Web 2.0 Kullanıcılarının Haber Tüketim Motivasyonları ve Tercihleri

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 3, 767 - 785, 28.07.2023

Kenan Ateşgöz , Deniz Kılıç

https://doi.org/10.21547/jss.1277329

Öz

Bu çalışmada, Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı çerçevesinde Web 2.0 kullanıcılarının haber takibinde kullandıkları YouTube, Instagram ve haber sitesi-dijital gazete araçlarına yönelik motivasyonların ortaya koyulması ve bu motivasyonların karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Çalışma örneklemini ön lisans ve lisans düzeyinde öğrenim gören 1062 Web 2.0 kullanıcısı oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak haber alma pratikleri, haber alınan mecralar ve haber kategorileriyle ilişkili semantik yapıda bir matris ile “Haber Tüketim Motivasyonları ve Tatminleri” ölçeği kullanılmıştır. Ölçek 7'li Likert tipinde olup 27 maddeden oluşmaktadır. Ölçekte “Eğlence ve Dinlenme”, “Güvenilirlik”, “Teknik İmkanlar ve Kolaylık”, “Zengin ve İsteğe Bağlı İçerik” ve “Aktif Katılım” olmak üzere 5 farklı haber tüketim motivasyonu belirlenmiştir. Matrislerden toplanan veriler betimsel analizlerle analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, Web 2.0 kullanıcılarının YouTube'a karşı daha olumlu, haber sitesi-dijital gazeteye karşı daha olumsuz tutuma sahip olduğunu göstermiştir. Buna rağmen Web 2.0 kullanıcılarının çoğunun haber kategorisinde haber sitesi-dijital gazeteyi kullanmayı tercih ettiği gözlemlenmiştir. Web 2.0 kullanıcılarının YouTube, Instagram ve haber sitesi-dijital gazetedeki haber tüketim motivasyonlarını karşılaştırmak için tekrarlı ölçümler için tek faktörlü ANOVA yapılmıştır. Analiz sonuçları, haber takibinde her bir aracın farklı motivasyonlarla kullanıldığına dair kanıt sağlamıştır. Sonuç olarak haber medyasındaki teknolojik altyapılar ve fırsatlar zenginleştikçe izleyicilerin motivasyonlarının değiştiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı, Haber Tüketim Motivasyonları, Instagram, YouTube, Haber Sitesi-Dijital Gazete.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

NEWS CONSUMPTION MOTIVATIONS AND PREFERENCES OF WEB 2.0

Öz

In this study, it is aimed to reveal the motivations for YouTube, Instagram, and news site-digital newspaper tools used by Web 2.0 users to follow news within the framework of uses and gratifications theory and to compare these motivations. The study sample consists of 1062 Web 2.0 users studying at the associate and undergraduate levels. A semantic matrix and “News Consumption Motivations and Satisfaction” scale were used as data collection tools in the study. The scale is a 7-point Likert type and consists of 27 items. In the scale, 5 different news consumption motivations were determined as “Entertainment and Relaxation”, “Reliability”, “Technical Facilities and Convenience”, “Rich and Optional Content” and “Active Participation”. The data collected from the matrices were analyzed with descriptive analyses. Research findings showed that Web 2.0 users had more positive attitudes towards YouTube and more negative attitudes towards news site-digital newspapers. Despite this, it has been observed that most of the Web 2.0 users prefer to use the news site-digital newspaper in the news category. To compare the news consumption motivations of Web 2.0 users on YouTube, Instagram, and news site-digital newspapers, a single-factor ANOVA was conducted for repeated measures. The results of the analysis provided evidence that each tool is used with different motivations in news follow-up. As a result, it has been determined that the motivations of the audience change as the technological infrastructures and opportunities in the news media get richer.

