Kentsel Yoksulluğun Ankara’da Yaşayan Genç Erkeklerin Büyüme Yapısı ve Beden Bileşimi Üzerine Etkisi

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 1, 55 - 68, 01.06.2010

E. Barış Özener

Öz

Erişkinlikte ulaşılan fiziksel gelişim düzeyi, bireyin güncel ve geçmişe dönük yaşam standartlarını barındırması açısından önemli bir stres göstergesidir. Bu çalışmada farklı sosyoekonomik yaşam standartlarının genç erişkin erkeklerin bedensel yapısı üzerinde yarattığı etkiler incelenmeye çalışılmıştır. Alt sosyoekonomik tabakayı oluşturan grup Ankara’nın yoksul bölgelerinde yer alan 3 lisenin son sınıflarında okuyan 240 genç erkekten (Yaş ort=18,15±0,58) oluşmaktadır. Üst sosyal tabakayı temsil eden diğer grup ise, Çankaya İlçesi’nde yer alan 3 özel kolejde okuyan 220 erkek öğrenciden oluşturulmuştur (Yaş ort.=18,16±0,55). Bireylerden ağırlık ve boy ölçüleri alınmış ve bu ölçülerden beden kitle indeksleri (BKİ) hesaplanmıştır. Beden bileşimleri Tanita TBF 305 biyoelektrik empedans cihazı ile belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, alt sosyoekonomik düzeye mensup grup ağırlık, boy ve BKI açısından üst sosyoekonomik düzeyde yer alan gruptan ve ABD’ye ait CDC 2000 değerlerinden istatistiksel açıdan anlamlı olmak üzere düşük bir gelişim düzeyi sergilemektedir. Beden bileşimi parametreleri ise yağdışı-kitle indeksi dışında gene alt tabakayı temsil eden grupta anlamlı biçimde düşük düzeydedir. Sonuç olarak, kentsel yoksulluğun yoğun biçimde yaşandığı başkent Ankara’da, fiziksel gelişim ve beden bileşimi parametreleri açısından alt ve üst sosyoekonomik gruplar arasında önemli bir fakın olduğu söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Fiziksel gelişim, antropometri, beden bileşimi, kentsel yoksulluk

Effect of Urban Poverty on Growth and Body Composition of Young Males Living in Ankara

Öz

Physical growth level attained in adulthood is an important stress indicator in that it embodies current and past life standards. This study seeks to investigate the impacts of different socio-economic standards on body structures of young males. The group of low socio-economic class consisted of 240 consists of final year students from three high schools in Sentepe and Karşıyaka, a slum district of Ankara (mean age=18.15±0.58). The group that represents high socio-economic class consisted of 220 male students of 3 college in Çankaya, Ankara (mean age=18.16±0.55). Data of weight and height of individuals were measured and body mass index (BMI) values were calculated. . Body composition was measured by Tanita TBF 305 bioelectric impedance analyser. In terms of height and BMI, the group belonging to low socioeconomic class exhibits a statistically significant lower growth level than the high socio-economic group and CDC 2000 values of the USA. Moreover, the body component parameters, except for the non-fat mass index, are significantly low in the low socio-economic group. These data might suggest that there is a significant difference in physical growth and body composition parameters between the low and the high socio-economic groups in Ankara, where the conditions of urban poverty is severe

