Bibliometric Analysis of Post-Graduate Thesis on Worklife Quality in Tourism Establishments

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 3, 1021 - 1031, 28.07.2023

Ilgaz Feray Demirağ

https://doi.org/10.21547/jss.1291248

Öz

Worklife quality deals with the relationship between work environment and individual needs. It is believed that work environments that can satisfy the personal needs of their employees create a positive interaction and so will provide a high quality of work life over time. The quality of worklife is important in terms of increasing the quality of life by meeting the expectations and needs of the employees. As a matter of fact, meeting the expectations and needs of the employees, the most important characteristics of the service sector, and determining the variables which are related to the quality of worklife are also very important considering service quality. The aim of the study is to examine the 101 post-graduate theses published between 2002-2023 on the quality of worklife through a bibliometric perspective and to reveal the trends in the last 21 years. In this context, the database of the Thesis Center of the Council of Higher Education was searched under the title of ‘quality of worklife’ and bibliometric data of the studies were obtained. Studies were investigated using the parameters such as the number of publications by years, the type of the thesis, the department in which it was published and concept-subject relations. Besides, the distribution of post-graduate theses in tourism according to the destinations and sample groups were also analyzed. According to the results obtained, a total of 101 post-graduate theses were examined, but it was determined that quality of worklife was studied in 11 theses in tourism. In addition, it has been determined that in tourism, there is a limited focus on certain destinations, certain sample groups are discussed, and the variables in which the concept is examined together are also limited.

Anahtar Kelimeler

worklife quality, tourism management, Work-Life balance, Job characteristics, Supervisory behavior.

Bibliometric Analysis of Post-Graduate Thesis on Worklife Quality in Tourism Establishments

Öz

İş yaşam kalitesi, çalışılan ortam ve bireysel ihtiyaçlar arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. İş görenlerinin kişisel ihtiyaçlarını tatmin edebilen iş ortamlarının, olumlu bir etkileşim meydana getirdiği ve bunun da zamanla yüksek nitelikte iş yaşam kalitesi oluşumu sağlayacağına inanılmaktadır. İş yaşam kalitesi, çalışanların birtakım beklentileri ve ihtiyaçlarının karşılanarak yaşam kalitesinin artırılması açısından önemlidir. Nitekim hizmet sektörünün en önemli yapıtaşı olan çalışanların beklentilerinin ve ihtiyaçlarının karşılanması, iş yaşam kalitesi ile hangi değişkenlerin ilişki olduğunun belirlenebilmesi hizmet kalitesi açısından da oldukça önemlidir. Çalışmanın amacı, iş yaşam kalitesi kavramına ilişkin 2002-2023 yılları arasında yayımlanan 101 lisansüstü tezi bibliyometrik açıdan inceleyerek son 21 yılda alanda gerçekleşen eğilimleri ortaya koymaktır. Bu kapsamda, Yüksek Öğrenim Kurumu Başkanlığı Tez Merkezi veri tabanında “iş yaşam kalitesi” konu başlığında tarama gerçekleştirilmiş ve çalışmalara ait bibliyometrik verilere ulaşılmıştır. Çalışmalar; yıllara göre yayın sayıları, tezin türü, yayınlandığı anabilim dalı, kavram-konu yönelimleri parametreler ile araştırılmıştır. Ayrıca turizm alanındaki lisansüstü tezlerin incelenen destinasyonlara göre dağılımı ile örneklem grupları da analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre toplamda 101 adet lisansüstü tez incelenmiş ancak turizm alanı özelinde 11 lisansüstü tezde iş yaşam kalitesi kavramının çalışıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca turizm alanında özellikle belli başlı destinasyonlara yoğunlaşıldığı, belirli örneklem gruplarının ele alındığı ve kavramın birlikte incelendiği değişkenlerin de sınırlı olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş Yaşam Kalitesi, Turizm İşletmeciliği, İş-yaşam dengesi., iş özellikleri, denetleyici davranış

