Ticaret Hukuku ve Vergi Hukuku Bakımından Esnaf Kavramı

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 1, 141 - 158, 26.01.2022

Nazlı Can Varış

https://doi.org/10.21547/jss.1011019

Öz

Ülke ekonomisinde önemli yer tutan esnafın küçük çapta işleyen işletmeleri bakımından tabi olacakları hükümler son derece önem arz eder. Bu gerçek kişilerin tabi olacakları hükümler ticari hayatlarının devamlılığı bakımından önceden belirlenebilir olmalıdır. Elbette öncelikle bu mevzuata tabi olacak “esnaf kimdir?” sorusunun cevabı yanıtlanmalıdır. Türk Hukukunda esnafa ilişkin düzenlemelerin yer aldığı temel mevzuata baktığımızda ise mevzuatın getiriliş amacına göre esnaf kavramının farklılık gösterdiği görülmektedir. Bu durum da uygulamada bazı sorunlara yol açabilmektedir. Bu çalışmada ilgili bazı sorunlara değinilerek mevzuatın çatıştığı hallere çözüm önerisi getirilmeye çalışılmıştır. Özellikle Türk Vergi Hukuku ve Türk Ticaret Hukuku bakımından esnaf kavramının neyi ifade ettiği farklı iki ana başlık altında gerektiği noktalarda karşılaştırmalı olarak mevzuat çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Esnaf, Esnaf Kavramı, Esnaf Muaflığı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Concept of Tradesman in Terms of Commercial Law and Tax Law

Öz

The tradesmen play an important role in the country's economy, in this context the provisions which they will be subject to are of utmost importance in terms of their small-scale businesses. The provisions to which these natural persons will be subject must be predetermined in terms of the continuity of their commercial life. Of course, first of all, the question “ Who is the tradesman that will be subject to this legislation? ” must be answered. When we examine the fundamental legislation, which includes the regulations regarding the concept of tradesman in Turkish Law, it is seen that the concept of tradesman differs according to the purpose of the enactment of the legislation. This situation may cause some problems in practice. In this article, by addressing some related problems, it has been tried to offer a solution to the situations where the legislation conflicts. In particular, what the concept of tradesman means in terms of Turkish Tax Law and Turkish Commercial Law has been evaluated comparatively under two different main titles, within the framework of legislation.

