Selçuklularda Vuku Bulan Taht Kavgaları Üzerine Bir Değerlendirme Melikşah Dönemi Taht Kavgaları (1072-1092)

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 1, 399 - 412, 22.01.2019

Abdullah Bayındır

https://doi.org/10.21547/jss.477424

Cited By: 1

Öz

Tarih
boyunca toplumsal yapı içerisinde yöneten ve yönetilen sınıfların oluşumu
siyasal ve sosyal alanlarda yapılan çalışmalarla ortaya konmaya çalışılmıştır.
Ancak devlet yönetiminde erk sahibi olan yönetici sınıfla buna tabi olan halkı
anlayabilmek için, devlet içerisindeki iktidar mücadelesini de anlamak
gerekiyor. Bu nedenle Selçuklu
Devletindeki iktidar mücadelelerini anlamak için dönemin şartları göz
önünde tutularak halkın yaşam tarzı ve sosyo-kültürel yapısını da anlamak
gerekir. Buradan hareketle taht kavgalarını anlatmadan önce eski Türklerdeki
hâkimiyet anlayışını ve Selçuklu
Devletinin yönetim anlayışını da etraflıca ele almak gerekiyor. Selçuklu Devleti üzerinden hareketle,
eski Türklerde devlet yapısı, devlet anlayışı ve bu yapının oluşumuna etki eden
süreçte ortaya çıkan taht kavgalarının sebeplerini de incelemek ayrıca dönemin
daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Selçuklu, Melikşah, Taht Kavgaları, İktidar, Kut

An Appraisal of the Throne Fights in the Seljuks (Throne Fights in the Meliksah (Malik Shah) Period, 1072-1092)

Öz

It has been attempted to reveal the formation of the
ruling and ruled classes within social structure by the studies in political
and social disciplines all throughout history. Nonetheless, it is essential to understand the power struggle
within the state so as to evaluate the nature of the ruling class, which exerts
control over the administration of state, and the common people who are subject
to it. Therefore, it is essential to consider the people's lifestyles and
socio-cultural formation in view of the state of affairs during the period in
order to grasp the power struggles in the Seljuk State. The notion of reign in
the Turks and the concept of governance in the Seljuk State should be discussed
in details before elucidating the fights over the throne. In view of the Seljuk
State, examining the state structure, the concept of governance and the
emergence of the throne fights in the formation of this structural organisation
of the Turks will allow a better understanding of the era. 

Anahtar Kelimeler

The Seljuks, Meliksah, Fights for the Throne, Governance, Kut

Kaynakça

• Ahmed Bin Mahmud, (2011). Selçukname, Haz. Erdogan Merçil, İstanbul, Bilge kültür sanat, 344 s.
• Bayındır, A. (2017). “Selçuklularda saltanat mücadeleleri”, (Yayımlanmamış doktora tezi), Gaziantep üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü. Gaziantep.
• Bundâri, El-Feth Ali bin Muhammed, Zübdetü’n-Nusra ve Nuhbetü’l-Usra, Çev., Kıvameddin Burslan, Irak ve Horasan Selçukluları tarihi, İstanbul. (1943).
• er-Râvendî, Muhammed bin Ali bin Süleyman, Râhat-üs-Sudûr ve Ayet-üs-Sürûr (Gönüllerin Rahatı ve Sevinç Alâmeti), Çev., Ahmed Ateş, TTK, Ankara, 1999, c.1, 238 s.
• Göksu, E. (2010). Türkiye Selçuklularında ordu, Ankara, TTK, 469 s.
• İbnü’l Esir, el Kâmil fî’t -Tarih, Haz., Carolus Johannes Tornberg, Beyrut 1966; Çev., Abdülkerim Özaydın, c.V-VIII-IX-X-XII, İstanbul, 1987.
• Kafesoğlu, İ. (2014). Selçuklular ve Selçuklu tarihi üzerine araştırmalar, İstanbul, Ötüken yayınları, 376 s.
• ---------, (2000). Türk milli kültürü, İstanbul, Ötüken neşriyat, 466 s.
• ---------, (2014). Sultan Melikşah devrinde büyük Selçuklu devleti, İstanbul, Ötüken neşriyat, 239 s.
• Kızılçelik, S. (2006). Sosyoloji tarihi İbni Haldun, Machiavelli, Montesquieu ve Rousseau’nun sosyal teorileri, Ankara, Anı yayınları, 456 s.
• Köymen, M. A. (1989). Selçuklu devri Türk tarihi, Ankara, TTK, 310 s.
• ---------, (Haziran 1992). “Selçuklu devri hukuku”, Türk dünyası tarih dergisi, 66, s. 25.
• Küçükdağ, Y. & Arabacı, C. (1999). Selçuklular ve Konya, Mikro yayınları, Konya, 336 s.
• Merçil, E. (1989). Kirman Selçukluları, Ankara, TTK,266 s.
• ---------, (2007). Selçuklular’da hükümdarlik alâmetleri, Ankara, TTK, 283 s.
• ---------, (2014). Büyük Selçuklu devleti siyasi tarihi, Ankara, Nobel akademik yayıncılık, 156 s.
• ---------, (1991). Müslüman-Türk devletleri tarihi, Ankara, TTK, 411 s.
• Mevdûdî, Selçuklular tarihi I, Çev., Ali Genceli, İstanbul, Hilal yayınları, 1971, 276 s.
• Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah, Câmiu’d-Düvel: Selçuklular tarihi I (Horasan-Irak, Kirman ve Suriye Selçukluları), Der. Ali Öngül, İzmir, Akademi kitbevi yayınları, 2000, 271 s.
• Ögel, B. (2014). İslamiyetten önce Türk kültür tarihi, (Orta Asya kaynak ve buluntularına göre), Ankara, TTK, 455 s.
• Öngül, A. (2014). Selçuklular tarihi I büyük Selçuklular, Irak, Kirman ve Suriye Selçukluları, İstanbul, Çamlıca yayınları, 545 s.
• Reşidü’d-din Fazlullâh, Cami’ü’t-Tevârîh (Zikr-i Târih-i Âl-i Selçûk), Çev., Erkan Göksu-H.Hüseyin Güneş, Bilge kültür sanat yayınları, İstanbul, 2014, 208 s.
• Sevim, A. & Merçil, E. (2014). Selçuklu devletleri tarihi siyaset, teşkilat ve kültür, Ankara, TTK,768 s.
• Taneri, A. (1963). “Büyük Selçuklu imparatorluğunda vezirlik”, Ankara, Ankara üniversitesi tarih araştırmaları dergisi, 5(8), ss.75-186.
• Turan, O. (1945). “Eski Türklerde okun hukuki bir sembol olarak kullanılması”, Belleten, Ankara, TTK, 19(35), ss, 305-319.
• ---------, (2003). Selçuklular tarihi ve Türk-İslam medeniyeti, İstanbul, Ötüken yayınları, 542 s.
• Vergin, N. (2008). Siyasetin sosyolojisi kavramlar, tanımlar, yaklaşımlar, İstanbul, Doğan kitap, 352 s.
• Yazıcı, N. (?). İlk Türk-İslam Devletleri tarihi, Ankara, Türkiye diyanet vakfı yayınları, 2014, 447 s.