Vergi Etiği Açısından Vergi Afları

Yıl 2018, Cilt 17 Etik Özel Sayı, 34 - 46, 25.12.2018

Ali Volkan Özgüven

https://doi.org/10.21547/jss.452690

Cited By: 1

Öz

Türkiye
Cumhuriyeti Anayasası’nın “Vergi Ödevi” başlıklı 73. maddesinde, herkesin mali
gücüne göre vergi ödemekle yükümlü olduğu ve vergi yükünün adaletli ve dengeli
dağılımının, maliye politikasının sosyal amacı olduğu ifade edilmektedir. Buna karşın,  ülkemizde vergi
aflarına sıklıkla rastlanılması bir olgudur. Vergi aflarının; vergi adaleti,
vergi etiği ve vergi mükelleflerinde bulunması gereken vergi bilinci bakımından
sakıncaları yıllardır tartışılagelmektedir. Bu çalışmada, vergi aflarının;
eşitlik, etik ve vergi bilinci kavramlarıyla ilişkisi incelenecektir. Kısa
vadede devlete büyük çapta gelir getiren bu uygulamaların, uzun vadede bahse
konu değerleri zedelemesi nedeniyle, vergi bilinci ve vergi gelirlerini
azaltıcı etkisi üzerinde durulacaktır. Bu çerçevede, problem hem etik, hem de
vergi gelirleri açısından değerlendirilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Vergi Etiği, Vergi Affı, Eşitlik ilkesi, Vergi Adaleti, Vergi Bilinci, Vergi Uyumu

Tax Amnesty in Terms of Tax Ethics

Öz

It is stated at “Tax Obligation” titled 73rd
article of Turkish Republic Constitution that, everyone is obligated to pay
their taxes at the rate of their income and fair and balanced distribution of
burden of tax is the social objective of fiscal policy. Nevertheless, tax
amnesty is a common fact that we encounter frequently in our country. The
drawbacks of tax amnesty on tax justice, tax ethics and tax consciousness which
has to be existing at taxpayers has been debated for years. Relation between
tax amnesty and ethics, equality, tax consciousness will constitute the subject
of this study. Hence; tax amnesty implementation, which brings a lot of income
in short term then causes the degeneration of certain values over the long run,
emphasis will be laid on the deduction of tax incomes and detractive effect on
tax consciousness. Within this scope, the problem will be evaluated on ethics
and tax incomes aspects. 

Anahtar Kelimeler

Tax ethics, Tax Amnesty, The Principle of equality, Tax Equity, Tax Consciousness, Tax Compliance

