Rol Belirsizliği Ve Rol Çatişmasinin Örgütsel Bağlilik İle İlişkisi (Ankara İli Bir Kamu Hastane Örneği)

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 4, 1805 - 1829, 29.10.2021

Zekai Öztürk , Gülizar Gülcan Şeremet

https://doi.org/10.21547/jss.889413

Öz

Sağlık hizmeti sunan kurumlar matriks örgüt yapılarına sahiptir ve bu yapılarda sağlık hizmetlerinin aksamadan kesintisiz, kaliteli ve etkili bir şekilde sunulabilmesi için ekip çalışmasına ihtiyaç vardır. Ekip çalışmalarının yoğun olduğu kurumlarda çalışanlar, rolleri arasında zaman zaman belirsizlikler ve çatışmalar yaşamaktadır. Bu durum aynı zamanda sağlık çalışanlarının örgüte olan bağlılığını da olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu araştırma bir kamu hastanesinde çalışanların rol belirsizliği, rol çatışması ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemek amacı ile yapılmıştır. Çalışmanın evreni 407 sağlık çalışanı ve idari personelden oluşmuş ve %95 güven aralığında 198 çalışandan rastgele örneklem yöntemi ile veri elde edilmiştir. Çalışmada örgütsel bağlılığın rol belirsizliği ve rol çatışması ile ilişkisinin sosyo-demografik özelliklere göre anlamlı bir farklılık olup olmadığına dair hipotez testleri yapılmıştır. Yapılan hipotez testleri sonucuna göre rol belirsizliği ile örgütsel bağlılık arasında yaş, cinsiyet, eğitim durumu, kurumda geçen süre, çalışma hayatında geçirilen süre, hizmet sınıfı değişkenleri açısından hipotezler kısmen kabul edilirken; rol çatışması ile örgütsel bağlılık arasında yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim, çalışma hayatında geçirilen süre, hizmet sınıfı açısından hipotezleri kısmen kabul edilmiştir. Değişkenler arasındaki korelasyon analizi sonucunda; rol belirsizliği ile örgütsel bağlılığın duygusal ve normatif bağlılık boyutlarında negatif yönlü ilişki; rol çatışması ile örgütsel bağlılık boyutlarının hepsinde ise negatif yönlü ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. İşgörenlerin rol belirsizliği ve rol çatışmalarını en aza indirebilmek için örgüt içi iletişim güçlendirilmeli, iş akışlarını yeniden planlanmalı, çalışanlar üzerindeki fazla görevler ve sorumluluklar azaltılmalıdır. Ayrıca rol belirsizliği ve rol çatışmasının örgütsel bağlılığı azaltmaması adına işgörenlerin örgüt ile özdeşlemesi sağlanmalı, belirli aralıklarla çalışanların istekleri değerlendirilmeli ve düşüncelerine önem verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık personeli, İşgören,, Rol belirsizliği, Rol çatışması, Örgütsel bağlılık

Rol Belirsizliği Ve Rol Çatışmasının Örgütsel Bağlılık İle İlişkisi (Ankara İli Bir Kamu Hastane Örneği)

Öz

Sağlık hizmeti sunan kurumlar matriks örgüt yapılarına sahiptir ve bu yapılarda sağlık hizmetlerinin aksamadan kesintisiz, kaliteli ve etkili bir şekilde sunulabilmesi için ekip çalışmasına ihtiyaç vardır. Ekip çalışmalarının yoğun olduğu kurumlarda çalışanlar, rolleri arasında zaman zaman belirsizlikler ve çatışmalar yaşamaktadır. Bu durum aynı zamanda sağlık çalışanlarının örgüte olan bağlılığını da olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu araştırma bir kamu hastanesinde çalışanların rol belirsizliği, rol çatışması ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemek amacı ile yapılmıştır. Çalışmanın evreni 407 sağlık çalışanı ve idari personelden oluşmuş ve %95 güven aralığında 198 çalışandan rastgele örneklem yöntemi ile veri elde edilmiştir. Çalışmada örgütsel bağlılığın rol belirsizliği ve rol çatışması ile ilişkisinin sosyo-demografik özelliklere göre anlamlı bir farklılık olup olmadığına dair hipotez testleri yapılmıştır. Yapılan hipotez testleri sonucuna göre rol belirsizliği ile örgütsel bağlılık arasında yaş, cinsiyet, eğitim durumu, kurumda geçen süre, çalışma hayatında geçirilen süre, hizmet sınıfı değişkenleri açısından hipotezler kısmen kabul edilirken; rol çatışması ile örgütsel bağlılık arasında yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim, çalışma hayatında geçirilen süre, hizmet sınıfı açısından hipotezleri kısmen kabul edilmiştir. Değişkenler arasındaki korelasyon analizi sonucunda; rol belirsizliği ile örgütsel bağlılığın duygusal ve normatif bağlılık boyutlarında negatif yönlü ilişki; rol çatışması ile örgütsel bağlılık boyutlarının hepsinde ise negatif yönlü ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. İşgörenlerin rol belirsizliği ve rol çatışmalarını en aza indirebilmek için örgüt içi iletişim güçlendirilmeli, iş akışlarını yeniden planlanmalı, çalışanlar üzerindeki fazla görevler ve sorumluluklar azaltılmalıdır. Ayrıca rol belirsizliği ve rol çatışmasının örgütsel bağlılığı azaltmaması adına işgörenlerin örgüt ile özdeşlemesi sağlanmalı, belirli aralıklarla çalışanların istekleri değerlendirilmeli ve düşüncelerine önem verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık personeli, İşgören, Rol belirsizliği, , Rol çatışması, Örgütsel bağlılık