Anahtar Kelimeler

Physical development, anthropometry, body composition, urban poverty

Kaynakça

• Akgönül, G. (1984). Farklı sosyo-ekonomik bölgelerdeki ilkokul çağı çocuklarının fizik gelişmelerinin değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 23, 667-681.
• Bıçkı, D. (2005). Kentsel yoksulluğun yapısal faktörlerle analizi: Ekonomik ve politik yapının yeniden örgütlenmesi; karşılaştırmalı bir analiz. İş Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7, 104-37.
• Bilir, Ş. ve Güneysu, S. (1991). İlkokul beşinci sınıf çocuklarının antropometrik ölçümlerinin sosyo-ekonomik düzeylere ve cinsiyetlere göre incelenmesi. Sağlık Dergisi, 63, 31-49.
• Bogin, B. (1999). Patterns of human growth. 2th. ed. Cambridge University Pres. Bostanoğlu, Ö. (1992). Birinci ve üçüncü dünyalarda kentsel yoksulluk üzerine. Amme İdaresi Dergisi, 25, 147-161.
• Bradley, D., Huber, E., Moller, S., Nielson, F. ve Stephens, J.D. (2003). Determinants of relative poverty in advanced capitalist democracies. American Sociological Review, 68, 22-51.
• Carba, D.B., Tan, V.L. ve Adair, L.S. (2009). Early childhood length-for-age is associated with the work status of Filipino young adults. Economics and Human Biology,7, 7-17.
• Carson, S.A. (2005). The biological standard of living in 19th century Mexico and in the American West. Economics and Human Biology, 3, 405-419.
• Cogill, B. (2001). Anthropometric indicators measurement guide. Washington, DC: Food and nutrition technical assistance project, Academy for Educational Development.
• DeOnis, M., Garza, C., Victora, C.G., Bhan, M.K. ve Norum, K.R. (2004). The WHO multicentre growh reference study (MGRS): Rationale, planning and implementation. Food Nutrition Bulletin, 25, Supplement 1.
• Duyar, İ. (1992). 10 yaş grubu çocukların antropometrik ölçülerinde eşeysel ve sosyoekonomik konuma göre görülen farklılıklar. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 34, 69-79.
• Duyar, İ. (1992). 12-17 yaş grubu Türk çocuklarının büyüme standartları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Erefe, İ., Kocaman, G., Bahar, Z., Bayık, A., Ergin, K., Sertbaş, G., Argon, G. ve Aydar, N. (1982). Büyüme, beslenme ve genel sağlık yönünden kentsel ve kırsal çevre okul çocuklarının farkları üzerine araştırma. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 21, 455-470.
• Fainstain, S.S. ve Harloe, M. (1992). Introduction: London and New York in the contemprary world’ divided cities. In: Fainstain SS, Gordon I, Pachione M, editors. First (eds). Cambridge/Oxford: Blackwell Publ.
• Haas, J.D., Martinez, E.J., Murdoch, S., Conlisk, E., Rivera, J.A. ve Mortorell, R. (1995). Nutritional supplementation during the preschool years and physical work capacity in adolescent and young adult Guatemalans. Journal of Nutrition, 125, 1078-1089.
• Haas, J.D., Murdoch, S., Rivera, J. ve Mortorell, R. (1996). Early nutrition and leter physical work capacity. Nutrition Reviews, 54, 41-48. Harpham, T. ve Taner, M. (1995) Urban health in developing countries: Progress and prospects. New York: St. Martin’s Pres.
• Kuczmarski, R.J., Ogden, C.L., Guo, S.S., Grummer-Strawn, L.M., Flegal, K.M., Mei, Z., Wei, R., Roche, A.F., Johnson, C.L. et al. (2000). CDC Growth Charts for the United States: Methods and Development. National Center for Health Statistics. Vital and Health Statistics.
• Maloney, T.N. ve Carson, C.A. (2008). Living standards in black and white: Evidence from the heights of Ohio prison inmates, 1829–1913. Economics and Human Biology,6, 237-51.
• McDade, T.W. ve Adair, L.S. (2001). Defining the ‘urban’ in urbanization and health: A factor analysis approach. Social Science and Medicine, 53, 55-70.
• Montgomery, M.R., Gragnolati, M., Burke, K.A. ve Paredes, E. (2000). Measuring living standards with proxy variables. Demography, 37, 155-174.
• Sharpe, A. (2001). Estimates of relative and absolute poverty rates for the working population in developed countrie: International perspectives on poverty and health. McGill University, Montreal: Quebec.
• Shiller, B. (2007). The economics of poverty and discrimination. 9th edition, Prentice Hall Published: New Jersey.
• Steckel, R.H. (1992). Stature and living standards in the United States. In Gallman RE, Wallis J.J. (eds.) American economic growth and standards of living before the civil war. University of Chicago: Chicago Pres, pp. 265–308.
• Tanner, J.M. (1978). Foetus into man: Physical growth from conception to maturity. Cambridge: Harvard University Pres
• Tanner, J.M., Hiernaux, J. ve Jarman, S. (1969). Growth and physique studies. In JS Weiner, JA Lourie, (eds.) Human biology: A guide to field methods. IBP Handbook No. 9. Oxford: Blackwell Publications, 315-40.
• Unick, J.L, Utter, A.C, Schumm, S. ve McInnis, T. (2006). Evaluating of leg-to-leg BIA in assessing body composition in high-school-aged males and females. Research in Sports Medicine, 14, 303-313.
• Van, Itallie, T.B., Yang, M-U., Heymsfield, S.B., Funk, R.C. ve Boileau, R. (1990). Height-normalized indices of the body’s fat-free mass and fat mass: Potentially useful indicators of nutritional status. American Journal of Clinicial Nutrition, 52, 953-959.
• Weiner, J.S. ve Lourie, J.A. (1981). Practical human biology. London Academic Press.
• World Bank. (1990). Poverty. World Development Report, Washington, D.C Oxford University Pres.