Kaynakça

• Acar, A. (2016). Çalışma yaşam kalitesinin tükenmişlik sendromu üzerindeki etkileri konaklama işletmelerinde bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Açıkgöz, F. (2020). Mutfak personeli çalışma yaşamı kalitesinin örgütsel bağlılığa etkisi: Denizli örneği (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Akın, C. S. (2007). Sağlık ve sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye’de sağlık sektörü ve harcamaları (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Al, U. and Tonta, Y. (2004). Atıf analizi: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü tezlerinde atıf yapılan kaynaklar. Bilgi Dünyası, 5 (1), 19-47.
• Avcı, N. (2017). The relationship between coworker supports, quality of work life and wellbeing: an empirical study of hotel employees. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (3), 577-590.
• Ataman, G. (2009). İşletme yönetimi: temel kavramlar-yeni yaklaşımlar. Türkmen Kitabevi.
• Bilgin, Y. (2018). Özel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin çalışma yaşam kalitesi, psikolojik iyi oluş ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Bulgan, G., İşler, D. B. and Çınar, S. Ç. (2021). Otel işletmelerinde çalışma yaşamı kalitesinin işten ayrılma eğilimine etkisi ısparta örneği. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 114-129.
• Çakır, O., Doğantan, E. and Bayar, E. (2018). Otel çalışanlarının örgütsel bağlılıklarını güçlendirmede iş yaşam kalitesinin rolü (The role of quality of work-life in strengthening the organizational commitment of hotel employees). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 6 (4), 345-359.
• Çavuş, Ş. (2015). Turizm lisans eğitimi alan öğrencilerin kariyer planları ve turizm sektörüne yönelik tutumu. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (5), 101-117.
• Chandra, Y. and Shang, L. (2019). Qualitative research using R: A systematic approach. Springer Singapore. Cherns, A. (1975). Perspectives on the quality of working life. Journal Of Occupational Psychology, 48 (3), 155-167.
• Demir, M. (2009). Konaklama işletmelerinde duygusal zeka, örgütsel sapma, çalışma yaşamı kalitesi ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin analizi (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Demir, M. (2011). İşgörenlerin çalışma yaşamı kalitesi algılamalarının işte kalma niyeti ve işe devamsızlık ile ilişkisi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 11 (3), 453-464.
• Doğan, S., Bayır, M. and Cinnioğlu, H. (2022). Otel çalışanlarının algıladıkları dönüşümcü liderlik davranışının çalışma yaşam kalitesi ve iş performansı düzeylerine etkisi: İstanbul örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6 (1), 210-226.
• Duman, T., Tepeci, M. and Kamil, U. (2006). Mersin'de yükseköğretim ve orta öğretim düzeyinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin sektörün çalışma koşullarını algılamaları ve sektörde çalışma isteklerinin karşılaştırmalı analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17 (1), 51-69.
• Dursun, M. T. and Eriş, E. D. (2018). Konaklama işletmelerinde kuşaklar bağlamında işveren marka algısı ile çalışma yaşam kalitesi ilişkisi. Nevşehir hacı Bektaş Beli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 160-179.
• Dülgeroğlu, İ. and Başol, O. (2017). İş stresi ve çalışma yaşamı kalitesi algısının yansımaları: satış temsilcileri üzerine bir araştırma. Business and Economics Research Journal 8 (2), 293-304
• Gökmen, Ç. E. (2011). Türk turizminin yabancı gelinleri: Marmaris yöresinde turizm sektöründe çalışan göçmen kadınlar. Çalışma ve Toplum, 1 (28), 201-232.
• Gökmen, Ç. E. (2018). Turizm sektöründe göçmen emeği: nitelikli emek mi? Ucuz emek mi? Çalışma ve Toplum, 1 (56), 139-166.
• Güvenli, F. G. (2006). Yeni teknolojilerin çalışma yaşamı kalitesi üzerindeki etkileri (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Güzeller, C. O. and Çeliker, N. (2017). Geçmişten günümüze gastronomi bilimi: Bibliyometrik bir analiz. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 5 (2), 88-102.
• Hall, C. M. (2011). “Publish and perish? Bibliometric analysis, journal ranking and the assessment of research quality in tourism”, Tourism Management, 32 (1), 16-27.
• Hackman, J. R. and Oldham, G. R. (1980). Work redesign (Vol. 2779). Reading, Mass.: Addison-Wesley.
• Hinkin, T. R. and Tracey, J. B. (2000). The cost of turnover: Putting a price on the learning curve. Cornell hotel and restaurant administration quarterly, 41 (3), 14-21.
