Reich, Deleuze & Guattari ve Lyotard’ın Arzu Anlayışlarından Hareketle Kapitalizm ve Arzu İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 1, 140 - 161, 22.01.2019

Mustafa Solmaz

https://doi.org/10.21547/jss.444483

Öz

Kapitalizmin reklamlar vasıtasıyla kitlelerin
arzularını kışkırtmasına rağmen bunun aksini savunan ve onun arzuları
bastırdığını iddia eden kimselerin argümanlarının gerekçelerinin neler
oldukları bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Bunun için Wilhelm Reich’ın,
Deleuze’un, Guattari’nin ve Lyotard’ın görüşlerine müracaat edilmiştir. Yer
verilen bu isimlerin öne sürdüğü argümanların daha çok Viktoryen Burjuvazi ve
üretim eksenli bir kapitalizm evresiyle ilişkili olduğu ancak günümüzü
açıklayamadığı anlaşılmıştır. Dahası onların arzuyla ilişkili söylemlerinin
bizleri kapitalizme daha çok bağımlı hale getireceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kapitalizm, arzu, psikanaliz, şizoanaliz, figür.

The Relationship of Capitalism and Desire with Reference to Desire Understandings of Reich, Deleuze & Guattari and Lyotard

Öz

Even
if capitalism excites desires of the masses by advertisements, what reasons of
arguments of some ones who argue against this and claim that it suppresses
desires are the aim of this investigation. For this the views of Wilhelm Reich,
Deleuze, Guattari and Lyotard are given place. It is understood that arguments
which these names who are given place claim are associated with phase of
victorian bourgeoisie and a production-oriented capitalism but they can not
explain today. Moreover, it is conluded that whose discourses about desires
will make us more dependent on capitalism.

Anahtar Kelimeler

Capitalism, desire, psychoanalysis, schizoanalysis, figure.

