Ortadoğu Sınır Ülkeleriyle Dış Ticaret Yoğunlaşması ve Yapısal Değişim

Yıl 2008, Cilt: 7 Sayı: 2, 271 - 296, 01.12.2008

Mustafa Akal

Öz

Bu çalışmada 1980’den 2005’e Türkiye’nin Ortadoğu Sınır ülkeleriyle olan dış ticaretinde fasıl bazında ihracat ve ithalat yoğunlaşmaları ile avantaj ve dezavantajlar ortaya konmuş, dinamik analiz çerçevesinde bunlardaki yapısal değişimler incelenerek ülkelerin ekonomik ve üretim yapılarındaki değişimlerle ilişkilendirilmiştir. 1980’den 2005’e gelindiğinde Türkiye’nin bu ülkelere olan ihracatı tarımsal fasıllardan sanayi fasıllarına, emek yoğun fasıllardan sermaye ve teknoloji içeren fasıl yoğunlaşmasına kaymıştır. Türkiye’ye kıyasla, Ortadoğu Sınır Ülkelerinin ekonomik reformlara ve dış ticarette liberalleşmeye daha yeni başlamış olmaları, Türkiye’nin bu ülkelerle olan dış ticaretinde sanayi mallarında avantajlı konuma geldiği, tarım mallarında ise bu ülkelerden olan ithalatını artırdığı, enerji tüketiminde bu ülkelere bağımlılığının arttığı görülmüştür. Bununla birlikte bu ülkelerle dış ticarette petrol ve petrol ürünleri endüstrisi dâhil, bazı sanayi mallarında endüstri içi ticaretin oluşmaya ve ülkelerin ekonomik yapılarında görülen değişimlerin dış ticaretlerine yansımaya başladığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Dış ticarette fasıl yoğunlaşması, yapısal değişim, Türkiye, Irak, Iran, Suriye

Density and Structural Change in Foreign Trade with The Middle East Border Countries

Öz

This study aims to outline export and import densities, advantageous and disadvantageous and comparative changes in product groups of traded goods of Turkey with the Middle East border countries in regard to the changes in production and economic structures of the countries from 1980 to 2005. The export density of Turkey changed from agricultural goods groups toward industrial good groups, from labor intensive good groups toward technology embodied capital intensive goods groups between 1980 and 2005. Turkey has had advantages in industrial goods, increased agricultural import and become more dependable in reducing energy gap in foreign trade with those countries since 1980, as a result of Turkey’s economic reforms and industrialization starting earlier than those border countries. However, there has been existing intra-industry trade in few industries including petroleum industry recently, It is concluded that the structural change in the types of traded goods groups densities is the result of the changes in the economic structures those countries

Anahtar Kelimeler

Foreign trade density, structural change, Turkey, Irak, Iran, Syria