Kaynakça

• AKTAN, C. C. (tarih yok). canaktan.org. HAZİRAN 1, 2018 tarihinde Vergi psikolojisinin temelleri ve vergi ahlakı: http://www.canaktan.org/ekonomi/kamu_maliyesi/vergi-psiko/vergi-psik.pdf adresinden alındı
• ARIKAN, Z., & YURTSEVER, H. (2004, Nisan). Türkiye'de mali affın nedenleri ve sonuçları-I. Yaklaşım Dergisi, Y:12(136), s. 60-64.
• AYRANGÖL, Z., & TEKDERE, M. (2013). Potansiyel etkileri ve gönüllüuyum açısından vergi afları: 6111 sayılı Kanunun irdelenmesi. EÜSBED, (VI)(2), s. 250-270.
• İçtihat Bankası, K. İ. (tarih yok).
• BAŞARAN, M. (2011, Mart). 6111 sayılı Kanun düzenlemesi ışığında kamu mali otoritesi / hazine ile vergisel sorunları olan mükelleflere tanınan olanaklar. Vergi Sorunları Dergisi(270 Eki), s. 4-12.
• BOYACIOĞLU, H. (2014, Haziran 30). Hürriyet. Temmuz 02, 2018 tarihinde Hürriyet Gazetesi: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/mehmet-simsek-vergi-affini-olumlu-bulmuyorum-prensipte-karsiyim-26712560 adresinden alındı
• BÜLBÜL, D. (2003, Kasım). Vergi aflarının ekonomik ve sosyal etkileri I. Yaklaşım(131), s. 206-209.
• CENTEL, N. Z. (2010). Türk Ceza Kanununa giriş, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile ilgili mevzuata göre yenilenmiş ve gözden geçirilmiş 6. baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• ÇAĞAN, N. (1972). Türk hukukunda vergi cezalarının affı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XXXIX(1-2), 111-122.
• ÇETİN, G. (2007). Vergi aflarının vergi mükellefiyetlerinin tutum ve davranışları üzerinde etkisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), s. 171-187.
• DEVECİ, E. (2018, Mayıs 3). Vergi afları sadakatı bozdu, tahsilat oranı %20'nin altına düştü. Cumhuriyet Gazetesi, s. http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ekonomi/968211/Vergi_aflari_sadakati_bozdu__tahsilat_orani_yuzde_20_nin_altina_dustu.html.
• DİKMEN, O. (1973). Maliye dersleri-giriş ve genel vergi teorisi,. İstanbul: 4. Baskı, Fakülteler Matbaası .
• DOĞAN, Z., & BESEN, R. (2008). Vergi aflarının mükellefler üzerindeki etkisinin tespitine ilişkin bir araştırma. Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları.
• DOĞAN, Z., & BESEN, R. (2008, Mayıs). Vergi aflarınınn nedenleri ve mükellef üzerindeki etkileri. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 1(1), s. 23-39.
• DÖNMEZ, R. (1992). Teoride ve Uygulamada Vergi Afları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları N:557, İİBF Yay. N: 92.
• EDİZDOĞAN, N., & GÜMÜŞ, E. (2013, Ocak-Haziran). Vergi afları ve Türkiye'de vergi aflarının değerlendirilmesi. Maliye Dergisi(164), s. 99-119.Emlak Kulisi. (tarih yok). Temmuz 02, 2018 tarihinde https://emlakkulisi.com/mehmet-simsek-artik-vergi-affi-olmayacak/289040: https://emlakkulisi.com/mehmet-simsek-artik-vergi-affi-olmayacak/289040 adresinden alındı
• ERGİNAY, A. (1998). Kamu maliyesi (Kamu gelirleri - kamu giderleri - devlet bütçesi - kamu borçları - maliye politikası) (Gözden geçirilmiş ve işlenmiş 16. baskı b.). Ankara: Savaş Yayınları.
• EROL, A. (2011). Vergi felsefesi (devlet ve vergi). İstanbul: İSMMMO Yayınları: 140 .
• FUKUYAMA, F. (2005). Güven, sosyal erdemler ve refahın ayartılması (3 b.). (B. A., Çev.) İstanbul: Şefik Matbaası.
• Gazetesi, H. (2016, Mart 03). http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/maliye-bakani-agbaldan-vergi-affi-aciklamasi-40063211. Temmuz 02, 2018 tarihinde Hürriyet Gazetesi. adresinden alındı
• GÖK, A. K. (2007). Vergi direncinin gelişimi. MÜİİBFD, XXII(1), s. 135-155.
• GÖRMEZ, K., ATAN, M., ALTAN, Ş., SANCAK, Ö., GÜLEÇ, S., ERALP, A., et al. (2009). Etik, kültür ve toplum: Yolsuzluğu önlenmesi için etik projesi akademik araştırma çalışması.
• KARAKOÇ, Y. (2014). Genel vergi hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• KARGI, V. Y. (2010). Türkiye'de vergi aflarının vergi adaleti ve yükümlüler üzerine etkileri. İ. Ü. Konferansları (Dü.), İstanbu. içinde 54 Seri, s. 23-44. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi.
• KELEŞ, Y. (2002, Mayıs). Yine mi af? Mükellefler ne zaman vergi öderler? Vergi Dünyası Dergisi(249), s. 75-84.