Anahtar Kelimeler

Tradesman, The Concept of Tradesman, Exemption of Tradesman

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Arıkan, Z. & İnneci, A. (2018). Türkiye’de esnaf muaflığı uygulaması ve özellik arz eden durumlar. İzmir International Congress on Economics and Administrative Science, IZCEAS 2018, New Trends in Economics and Administrative Science. 707-719.
• Arkan, S. (2019). Ticari işletme hukuku (Son değişikliklere göre hazırlanmış ve genişletilmiş 24. baskı). Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Bahtiyar, M. (2018). Ticari işletme hukuku (Güncellenmiş 19. baskı). İstanbul: Beta.
• Baştuğ, İ. & Erdem, H. E. (1993). Ticari işletme hukuku, Ankara: Dokuz Eylül Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları.
• Biniş, M. (2015, Nisan). Vergi adaletini sağlamaya yönelik bir araç: esnaf muaflığı. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (7), 52-63.
• Baykal, M. C. (2018). Esnaf işletmesi ile ticari işletme ayrımı ile Alman ve Fransız zanaatkar işletmeleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çağan, N. (1982). Vergilendirme yetkisi. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Demirkapı, E. (2013). Ticari işletmenin tespiti açısından esnaf işletmesi kavramının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVII(1-2), 371-441.
• Demirkapı, E. & Bilgili, F. (2016). Ticari işletme hukuku (6. Baskı). Bursa: Dora.
• Doğanay, İ. (2004). Türk Ticaret Kanunu şerhi-1. Cilt (4. Baskı). İstanbul: Beta.
• Domaniç, H. (1988). Türk Ticaret Kanunu şerhi cilt:1. İstanbul: Temel.
• Durdu, M. & Üstün, Ü. S. (2019). Ticaret ve vergi hukuku açısından tacir-esnaf ayrımı. 34. Maliye Sempozyumu Bildirisi, 24-27 Nisan. Antalya. 477-481. DOI: 10.26650/PB/SS10.2019.001.074
• Edgü, E. (1964). Ticaret hukuku I umumi hükümler. Ankara: Sevinç.
• Göle, C & Bozer, A. (2018). Ticari işletme hukuku (Güncellenmiş ve genişletilmiş 5. baskı). Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Göle, C. (1985). Tacir-esnaf ayrımı, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 13(2). 47-62.
• Hirsch, E. (1948). Ticaret hukuku dersleri. (Genişletilmiş ve gözden geçirilmiş 3. baskı). İstanbul: Hak Kitabevi.
• Karahan, S. (1994). Ticari işletme kavramı, tacir-esnaf ayrımının kriterleri ve ticaret hukukunun diğer temel kavramlarını belirleme açısından. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. XVII(4). 39-64.
• Karayalçın, Y. (1968). Ticaret hukuku-I. Giriş-ticari işletme (3. Baskı). Ankara.
• Kırca, İ. (2007). Esnaf ve sanatkârlar ile tacir ve sanayicinin ayrımına ilişkin 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu kararının değerlendirilmesi, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, XXIV(2), 295-305.
• Kumrulu, A., Çağan, N. & Öncel, M. (2019). Türk vergi hukuku (Gözden geçirilmiş 27. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Mimaroğlu, S. K. (1978). Ticaret hukuku-1. Cilt-ticari işletme hukuku, Ankara: Sevinç.
• Öner, E. (2016). Türk vergi sistemi (7. baskı). Ankara: Seçkin.
• Öner, E. (2012). Vergi hukuku ve Türk vergi sistemi (3. baskı). Ankara: Seçkin.
• Özbalcı, Y. (2008). Gelir Vergisi Kanunu yorum ve açıklamaları. Ankara: Oluş.
• Poroy, R. (1973). Son elli yılda Türkiye’de kara ticareti hukuku alanındaki kanunlaştırma hareketlerinin genel teori açısından değerlendirilmesi. Cumhuriyet Döneminde Hukuk, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinin Cumhuriyetin 50. Yıldönümü İçin Armağanı. İstanbul. 581-632.
• Poroy, R. & Yasaman H. (2019). Ticari işletme hukuku (Genişletilmiş ve güncelleştirilmiş 18. baskı). İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Seyhan, M. C. (2016). Alman, Fransız ve Türk hukuk sistemlerinde esnaf ve sanatkar ile sicil teşkilatı ve esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. Ankara.
• Sonsuzoğlu, E. (2019). Vergilendirmede pozitif ayrımcılık: esnaf muaflığında ev kadınlarını hedef kitle seçen düzenleme. Legal Mali Hukuk Dergisi. 15(174). 1209-1230.
• Taş, M. (2000). Anayasal vergileme normları açısından gelir vergisi. XIII. Maliye Sempozyumu Anayasal Mali Düzen içinde, 14-16 Mayıs 1998, Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No: 12. 275-300.
• Tekinalp, Ü. (2008). Türk Ticaret Hukukunu ticari işletme bağlamında yeniden düşünmek, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. XXIV(3). 5-16.
• Teoman, Ö. (2000). Yaşayan ticaret hukuku- Cilt 1: Hukuki mütalaalar- Kitap 9: 1998-1999. İstanbul: Beta.
• Tosuner, M. & Arıkan, Z. (2018). Türk vergi sistemi. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Ülgen, H., Teoman, Ö., Helvacı, M., Kendigelen, A., Kaya, A. & Nomer Ertan, F. (2009). Ticari işletme hukuku. İstanbul.
• Ülgen, H., Helvacı, M., Kendigelen, A., Kaya, A. & Nomer Ertan, N. (2015). Ticari işletme hukuku (Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre güncellenmiş 4. baskı). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Ülgen, H., Helvacı, M., Kaya, A. & Nomer Ertan, N. (2019). Ticari işletme hukuku (Güncellenmiş ve kısmen yeniden yazılmış 6. baskı). İstanbul: Vedat Kitapçılık.