169-210.
• Kalkan, S.B. ve Depren, S.K. (2017). Tüketici güven endeksine göre ülkelerin kümelenmesi ve insani gelişme endeksi ile değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journals, 5(4), 39-54.
• Kaya, L. (2020). Türkiye’de tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişki: Fourier fonksiyonları yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 598-608
• Kılıçkan, Z.Y. ve Karacan, R. (2019). Ekonomik güven endeksi ile tüketici ve reel kesim güven endekslerinin çarpan etkisi: 2007-2018 Türkiye ekonomisi örneği. Turkish Studies, 14(5), 105-118.
• Mandal, A. ve McCollum, J. (2013). Consumer confidence and the unemployment rate in New York State: A panel study. New York Economic Review, 44, 3-19.
• Mazurek, J., ve Mielcova, E. (2017). Is consumer confidence ındex a suitable predictor of future economic growth? An evidence from the USA. Ekonomie, 2, 30-45.
• Mert, M., ve Çağlar A.E. (2019). Eviews ve Gauss uygulamalı zaman serileri analizi. Ankara: Detay Yayınları.
• Oduh, M.O., Oduh, M.O., ve Ekeocha, P. (2012). The impact of consumer confidence and expectation on consumption in Nigeria: Evidence from panel data. European Journal of Business and Management, 4(9), 86-100.
• Özakarlı, H., ve Küçüksille, E. (2020). Çeşitli finansal değişkenler ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(1), 46-54.
• Sönmezler, G., Gündüz, İ.O. ve Torun, M. (2019). Türkiye’de kredi kartı harcamaları ile tüketici güven endeksi ve enflasyon arasındaki ilişki üzerine ampirik bir çalışma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), 17-29.
• Taban, S. ve Kar, M. (2006). Beşerî Sermaye ve ekonomik büyüme: nedensellik analizi, 1969-2001. Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/1, 6(1), 159-182.
• Tarı, R. (2015). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• TCMB. (2021). Elektronik veri dağıtım sistemi, Erişim Tarihi: 15.02.2021, https://evds2.tcmb.gov.tr/
• Tekin, B. Ve Cengiz, S. (2018). Pay senedi piyasası ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ve eşbütünleşme ilişkileri: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(29), 3837-3847.
• Thomas, R.L. (2000). Modern econometrics,. Second Edition, Addison Wesley Longman, Inc., Harlow.
• Ticaret Bakanlığı. (2021). 2020 Yılı aralık ayı dış ticaret, ticaret, esnaf ve kooperatif verileri. Erişim Tarihi: 13.03.2021, https://ticaret.gov.tr/haberler/2020-yili-aralik-ayi-dis-ticaret-ticaret-esnaf-ve-kooperatif-verileri#:~:text=%C4%B0hracat%C4%B1n%20ithalat%C4%B1%20kar%C5%9F%C4%B1lama%20oran%C4%B1%20%77,%85%2C8%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fmi%C5%9Ftir,
• Tunalı, H. ve Özkan, İ.E. (2016). Türkiye’de tüketici güven endeksi ile tüketici fiyat endeksi arasındaki ilişkinin ampirik analizi. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 3(2), 54-67.
• TÜİK. (2021a). Tüketici güven endeksi, istatistik veri portalı. Erişim Tarihi: 15.02.2021, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=ekonomik-guven-117&dil=1
• TÜİK. (2021b). Tüketici güven endeksi, haber bülteni (33912) Aralık 2020. Erişim Tarihi: 25.04.2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Guven-Endeksi-Aralik-2020-33912
• Ulutürk, S., Akyol, S. ve Mert, M. (2016). Wagner Yasası’nın Türkiye için test edilmesi: 1980-2014 dönemine ilişkin ARDL analizi. Akdeniz İİBF Dergisi, 16(34), 18-44.
• Ünal, S. ve Köse İçigen, F. (2020). MIST ülkelerinin borsa endeksleri arasındaki eşbütünleşme ilişkisi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17) 137-145.
• Yamak, R., Yamak, N. ve Erkan, E. (2019). Tüketim fonksiyonu ve tüketici güven endeksi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 511-53.
• Yaşar, G., ve Ceylan S. (2020). Tüketici güven endeksi ile gayri safi yurt içi hasıla ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 44, 343-353.
• Yıldırtan, D.Ç. (2011). E-Views uygulamalı temel ekonometri. İstanbul: Türkmen Kitapevi.