17. Yüzyılın İkinci Yarısında Ayntab Şehrinde İşlenen Suçlar ve Cezaları

Yıl 2014, Cilt: 13 Sayı: 3, 671 - 691, 01.12.2014

Semiha Zehra Özharat

Öz

İslam hukukunda dinen tasvib edilmeyen ve cezalandırılması emredilen her türlü fiil suç olarak adlandırılmıştır. Bu çalışmada Osmanlı Devleti‟nin en çalkantılı dönemlerinden biri olan 17. yüzyılın ikinci yarısında Ayntab şehrinde işlenen suçlar ile karşılığında verilen cezalar ele alınmıştır. Ayntab şer‟iye sicillerine dayanarak şehirde genel bir güvensizlik ortamının var olup karmaşanın hâkim olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle Ayntab mahkemesine pek çok şikâyet yapılmış, kadı davaları sonuca bağlamak için yoğun bir mesai harcamıştı. Had ve kısas cezaları yanında yaygın olarak kadı tarafından tazir cezalarına hükmedildiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Ayntab, Şer‟iye Sicili, Suç, Ceza

The Crime and Punishment in the Second Half of the 17 th Century in the City of Aintab

Öz

Any action that was ordered to punish and unapproptiate attitudes according to religion was called crime in İslamic law. In this essay, the cirmes and their punishments in the city of Aintab in the second half of the 17 th century that was one of the most unsteady period of Ottomans are handled. According to Aintab cort record it was ascertained that there was an unsecure atmosphere and disorder in the city. Thus, many appeal were made to Aintab court and kadı-judge- had a great effoft for the judgment.It was seenn that kadı did not only decide for had and kısas punishment but also for tazir punishment

Anahtar Kelimeler

Aintab, Şer‟iye Sicil-Court Record-, Crime, Punishment

Kaynakça

• Gaziantep Şer’iye Sicilleri (GŞS)
• No: 18, 19, 21, 22, 24, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 171.
• Araştırma İnceleme Eserler
• Akdağ, M. (2009). Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası Celâlî İsyanları. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Akgündüz, A. (1990). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, II. Kitap, II. Bayezid Devri Kanunnâmeleri. İstanbul.
• Akgündüz, A. (2009). İslam Hukuku ve Osmanlı Tatbikatı Araştırmaları. Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Avcı, M. (2010). Osmanlı Ceza Hukuku Genel Hükümler. Mimoza Yayınları, Konya.
• Aydın, M.A. (2006). İslam Hukuku‟nun Osmanlı Devleti‟nde Kamu Hukukuna Doğru Geçirdiği Evrim. Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, 1 (Bahar), 11-21.
• Aydın, M.A. (2012). Türk Hukuk Tarihi. Beta Yayınları, 9. Baskı, İstanbul.
• Bardakoğlu, A. (1994). Diyet. DİA, Cilt 9, İstanbul, 473-479.
• Bilmen, Ö.N. Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu. 3. Cilt, Bilmen Yayınevi, İstanbul.
• Canan, İ. (2009). Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte Tercüme ve Şerhi. Cilt 6 ve 8, Akçağ Basım Yayın, 4. Baskı, Ankara.
• Cin, H. - Akyılmaz, G. (2011). Türk Hukuk Tarihi. Sayram Yayınları, Konya.
• Demir, A. (2010). Osmanlı Mahkemesi. Yitik Hazine Yayınları, İstanbul.
• Ekinci, E.B. (2008). Osmanlı Hukuku Adalet ve Mülk. Arı Sanat Yayınları, İstanbul.
• Ergenç, Ö. (2012). XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya. Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Griswold, W.J. (2002). Anadolu‟da Büyük İsyan 1591-1611. (Çeviri: Ülkün Tansel), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Heyd, U. (1984). Eski Osmanlı Ceza Hukukunda Kanun ve Şeriat. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 26, 633-652.
• İlgürel, M. (1976). Abaza Hasan Paşa İsyanı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Basılmamış Doçentlik Tezi, İstanbul.
• İlgürel, M. (1988). Abaza Hasan. DİA, Cilt 1, İstanbul, 10-11.
• İmam Nevevi, (2011). Riyâzü‟s-Sâlihîn 6. (Tercüme ve Şerh: Yaşar Kandemir, İsmail Lütfi Çakan, Raşit Küçük), Erkam Yayınları, İstanbul.
• Karaman, H. (2002). Anahatlarıyla İslam Hukuku 1. Ensar Neşriyat, İstanbul.
• Koç Y. – Tuğluca M. (2006). Klasik Dönem Osmanlı Ceza Hukukunda Yargılama ve Toplumsal Yapı. Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, 2 (Güz), 7-24.
• Naima Mustafa Efendi (2007). Tarih-i Na‟ima. Cilt IV. (Hazırlayan: Mehmet İpşirli), TTK, Ankara.
• Özcan, T. (2001). Osmanlı Mahallesi Sosyal Kontrol ve Kefalet Sistemi. Marife, 1, 129-151.
• Peirce, L. (2005). Ahlak Oyunları 1540-1541 Osmanlı‟da Ayıntab Mahkemesi ve Toplumsal Cinsiyet. (Çeviri: Ülkü Tansel), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Saydam, A. (1997). Kamu Hizmeti Yaptırma ve Suçu Önleme Yöntemi Olarak Osmanlılarda Kefâlet Usûlü. Tarih ve Toplum, Sayı: 164, 4-12.
• Tok, Ö. (2005). Kadı Sicilleri Işığında Osmanlı Şehrindeki Mahalleden İhraç Kararlarında Mahalle Ahalisinin Rolü (XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Kayseri Örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 155-173.
• Tok, Ö. (2007). Kayseri Kadı Sicillerindeki Yaralanma ve Ölüm Vakalarıyla İlgili Keşif Raporları (1650-1660). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 327-347.
• Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendi (2003). Topçular Kâtibi Abdülkadir (Kadri) Efendi Tarihi (Metin ve Tahlil) I. (Yayına Hazırlayan: Ziya Yılmazer), TTK, Ankara.
• Uzunçarşılı, İ.H. (1995). Osmanlı Tarihi. III. Cilt I. Kısım, TTK, 5. Baskı, Ankara.
• Yakut, E. (2011). Osmanlı Hukukunda Tazir Cezaları. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yücel, Y. - Sevim, A. (1991). Türkiye Tarihi 3. TTK, Ankara.