Anahtar Kelimeler

Uses and Gratifications Theory, News Consumption Motivations, Instagram, YouTube, News Site-Digital Newspaper.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Aslan, Ö. (2018). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında Instagram kullanımı üzerine bir inceleme. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 6(13), 41-65. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/isauicder/issue/47264/595558
• Ateşgöz, K. (2021). Medyanın dijitalleşmesi sürecinde web 2.0 kullanıcılarının haber tüketim tercihleri: Kullanımlar ve doyumlar kuramı çerçevesinde bir alan araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydoğan, D. (2013). Türkiye’de dijital gazetecilik: Habertürk ve Hürriyet gazeteleri örneği. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 3(3), 26-40. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tojdac/issue/13014/156803
• Balcı, E. V. (2015). Kültürel farklılıklar bağlamında internetten haber alma ve kullanım motivasyonları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balcı, Ş. ve Karaman, S. Y. (2020). Social media usage, self-presentation, narcissism, and self-esteem as predictors of Instagram addiction: An intercultural comparison. Erciyes İletişim Dergisi, 7(2), 1213-1239. doi:10.17680/erciyesiletisim.719895
• Bayram, F. (2007). Bireylerin gazete okuma alışkanlıkları: Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımına göre okuyucu davranışları, tercihleri ve nedenleri üzerine bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Biçer, S. ve Şener, Y. (2020). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında üniversite öğrencilerinin YouTube kullanım alışkanlıkları. Selçuk İletişim Dergisi, 13(2), 589-627. doi:10.18094/JOSC.697809
• Bilecen, N. S. (2010). Bireylerin gazete okuma alışkanlıkları ve motivasyonları kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı çerçevesinde Karadeniz bölgesinde bir saha araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Birsen, Ö. (2005). Çok seçenekli medya ortamında kitle iletişim araçlarının tüketim ve seçim biçimi. Eskişehir örnekleminde bir izlerkitle araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Blumler, J. G. (1979). The role of theory in uses and gratifications studies. Communication Research, 6(1), 9-36. doi:10.1177/009365027900600102
• Böke, K. (2017). Örnekleme. Böke, K. (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (6. Baskı, s.105-152). İstanbul: Alfa Basım.
• Breed, W. (1956). Analyzing news: Some questions for research. Journalism Quarterly, 33(4), 467-477. doi:10.1177/107769905603300405
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chaney, D. (1972). Processes of mass communication. London: Macmillan.
• Çetinkaya, A. (2020). Magazin haberciliğinin yeni platformu: Instagram. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 104-132. doi:10.19145/e-gifder.649622
• Çevikel, T. (2004). Türkçe haber siteleri ve Türkiye'de internet gazeteciliğinin gelişimini sınırlayan faktörler. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 1, 147-163. Erişim adresi: http://iletisimdergisi.gsu.edu.tr/en/pub/issue/7378/96593
• Demirel, S. D. (2018). Dijital medyada haber üretim sürecinde okuyucu odaklılık. Journal of International Social Research, 11(55), 824-832. doi:10.17719/jisr.20185537253
• Dilrukshi, I., De Zoysa, K. ve Caldera, A. (2013, Nisan). Twitter news classification using SVM. 8th International Conference on Computer Science & Education. Colombo, Sri Lanka.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. London: Sage Publication.
• Finn, S. (1997). Origins of media exposure: Linking personality traits to TV, radio, print, and film use. Communication Research, 24(5), 507-529. doi:10.1177/009365097024005003
• Galtung, J. ve Ruge, M. H. (1965). The structure of foreign news: The presentation of the Congo, Cuba and Cyprus crises in four Norwegian newspapers. Journal of Peace Research, 2(1), 64-90. doi:10.1177/002234336500200104
• Golding, P. ve Elliott, P. (1979). Making the news. London; New York: Longman.
• Gürcan, H. İ. (2012). Haber ve habercilik. Gürcan, H. İ. (Ed.), Haberciliğin temel kavramları (s.46-66). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Hanson, G. ve Haridakis, P. M. (2008). YouTube users watching and sharing the news: A uses and gratifications approach. Journal of Electronic Publishing, 11(3), 1-12. doi:10.3998/3336451.0011.305
• Harcup, T. ve O'Neill, D. (2001). What is news? Galtung and Ruge revisited. Journalism Studies, 2(2), 261-280. doi:10.1080/14616700120042114
• Harriss, J. (1981). What is news. Harriss, J. Leiter, K. ve Johnson, S. (ed.). The complete reporter: Fundamentals of news gathering, writing and editing, complete with exercises. New York: Macmillan Pubsihing Co. Inc.
• Hermida, A. (2012). Social journalism: Exploring how social media is shaping journalism. Siapera, E. ve Veglis, A. (Ed.), The handbook of global online journalism (1. Baskı, s. 309-328). The Atrium, SouthernGate, Chichester, West Sussex: John Wiley & Sons, Inc.
• Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research. Boston, Massachusetts: Pearson Education, Inc.
• İlhan, E. ve Aydoğdu, A. G. (2019). YouTube kullanıcılarının kullanım motivasyonlarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 1130-1153. doi:10.19145/e-gifder.570677
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Katz, E., Blumler, J. G. ve Gurevitch, M. (1974). Uses and gratifications research. The Public Opinion Quarterly, 37(4), 509-523. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2747854