Kaynakça

• Acet, D. (2013). Bilinçaltı reklamlar ve bilinçaltı reklamlarda cinsellik öğesinin kullanılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
• Akay, A. (2005). Önsöz. Gilles Deleuze, Perikles ve Verdi: François Châtelet’nin felsefesi. (A. Akay, Çev.) 7-50: İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Aydın, A. (2014). Dilbilimden Psikanalize Dil ve Arzunun Eklemlenişi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Batı, U. (2010). Reklamcılıkta retorik bir unsur olarak kadın bedeni temsilleri. Kültür ve İletişim, 13(1), 103-133. Bauman, Z. (2004). Sosyolojik düşünmek. (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2012). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları (IV. Baskı). (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Belk, R. W., Ger G., Askegaard S. (2003). The fire of desire: A multisited inquiry into consumer passion. Journal of Consumer Research, 30(3), 326-351.
• Callan, Guy ve Williams J. (2011). A return to Jean-François Lyotard’s discourse, figure. Parrhesia, Volume was not Undetermined(12), 41-51.
• Campbell, C. (2005). The romantic ethic and the spirit of modern consumerism (Third Edition). Great Britain: Alcuin Academics.Clastres, P. (1992). Vahşi savaşçının mutsuzluğu. (A. Türker-M. Sert, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çalcı, S. (2012). Gilles Deleuze ve Felix Guattari’de arzu ontolojisi ve politika. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Dal, A. ve Şener G. (2006). Cinsel öğelerin reklamda kullanımı. Küresel İletişim Dergisi, Cilt Belirtilmemiş(1), 1-18.
• De Marchi, L. (1994). Reich’ın Düşünsel Yaşamı. (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Deleuze, G. (2009a). Issız ada ve diğer metinler: Metinler ve söyleşiler 1953-1974. (F. Taylan-H. Yücefer, Çev.) İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2009b). İki delilik rejimi. (M. E. Keskin, Çev.) İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2011). Spinoza: Pratik felsefe (II. Baskı). (A. Nahum-U. Baker, Çev.) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2015). Anlamın mantığı. (Hakan Yücefer, Çev.) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. ve Parnet C. (1990). Diyaloglar. (Ali Akay, Çev.) İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Deleuze, G. ve Guattari F. (2000). Kafka minör bir edebiyat için. (Ö. Uçkan-I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Deleuze, G. ve Guattari F. (2014). Anti-ödipus: Kapitalizm ve şizofreni 1 (II. Baskı). (F. Ege-H. Erdoğan-M. Yiğitalp, Çev.) Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
• Dews, P. (1984). The letter and the line: Discourse and its other in Lyotard. Diacritics, 14(3), 39-49.
• Eflatun (1958). Şölen. (A. Erhat-S. Eyuboğlu, Çev.) İstanbul: Yükselen Matbaası.
• Flenady, G. E. (2016). Transformations in discourse, figure. Criticial Horizons, 14(3-4), 405-418.
• Foucault, M. (2003). Cinselliğin tarihi. (H. U. Tanrıöver, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Freud, S. (1996a). Düşlerin yorumu I (II. Baskı). (E. Kapkın, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Freud, S. (1996b). Düşlerin yorumu II (II. Baskı). (E. Kapkın, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Freud, S. (2011). Yanılgılar ve düşler üzerine. (K. Şipal, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Freud, S. (2012). Totem ve tabu. (H. İlhan, Çev.) Ankara: Alter Yayıncılık.
• Gold, S. J. (1991). An Asian approach to the undestanding of consumer energy, drives and states. Research in Consumer Behaviour, 5(Number was not Undetermined) 33-59.
• Guattari, F. (1990). Üç ekoloji. (Ali Akay, Çev.) İstanbul: Hil Yayınları.
• Guattari, F. and Ronik S. (2007). Molecular revolution in Brazil (7th Edition). (K. Clapshow-B. Holmes, Trans.) Los Angeles: Semiotext(e).
• Keynes, J. M. (2008). Genel teori, (U. S. Akalın, Çev.) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Kılıç, S. (2013a). Deleuze - Guattari şizoanaliz: Yaratıcı bir fark ve arzu ontolojisi. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Kılıç, S. (2013b). Deleuze-Guattari: Şizoanalitik ontoloji düzleminde oedipal bilinçdışının yersizyurtsuzlaştırılması. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, Cilt Belirtilmemiş(21), 95-110.
• Lacan, J. (1994), Fallus’un anlamı. (S. M. Tura, Çev.) İstanbul: Afa Yayınları.
• Lacan, J. (2006). Écrits. (B. Fink in collaboration with H. Fink and R. Grigg, Trans.) Newyork-London: W. W. Norton & Company.
• Laska, B. A. (1984). Reich. (N. Zekâ, Çev.) İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Lévi-Strauss, C. (1969). The elementary structures of kinship. (J. H. Bell-J.Richard von Sturmer-R. Needham, Trans.) Boston: Beacon Press.
• Lyotard, J.-F. (2011a). Libidinal ekonomi. (E. Sünter, Çev.) İstanbul: Hil Yayınları.
• Lyotard, J.-F.(2011b). Discourse, figure. (A. Hudek-M. Lydon, Trans. with introduction by J. Mowitt) Minneapolis, London: University of Minnesota Press.
• Malinowski, B. (1989). İlkel toplumlarda cinsellik ve baskı. (H. Portakal, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.Malinowski, B. (1992). Vahşilerin cinsel yaşamı. (S. Özkal, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Malthus, T. (1836). Principles of political economy. London: William Pickering.
• Morgan, L. H. (1986). Eski toplum I. (Ü. Oskay, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Nietzsche, F. (2002). Güç istenci. (S. Umran, Çev.) İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Nietzsche, F. (2003a). Şen bilim. (L. Özşar, Çev.) Bursa: Asa Kitabevi.
• Nietzsche, F. (2003b). İnsanca pek insanca 1. (M. Tüzel, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
• Nietzsche, F. (2004). Ecce homo. (E. Yıldız, Çev.) İzmir: İlya Yayınevi.
• Nietzsche, F. (2006). Putların alacakaranlığı. (S. Erfındık, Çev.) İzmir: İlya Yayınevi.
• Nietzsche, F. (2011a). Ahlakın soykütüğü üstüne (V. Basım). (Ahmet İnam, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011b). Böyle söyledi zerdüşt. (M. Tüzel, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Övür, A. (2017). Bilinçaltı etkileme yöntemleri ve kitle iletişim araçlarındaki uygulamaları. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 7(1), 25-35.
• Readings, B. (1991). Introducing Lyotard: Art and politics. London and New York: Routledge.
• Reich, W. (1977). Cinsel devrim (II. Baskı). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (1981). Reich Freud’u anlatıyor. (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (1982). Cinsel olgunlaşma, (H. Portakal, Çev.) İstanbul: Deniz Kitaplar.
• Reich, W. (1983). Kanser. (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (1987). Cinsel ahlakın boy göstermesi (II. Baskı). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (1990). Başı dertte insanlar. (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.Reich, W. (1991a). Kişilik çözümlemesi (II. Baskı). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (1994). Bedensel boşalmanın işlevi (III. Baskı). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (1995). İnsanın doğadaki yeri (II. Baskı). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (2002). Faşizmin kitle ruhu anlayışı (III. Baskı). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Reich, W. (2006). Dirimin öldürülüşü (III. Baskı). (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi.
• Sarup, M. (2004). Post-yapısalcılık ve postmodernizm (II. Baskı). (A. Güçlü, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Sellars, R. (2011). Figure. Lyotard-dictionary, Edit: Stuart Sim, Edinburgh University Press, Edinburgh, 77-79.
• Sim, S. (2011a). Dispositif. Lyotard-dictionary. (S. Sim, Edit.) Edinburgh: Edinburgh University Press. 55-57.
• Sim, S. (2011b). Great zero. Lyotard-dictionary. (S. Sim, Edit.) Edinburgh: Edinburgh University Press. 91-92.
• Williams, J. (2000). Lyotard and the political. London and New York: Routledge.Yanıklar, C. (2010). Tüketim kültürü, kapitalizm ve insan ihtiyaçları arasındaki ilişki üzerine bir tartışma. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 34(1), 25-32.
• Yolcu, E. (2005). Bilinçdışı (bilinçaltı) reklam tartışmaları ve çalışmaları. İletişim Fakültesi Dergisi, Cilt Belirtilmemiş(22), 203-210.