• KEYMAN, S. (1965). Türk hukukunda af (genel af - özel af). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• KILIÇOĞLU, M. (2017, Ocak). Vergi adaleti ve vergi etiği. Vergi Sorunları Dergisi(340), s. 71-85.
• KİREÇTEPE, B. (2016, Aralık). Teorik ve tarihsel çerçevede vergi afları. Vergi Sorunları Dergisi(339), s. 146-158.
• KİTAPÇI, İ. (2013). Vergi etiği ve psikolojisi- verginin sosyo-psikolojik teorisi. Ankara: Seçkin Yayınları.
• MUTLUER, M. K. (2006). Vergi genel hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul 2006. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ÖNCEL, M., KUMRULU, A., & ÇAĞAN, N. (2016). Vergi hukuku. Ankara: Gözden geçirilmiş son değişiklikleri işlenmiş 25. bası, Turhan Kitabevi.
• ÖZ, S., & ÖZKÖK ÇUBUKÇU, D. (2011). Af ya da adalet: yeni mali af yasası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66((2)), 247-254.
• ÖZGÜVEN, A. V. (2007). Türk vergi hukukunda geriye yürümezlik ilkesi. Ankara: Maliye ve hukuk yayınları.
• Personeli, K. (2017, Nisan 13). Kamu Personeli Net. Temmuz 02, 2018 tarihinde Kamu Personeli Net. adresinden alındı
• RG. (Bu Kanun, taramış olduğumuz tüm kaynaklarda ilk vergi affı olarak adlandırılmakta, ancak adı ve tarihi belirtilmektedir.) RG: 17.05.1924, 70 (RC: 14 Şevval 1342, 70).
• SAVAŞAN, F. (2011). Türkiye'de kayıtdışı ekonomi ve kayıtdışılıkla mücadelenin serencamı. Temmuz 02, 2018 tarihinde https://docplayer.biz.tr/17997270-Analiz-seta-turkiye-de-kayitdisi-ekonomi-ve-kayitdisilikla-mucadelenin-serencami-fatih-savasan.html#show_full_text: https://docplayer.biz.tr/17997270-Analiz-seta-turkiye-de-kayitdisi-ekonomi-ve-kayitdisilikla-mucadelenin-serencami-fatih-savasan.html#show_full_text adresinden alındı
• SAYAR, F. (1987, Eylül). 1960 yılından sonra çıkarılan vergi af yasaları ve sonuçları. Vergi Dünyası Dergisi(73), s. 65-78.
• SAYGILIOĞLU, N. (2014, Haziran 25). Zararlı bir alışkanlık:Vergi afları. Dünya Gazetesi, s. https://www.dunya.com/kose-yazisi/zararli-bir-aliskanlik-vergi-aflari/20575.
• SCHMÖLDERS, G. (1976). Genel vergi teorisi (Gözden Geçirilmiş İlaveli 4. Baskı b.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, Fakülteler Matbaası - İstanbul Üniversitesi Yayın No: 2149.
• ŞENYÜZ, D. (1995). Vergilendirmede yükümlü psikolojisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• TAŞKIN, Y. (2010). Vergi aflarının hukuki niteliği ve gerekçeleri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2), s. 122-128.
• TBMM. (tarih yok). TC Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü. Temmuz 02, 2018 tarihinde https://vergidosyasi.files.wordpress.com/2018/05/7143-sayili-kanun-genel-gerekc3a7e-madde-gerekc3a7esi-plan-ve-bc3bctc3a7e-komisyon-raporu.pdf: https://vergidosyasi.files.wordpress.com/2018/05/7143-sayili-kanun-genel-gerekc3a7e-madde-gerekc3a7esi-plan-ve-bc3bctc3a7e-komisyon-raporu.pdf adresinden alındı
• TDK. (2009). Türkçe Sözlük. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu, 10. Baskıdan yapılan tıpkı basım.
• TORGLER, B., & MURPHY, C. (2005). Tax morale in Australia: What shapes it and has it changed over time? Center for Research in Economics, Management and Arts, Working Paper(30).
• TUAY, E., & GÜVENÇ, İ. (2007). Türkiye'de mükelleflerin vergiye bakışı. ANKARA: Gelir İdaresi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı.
• YALTI, B. (2011, Maysı). Vergi afları: devlet (siyaseten) unutur, bilim (hukuku) hatırlar. Vergi Sorunları Dergisi, 7-11.
• YARAŞIR, S. (2013). Vergi afları ve Türkiye'deki vergi aflarının değerlendirilmesi. Vergi Dünyası Dergisi(379), 175-187.
• YAYLA, H. E., ÖZBEK, M. F., TOPAL, M. H., & CENGİZ, E. (2009, Eylül). Para sevgisinin vergi ahlakı üzerine etkisi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 2(3), s. 51-78.
• YELMAN, E. (2017, Aralık). Türkiye'de çıkarılan vergi aflarının nedenleri ve 6736 sayılı Kanun'un mali yönden incelenmesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(15), s. 67-84.
• YILMAZ, E. (1996). Hukuk sözlüğü. Ankara: Yetkin Yayınları.
• YILMAZ, S. (2017). Anayasal vergilendirme ilkeleri çerçevesinde vergi affı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 66((1)), 263-301.
• YURDAKUL, A. (2013). Vergi ahlakı, vergi ahlakını belirleyen faktörlerin analizi:Bursa İli Örneği. Bursa: Dora Yayıncılık.