Öz
Osmanlı
Devleti’nde demiryolu çalışmaları XIX. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır.
İlk demiryolu hatları Batı Anadolu ve Rumeli’de yapılmış zamanla da diğer
bölgelere yayılmıştır. Osmanlı Devleti’nde demiryollarının yaygınlaşması,
personel ihtiyacını da beraberinde getirmiştir. İlk etapta demiryollarında
çalışacak iş gücünü yetiştirmek için yabancıların bilgisinden yararlanılmak
istenilmiş İngiltere ve Fransa’ya demiryolu eğitimi alması için öğrenciler
gönderilmiştir. Demiryolu hatlarının artmasıyla Osmanlı Devleti kendi
personelini yetiştirmek için harekete geçmiştir. Demiryolu hatlarında çalışacak
memurları yetiştirmek amacıyla okul açılma fikri ilk defa XIX. yüzyılın son
çeyreğinde tartışılmaya başlanmıştır. XX. yüzyılın başında da Türk
demiryolcular yetiştirmek için orduya bağlı olarak bir demiryolu taburu
kurulmuştur. Osmanlı Devleti’ndeki demiryolları yabancı şirketler tarafından
yapıldığı için hatlarda genellikle gayrimüslimler istihdam edilmiştir. Zamanla
stratejik öneme sahip demiryollarında çalışan gayrimüslim vatandaşların devlete
ihanet aşamasına varan davranışları sonrasında, Müslüman ve Türk vatandaşlar
arasından personel yetiştirilmesi gerekli görülmüş ve I. Dünya Savaşı sırasında
İzmir Şimendifer Mektebi kurulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.)*
- BEO Bâbıâlî Evrak Odası
- T.DMİ
- Akyıldız, A. (2005). Anka’nın sonbaharı. İstanbul: İletişim yayınları.
- Akyıldız, A. (1987). İzmir-Aydın demiryolu. (Basılmamış yüksek lisans tezi). Marmara üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, İstanbul.
- Atilla, A. N. (2002). İzmir demiryolları. İzmir: İzmir büyükşehir belediyesi yayınları.
- Bayar, C. (1997) Ben de yazdım milli mücadeleye giriş, v. cilt. İstanbul: Sabah kitapları.
- Collas, B. C. (2005). 1864’te Türkiye, (T. Tunçdoğan, Çev.). İstanbul: Bileşim yayınevi.
- Düstur (1928) II. Tertip, ıx. cilt. İstanbul: Evkaf matbaası.
- Eldem, V. (1994). Osmanlı İmparatorluğu’nun iktisadi şartları hakkında bir tetkik. Ankara: TTK basımevi.
- Engin, V. (1993). Rumeli demiryolları, İstanbul: Eren yayıncılık.
- Ergin, O. N. (1977). Türkiye maarif tarihi, ıv. cilt. İstanbul: Eser matbaası
- Gülsoy, U. (1994). Hicaz demiryolu. İstanbul: Eren yayıncılık.
- Kayserilioğlu, R. S. (2011). Osmanlı’da ulaşım serüveni, ı. cilt. İstanbul: İstanbul büyükşehir belediyesi.
- Kolay, A. (2011). İzmir-Kasaba ve uzantısı demiryolu hatları (1863-1897). (Basılmamış doktora tezi). Marmara üniversitesi Türkiyat araştırmaları enstitüsü, İstanbul.
- Kurmuş, O. (2012). Emperyalizmin Türkiye’ye girişi. İstanbul: Yordam kitap.
- Morawitz, C. (1978). Türkiye maliyesi. Ankara: Maliye bakanlığı tetkik kurulu.
- Özdemir, N. (2014). Osmanlı demiryollarının millileştirilmesi ve şimendifer mektebi. XVII. Türk Tarih Kongresi, V(I), 67-87.
- Özyüksel, M. (1988). Anadolu ve Bağdat demiryolları. İstanbul: Araba yayınları.
- Velay, A. Du. (1978). Türkiye mali tarihi. Ankara: Maliye bakanlığı tetkik kurulu.
Öz
Railway
construction in the Ottoman Empire began in the second half of the nineteenth
century. The first railway line was laid in
Western Anatolia and Rumelia and spread to the other regions of the Empire. The
widespread use of railways called for more personnel. First, students were sent to England and France to
receive training on railway operations. However, with the increase in railways,
the Ottoman Empire considered opening schools to train its own personnel in the
last quarter of the nineteenth century and set up an army-bound railway
battalion at the beginning of the twentieth century. The railways in the
Ottoman Empire were constructed by foreign companies, therefore, it was
generally the non-Muslim citizens that were employed in railway service.
However, over time, they were involved in activities against the state,
resulting in the Empire training Muslim and Turkish citizens to work in railway
service. To that end, Izmir Railway School (Şimendifer Mektebi)
was established during the First World War.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.)*
- BEO Bâbıâlî Evrak Odası
- T.DMİ
- Akyıldız, A. (2005). Anka’nın sonbaharı. İstanbul: İletişim yayınları.
- Akyıldız, A. (1987). İzmir-Aydın demiryolu. (Basılmamış yüksek lisans tezi). Marmara üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, İstanbul.
- Atilla, A. N. (2002). İzmir demiryolları. İzmir: İzmir büyükşehir belediyesi yayınları.
- Bayar, C. (1997) Ben de yazdım milli mücadeleye giriş, v. cilt. İstanbul: Sabah kitapları.
- Collas, B. C. (2005). 1864’te Türkiye, (T. Tunçdoğan, Çev.). İstanbul: Bileşim yayınevi.
- Düstur (1928) II. Tertip, ıx. cilt. İstanbul: Evkaf matbaası.
- Eldem, V. (1994). Osmanlı İmparatorluğu’nun iktisadi şartları hakkında bir tetkik. Ankara: TTK basımevi.
- Engin, V. (1993). Rumeli demiryolları, İstanbul: Eren yayıncılık.
- Ergin, O. N. (1977). Türkiye maarif tarihi, ıv. cilt. İstanbul: Eser matbaası
- Gülsoy, U. (1994). Hicaz demiryolu. İstanbul: Eren yayıncılık.
- Kayserilioğlu, R. S. (2011). Osmanlı’da ulaşım serüveni, ı. cilt. İstanbul: İstanbul büyükşehir belediyesi.
- Kolay, A. (2011). İzmir-Kasaba ve uzantısı demiryolu hatları (1863-1897). (Basılmamış doktora tezi). Marmara üniversitesi Türkiyat araştırmaları enstitüsü, İstanbul.
- Kurmuş, O. (2012). Emperyalizmin Türkiye’ye girişi. İstanbul: Yordam kitap.
- Morawitz, C. (1978). Türkiye maliyesi. Ankara: Maliye bakanlığı tetkik kurulu.
- Özdemir, N. (2014). Osmanlı demiryollarının millileştirilmesi ve şimendifer mektebi. XVII. Türk Tarih Kongresi, V(I), 67-87.
- Özyüksel, M. (1988). Anadolu ve Bağdat demiryolları. İstanbul: Araba yayınları.
- Velay, A. Du. (1978). Türkiye mali tarihi. Ankara: Maliye bakanlığı tetkik kurulu.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tarih |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Nisan 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Aralık 2018 |
| Kabul Tarihi | 14 Mart 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 18 Sayı: 2 |