• Işkın, M. (2021). Turizm işletmeleri çalışanlarının çalışma yaşamı kalitesi, iş tatmini düzeyleri ve performansları: Eğitim ve geliştirme faaliyetlerinin aracı ve örgütsel sinizm davranışlarının düzenleyici rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9 (3), 1972-1991.
• İçöz, O. (1991). Turizm sektörünün gelişmesinde insan unsurunun önemi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (6), 15-18.
• İnan, R. and Ayazlar, G. (2021). Turizm eğitimi almış iş görenlerin gerçeklik şoku ile kariyer bağlılığı ilişkisinde çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolü. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 2683-2702.
• Kaya, İ. (2012). Otel işletmelerinde çalışma yaşamının kalitesini etkileyen faktörlerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Marmaris örneği (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Kawada, T., Otsuka, T., Inagaki, H., Wakayama, Y., Katsumata, M., Li, Q. and Li, Y. J. (2011). Relationship among lifestyles, aging and psychological wellbeing using the general health questionnaire 12-items in Japanese working men. The Aging Male, 14(2), 115-118.
• Keser, A. (2005). Çalışma yaşamı ile yaşam doyumu ilişkisine teorik bakış. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55 (1), 897-913.
• Nadler, D. A. and Lawler, E. E. (1983). Quality of work life: Perspectives and directions. Organizational Dynamics, 11 (3), 20–30.
• Öksüz, S. and Erkılıç, E. (2022). İş yaşam kalitesi ve kurumsal sosyal sorumluluk algısının işe adanmışlık üzerindeki etkisinin incelenmesi: Zincir otel işletmeleri üzerine bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 10 (4), 1492-1511.
• Özaktaş, D. Ö. (2015). Çalışma Yaşam Kalitesi Programlarında Esnek Çalışma Saatlerinin Yeri ve Önemi: Ordu Sagra Örneği (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Özkalp, E. and Kırel, Ç. (2001). Örgütsel davranış, Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları, (149).
• Sağlam, Y. (2017). Engelli ve yaşlı bakım personellerinin tükenmişliği, iş yaşamı kalitesi ve yaşam doyumu ilişkileri üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Schilesinger, L.A. (1982). Quality Of Work Life And The Supervisor. Usa: Praeger Publishers. 3-4.
• Serbest, F. (2000). İş yaşamı niteliği. Verimlilik Dergisi, 2, 27-40.
• Sezici, E. (2014). Çalışma yaşamı kalitesi, işyerinde sapkın davranış ve işten ayrılma eğilimi ilişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41, 235-246.
• Soybalı, H. H. and Yurtbahar, İ. (2020). Termal turizm destinasyonu olarak Afyonkarahisar’ın marka kişiliği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (4), 3263-3288.
• Tatlı, H. S., Eyitmiş, A. M. and Zümrüt, M. (2021). İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının iş doyumuna etkisi: Çalışma yaşamı kalitesinin aracılık rolü. OPUS International Journal of Society Researches, 18 (Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı), 1256-1284.
• Tuncer, M. (2013). Çalışma yaşam kalitesinin otel işletmesi çalışanları üzerindeki etkileri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 57-78.
• Turunç, Ö., Tabak, A., Şeşen, H. and Türkyılmaz, A. (2010). Çalışma yaşamı kalitesinin prosedür adaleti, iş tatmini, iş stresi ve işten ayrılma niyetine etkisi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 12 (3), 77-96.
• Tükeltürk, Ş. A. and Perçin, N. Ş. (2008). Turizm sektöründe kadın çalışanların karşılaştıkları kariyer engelleri ve cam tavan sendromu: Cam tavanı kırmaya yönelik stratejiler. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6 (2), 113-128.
• Türkay, O. (2015). Çalışma yaşamı kalitesinin iş memnuniyeti ve bağlılık üzerine etkileri: Seyahat acentaları üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22 (1), 239-256.
• Türker, N., Uçar, M. and Ateş, M. A. (2016). Turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm sektörü algıları: Karabük üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 311-333.
• Tütüncü, Ö. (2008). SA 8000 Sosyal sorumluluk standardı ile iş yaşamı kalitesi arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 169-199.
• Wahlberg, T. A., Ramalho, N. and Brochado, A. (2017). Quality of working life and engagement in hostels. Tourism Review 72 (4), 411-428
• Yabacı, N. and Şahin Perçin, N. (2020). Otel işletmelerinde çalışma yaşam kalitesinin iş performansına etkisinde yönetici desteğinin rolü (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yıldız, S. M. (2013). Spor ve fiziksel etkinlik işletmelerinde iş yaşam kalitesinin çalışanların işten ayrılma niyetine etkisi. Ege Akademik Bakış, 3(13), 317-324