XIX. Yüzyılda Anadolu’da Aile ve Toplumda Kadının Statüsü (Antep İli Örneği)

Yıl 2007, Cilt: 6 Sayı: 2, 51 - 56, 01.12.2007

Bülent Çukurova

Öz

Anadolu’da geçmişten günümüze değin kurulan tüm devletlerde özellikle aile içinde ve toplum hayatında kadının daima bir yeri olmuştur. İslamiyet’in kabul edilmesine kadar kadın toplumsal konum itibariyle erkekle eşitti. Gerek devlet yönetiminde gerekse sosyal haklara sahip olma konusunda hakanla eşit konumda sayılabilmeleri mümkündü. İslamiyet’in kabulüyle üzerinde Arap ve İran geleneklerinin etkisinde bulunan İslam kültürü, daha sonraları Türk geleneklerine entegre olmuştur. Bunların günümüze yansımasını anlayabilmenin yolu ise kadının aile içinde ve toplumda bulunduğu yeri doğru analiz etmekten geçmektedir. Genel olarak Anadolu’ya bakıldığında kırsal kesimde ve şehirde yaşayan kadının miras hakkı, evlenme gibi sosyal haklara sahip olması ve bunun uygulanabilirliği farklı oranlarda gerçekleşmiştir. Bu durum çoğu zaman Müslüman ile gayri-Müslim kadınlar arasında farklılık göstermemektedir

Anahtar Kelimeler

Müslüman toplum, aile ve toplum içinde kadın, Anadolu, Antep

The Status of Woman in Family and Society in 19th Century Anatolia (A Case Study in Ayntab)

Öz

Since the ancient times, in states that have been established in Anatolia (Asia Minor) women have had a special place in the family and in the society. Until the acceptance of Islamic traditions by the Anatolian people, women were considered to be equal to men in terms of legal and social standing. Even in the administration of governmental affairs women used to have a say equal to that of men or the khan. Islamic traditions have been shaped by Arab and Iranians more than any other people or culture. Both cultures have had a strong influence on Anatolian people after the acceptance of Islamic traditions. To understand how such influences of Arabic and Iranian cultures are reflected on Anatolia today, one needs to examine the role of women in the family and in the society. In general, when we observe Anatolia in terms of women’s right to inherited property and marital decisions and affairs as well as other socioeconomic rights we see different traditions and rules applied depending on location of living whether women living in rural or urban areas of the country. We also observe differences in terms of society’s treatment of women based on the ethnicity or religious affinity

Anahtar Kelimeler

Muslim society, women in family and in society, Anatolia, Ayntab

Kaynakça

• Ceride-i Sufiyye, 1334, madde 4-7.
• Faroqhi, Süraiya (1997).Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam, Ortaçağdan Yirminci Yüzyıla, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Güzelbey, Cemil Cahit (1996). Gaziantep Şeri Mahkeme Sicilleri, Gaziantep Kültür Derneği Yay., c.142-143, Gaziantep.
• Kurnaz, Şefika (1990). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923), Aile Araştırma Kurumu Bşk. Yayınları, Ankara.
• Özkaya, Yücel (1994). Osmanlı İmparatorluğu’nda Ayanlık, T.T.K. Basımevi, Ankara.
• Salname-i Vilayet-i Haleb, Haleb Vilayeti Matb.,Haleb 1285; 1320; 1323.
• Saran, Nephan (1993). Antropoloji, İnkılab Kitabevi, İstanbul.
• Toprak, Zafer (1997). İktisat Tarihi,Türkiye Tarihi, c. III, Cem Yayınları, İstanbul.
• Yavuz, Vehbi(2003). Osmanlı Sultanı Mehmed Reşad Döneminde Kocası Kaybolan Kadının Evlenmesine İmkan Veren Fıkhi Hüküm Değişikliği İle İlgili bir Vesika, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı:1, Konya, ss.80-81