İzmitli Muhyiddîn Şeyhzâde’nin Türkçe Kaside-i Bürde Tercümesi

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 2, 973 - 996, 27.04.2021

Tolga Öntürk

https://doi.org/10.21547/jss.867538

Cited By: 1

Öz

Hz. Peygamber’i methetmek amacıyla kaleme alınan İmam Büsîrî’nin Kaside-i Bürde’si, Türk edebiyatında manzum ve mensur şekilde tercüme ve şerhi yapılan önemli kasidelerdendir. Yazıldığı dönemden itibaren gerek edebî özellikleriyle gerekse Hz. Peygamber’in şefaâtine nail olmak vesilesiyle Türk şairler tarafından bu şiire çok ilgi gösterilmiştir. Türklerin Hz. Peygamber’e duyduğu sevginin bir yansıması olarak bu kaside sosyal alanda düğün, bayram, cenaze gibi merasimlerde okunurken aynı zamanda âlim ve şairler tarafından kasidenin şerh, tahmis, tesdis, tesbî, taştir ve tercümesi yapılmıştır. XVI. yüzyılın önemli haşiye yazarlarından olan İzmitli Şeyhzâde Muhyiddîn Efendi de bu kasideye hem Arapça şerh yazmış hem de eseri manzum olarak Türkçe tercüme etmiştir. Büsîrî’nin kasidesinin birebir tercümesi sayılabilecek bu şiir, 163 beyitten oluşmaktadır. 06 Mil Yz A 7711 arşiv numaralı bu tercüme, Milli Kütüphanede bulunmaktadır. Çalışmamızda Şeyhzâde Muhyiddîn’in ve İmam Büsîrî’nin hayatı ve eserlerine kısaca değinilmiş, ardından Kaside-i Bürde’nin 163 beyitten oluşan tercümesi incelenmiştir. Son olarak Kaside-i Bürde’nin Türkçe manzum tercümesinin metni çeviri yazıya aktarılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İmam Büsîrî, İzmitli Şeyhzâde Muhyiddîn, Kaside-i Bürde, Manzum tercüme

Turkish Translation of Muhyiddîn Şeyhzâde from Izmit in Qaseda-i Burdah

Öz

The Qaseda-i Burdah of Imam Busiri, written in order to praise the Prophet, is one of the important odes in Turkish literature that has been translated and commentated in verse and prose. Since the period when it was written, this poem has been highly sought after by Turkish poets both because of its literary characteristics and to attain the intercession of the Prophet. As a reflection of the Turkish love for the Prophet, this ode was read both in the social field at ceremonies such as weddings, holidays, funerals, and at the same time, it is annotation, tahmis, tesdis, tesbî and translation by scholars and poets. Şeyhzâde Muhyiddîn Efendi from İzmit, one of the important hashiye writers of the XVI century, wrote this ode in Arabic and translated the work in Turkish and verse. This poem, which can be considered an exact translation of Büsiri’s ode, consists of 163 couplets. This translation with archive number 06 Mil Yz A 7711 is available in the National Library. In our study, the life and works of Şeyhzâde Muhyiddîn and Imam Büsîrî were briefly mentioned, and then the translation of an Qaseda-i Burdah consisting of 163 couplets was examined. Finally, the text of the Turkish verse translation of Qaseda-i Burdah was translated into translators

Anahtar Kelimeler

İmam Büsîrî, İzmitli Şeyhzâde Muhyiddîn, Kaside-i Bürde, Verse translation

Kaynakça

• Altunsu, A. (1972). Osmanlı Şeyhülislâmları, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Arslan, F. (2006). “Osmanlı-Türk Alimlerinin Irak ve Cezire’deki Arap Edebiyatı İle İlgili Çalışmaları”, Edebiyat Dergisi, S. 15, 67-78.
• Baş, E. (2010). “Şeyhzade” TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39. İstanbul: TDV Yayınları, 97-98.
• Mehmed Tahir (1915). Osmanlı Müellifleri, (Sad: A. Fikri Yavuz, İsmail Özen). İstanbul: Meral Yayınları.
• Çelebioğlu, A. (1998). Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: MEB Yayınları.
• Dikici, R. (2017). “Osmanlı Döneminde Kocaelili (İzmitli) Âlim ve Edipler”, Uluslararası Akçakoca Sempozyumu Bildirileri, Kocaeli, 549-567.
• Ekinci, R. (2014) Uşşâkîzâde Hasîb’in Zeyl-i Şakâ’ik’ı (İnceleme-Metin-Dizin), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Celal Bayar Üniversitesi, SBE, Manisa.
• İsen, M. (1997) Ötelerden Bir Ses, Ankara: Akçağ Yayınları
• Hekimoğlu, M. (2019). Eş-Şakâ’iku’n-Nu‘Mâniyye Fî Ulemâi’d-Devleti’l-Osmâniyye, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları
• Kahraman, B. (1991). “Büsirî’nin Kaside-i Bürde’si Etrafında Yazılmış Türkçe Eserler”, S.Ü. Edebiyat Dergisi, S. 6, 167-174.
• Kaya, M. (1992). “BÜSİRÎ, Muhammed b. Said”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul: TDV Yayınları, 468-470.
• Maden, Ş. (2013) Tefsirde Haşiye Geleneği ve Haşiyetü Muhyiddin Şeyhzade ‘Alâ Tefsiri’l-Kadi El-Beyzâvî Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi, SBE, İstanbul.
• Şahin, E. S. (1997). Kaside-i Bürde’nin Türkçe Tercüme ve Şerhleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Şahan, R. (2017) “İzmitli Muhyiddin Şeyhzâde’nin Şerhü Kasideti’l-Bürde Adlı Eseri” Uluslararası Akçakoca Sempozyumu Bildirileri, Kocaeli, 2623-2644.
• Uğur, A. (2014) Mecdî Mehmed Efendi Hadâ’iku’ş-Şakâ’ik, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, SBE, Nevşehir.
• Yazar, Sadık (2018). “Amasyalı Seyyid Hüseyin Efendi ve Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi”, Asobid Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 2, S. 3 Haziran, 145-187