Kaynakça

• Referans1 Ada, N. ve Alver, İ. ve Atlı, F.(2008). Örgütsel iletişimin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Manisa organize sanayi bölgesinde yer alan ve imalat sektörü çalışanları üzerinde yapılan bir araştırma, Ege Akademik Bakış Dergisi,8(2), 487-518.
• Referans2 Allen, N.J. & Meyer, J.P.(1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization, Journal of Occupational Psychology, 63 (1), 1-18.
• Referans3 Balay, R.(2000).Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık, 14-24.Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Referans4 Balcı, A.(2003). Örgütsel sosyalleşme kuram strateji ve taktikler,27. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Referans5 Can, H. ve Aşan, Ö. ve Miski, E. (2006). Örgütsel davranış,205. İstanbul: Arıkan Basım.
• Referans6 Ceylan, A. ve Ulutürk, Y. H.(2006).Rol belirsizliği, rol çatışması, iş tatmini ve performans arasındaki ilişkiler, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1), 48-58.
• Referans7 Cüceloğlu, D.(1992). İnsan ve davranışı (3. Baskı),282. İstanbul:Remzi Kitapevi.
• Referans8 Demirel, Y,(2009).Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı davranışlar arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşı, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115-132.
• Referans9 Eğilmezkol, G.(2011). Çalışma yaşamında örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık: bir kamu bankasındaki çalışanların örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılayışlarının analizine yönelik bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans10 Erdoğan, İ.(1996). İşletme yönetiminde örgütsel davranış (Birinci baskı),158.İstanbul:Avcıol Basım-Yayın.
• Referans11 Erkenekli, M.(2000). Rol çatışması ve rol belirsizliğinin işgören tatmini üzerine etkilerinin değerlendirilmesi: Bilişim sektöründe uygulamalı bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans12 Kanter, R. M,(1968).Commitment and social organization: A study of commitment mechanisms in utopian communitie, American Sociological Review,33(4), 499-517.
• Referans13 Kılıç, G. ve Öztürk, Y. (2010).Kariyer yönetim sistemi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma, Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(3), 981-1011.
• Referans14 Poyraz, K. ve Kama, B.(2008). Algılanan iş güvencesinin, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerinin incelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2),143-164.
• Referans15 Rizzo,J. R. & House R, J. & Lirtzman, S, I.(1970). Role conflict and ambiguity in complex organizations, Administrative Science Quarterly, 15( 2),150-163.
• Referans16 Spreitzer, G.M.(1995). Psychological empowerment in the workplace : Dimensions, measurement and validation, Academy of Management Journal, 38(5),1442-1465.
• Referans17 Swailes, S.(2004). Commitment to Change:Profiles of Commitment and ın-role swailes performance, Personnel Review, 33(2),187-204.
• Referans18 Tabakoğlu, E.Z.(2016). İşgörenlerin rol çatışması ve rol belirsizliği algısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: Adana ilindeki bir sağlık kurumu çalışanları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Referans19 Tutar, H. (2016).Örgütsel davranış (Örgüt teorileri ve çağdaş yaklaşımlar açısından),191.Ankara:Detay Yayıncılık.
• Referans20 Yalçın, A. ve İplik, F,N.(2007). A grubu seyahat acentalarında çalışanların örgütsel bağlılıklarını etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Adana ili örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,483-500.
• Referans21 Yazıcıoğlu, İ. ve Topaloğlu, G.(2009). Örgütsel adalet ve bağlılık ilişkisi: konaklama işletmelerinde bir uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 3-16.
• Referans22 Referans1Yousef, D,A,(2000).Organizational commitment:a mediator of the relationships of leadership behaviour with job satisfaction and performance ın a non-western country, Journal of Managerial Psychology,15(1),6-24.