• Kılıç, O. ve Övür, A. (2019). Türkiye’de dijital gazeteciliğe geçiş: Habertürk gazetesi örneği. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 3(2), 119-126. doi:10.17932/IAU.EJNM.25480200.2019.3/2.119-126
• Kılıçoğlu, F. E. (2009). Televizyon ana haberlerinin kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında irdelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçak, A. ve Kaya, A. Y. (2004). Information and more: Uses and gratifications of print newspapers among university students in Turkey. 2nd International Symposium, Communication in the Millennium: A Dialogue Between Turkish American Scholars Konferası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Koçak, A. ve Bulduklu, Y. (2010). Sağlık iletişimi: Yaşlıların televizyonda yayınlanan sağlık programlarını izleme motivasyonları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(3), 5-17. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/josc/issue/19021/200613
• Krcmar, M. ve Strizhakova, Y. (2009). Uses and gratifications as media choice. Hartmann, T. (Ed.), Media choice: A theoretical and empirical overview (1. Baskı,53-69). Madison Ave, New York: Taylor and Francis Group, Routledge.
• Kurt, G. (2022). YouTube gazeteciliği ekseninde dönüşen geleneksel gazetecilik: Gerçek tivi örneği. İletişim Bilimi Araştırmaları Dergisi, 2(3), 184-201. doi:10.7456/100203100/003
• Levy, M. R. ve Windahl, S. (1984). Audience activity and gratifications: A conceptual clarification and exploration. Communication Research, 11(1), 51-78. doi:10.1177/009365084011001003
• Lin, C. A, Salwen, M. B. ve Abdulla, R. A. (2005). Uses and gratifications of online and offline news: New wine in an old bottle. Salwen, M. B., Garrison, B. ve Driscoll, P. D. (Ed), Online news and the public (1. Baskı, s. 221-236). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Lin, C. A. (1996). Looking back: The contribution of Blumler and Katz's uses of mass communication to communication research. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 40, 574-581. doi:10.1080/08838159609364379
• Marchal, N. Au, H. ve Howard, P. N. (2020). Coronavirus news and information on YouTube: A content analysis of popular search terms. Health, 1(1), 0-3. Erişim adresi: chromeextension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://demtech.oii.ox.ac.uk/wp-content/uploads/sites/12/2020/04/YouTube-Memo-COVID-19-FINAL.pdf
• Oğuz, C. (2019). İnternet medyası içindeki “medya haber” siteleri: Haber mi, eleştiri mi, dedikodu mu? Gölen, Z. & Özer, S. (Ed.), Sosyal, beşeri ve idari bilimlerde akademik çalışmalar (1. Baskı, s. 417-424). Cetinje: Ivpe Yayıncılık.
• Özyal, B. (2016). Tık odaklı habercilik: Tık odaklı haberciliğin Türk dijital gazetelerindeki kullanım biçimleri. Global Media Journal TR Edition, 6(12), 273-301. Erişim adresi: https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=7a789785-a798-4a41-bb6b-252122eb3537%40redis
• Pallant, J. (2005). SPSS survivalmanual. Crows Nest NSW: Allen &Unwin.
• Pandey, A., Patni, N., Singh, M., Sood, A., ve Singh, G. (2010). YouTube as a source of information on the H1N1 influenza pandemic. American Journal of Preventive Medicine, 38(3), 1-3. doi:10.1016/j.amepre.2009.11.007
• Peer, L. ve Ksiazek, T. B. (2011). YouTube and the challenge to journalism: New standards for news videos online. Journalism Studies, 12(1), 45-63. doi:10.1080/1461670X.2010.511951
• Rubin, A. M. (1983). Television uses and gratifications: The interactions of viewing patterns and motivations. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 27(1), 37-51. doi:10.1080/08838158309386471
• Ruggiero, T. E. (2000). Uses and gratifications theory in the 21st century. Mass Communication and Society, 3(1), 3-37. doi:10.1207/S15327825MCS0301_02
• Rulyova, N. ve Westley, H. (2017). Changing news genres as a result of global technological developments: New news genres. Digital Journalism, 5(8), 986-1005.doi:10.1080/21670811.2017.1351882
• Schulz, W. F. (1982). News structure and people's awareness of political events. Gazette, 30(3), 139-153. doi:10.1177/001654928203000301
• Severin, W. J. ve Tankard, J. W. (1992). Communication theories: Origins, methods, and uses in the mass media. London: LongmanGroup.
• Sevinç, B. (2017). Survey araştırması yöntemi. Böke, K. (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (6. Baskı, s. 245-286). İstanbul: Alfa Basım.
• Swanson, D. L. (1977). The uses and misuses of uses and gratifications. Human Communication Research, 3(3), 214-221. doi:10.1111/j.1468-2958.1977.tb00519.x
• Taşkıran, İ. A. (2018). Dijital yerli gazetelerin sosyal medya stratejileri ve sosyal medyanın haber okunurluğuna etkisi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 30, 218-240. doi:10.31123/akil.465578
• Tutgun-Ünal, A. ve Kurt, A. S. (2021). Türkiye’deki gazetecilerin Instagram hesaplarının içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), 252-277. doi:10.26466/opus.830479
• Ünal, R. (2018). Medya ekolojisinde yenı̇ hı̇kaye anlatım bı̇çimi olarak Instagram: BBC news ve CNNTürk örneği. Kurgu, 26(3), 403-421. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kurgu/issue/59637/859477
• Ünlüer, A. (2016). Ana akım medyada haberler: Televizyon ve gazetelerin haber seçimleri üzerine karşılaştırmalı bir analiz. Selçuk İletişim, 9(2), 138-158. doi:10.18094/si.58368
• Vincent, R. C. ve Basil, M. D. (1997). College students’ news gratifications, media use, and current events knowledge. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 41(3), 380-392. doi:10.1080/08838159709364414
• Yayla, H. M. (2018). Kullanımlar ve doyumlar bağlamında Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğrencilerinin sosyal medya kullanımı: Instagram örneği. Selçuk İletişim, 11(1), 40-65. doi:10.18094/josc.346756