İnsani Yardım Lojistiğine Ayrıntılı Bir Bakış ve Bibliyometrik Analiz

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 1, 241 - 264, 25.01.2024

Funda Mermertaş

https://doi.org/10.21547/jss.1390911

Öz

Dünya, zaman zaman doğal afetler, salgın hastalıklar, savaşlar ve diğer acil durumlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu durumlar insanların yaşamlarını ve toplulukları önemli şekilde tehdit edebilir. Bu tür zorluklarla baş edebilmek ve hayatta kalanlara yardım sağlayabilmek için insani yardım lojistiği hayati bir rol oynamaktadır. İnsani yardım lojistiği kişi, kurum ve devletler tarafından afet ve acil durum yaşamış insanların acılarını hafifletmek ya da engellemek amacı ile sağlanan ulusal ve uluslararası yardım çabalarıdır. Bu bağlamda insanlığın çeşitli zorluklara karşı mücadelesinde insani yardım lojistiği önemli rol üstlenmektedir. Dolayısıyla insani yardım lojistiğinin önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Yapılan bu çalışmada, insani yardım lojistiği ile ilgili sistemli bir yazın incelemesinin yapılması amaçlanmıştır. Gerçekleştirilmiş olan yazılı (akademik) çalışmaların incelenmesinin hem insani yardım lojistiği alanındaki gelişim düzeyinin tespit edilmesi hem de ağırlıklı olarak hangi konular üzerinde yoğunluk olduğunun belirlenmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Bu amaçla Web of Science ve Scopus endekslerinde taranan “Humanitarian Logistics” anahtar kelimesini içeren bilimsel çalışmalar içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz sayesinde insani yardım lojistiği alanındaki araştırma eğilimlerinin belirlenmesi, insani yardım lojistiği alanındaki araştırmaların farklı yönlerinin de tanınması ve aynı zamanda literatürdeki boşlukların belirlenerek gelecekte yapılması planlanan çalışmalara katkı sağlaması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2023 yılı kasım ayında çalışma verileri toplanılarak analiz edilmiştir. Analiz neticesinde insani yardım lojistiğine olan ilginin son yıllarda arttığı görülmüştür. İnsani yardım lojistiği alanında yayın yapan ülkelerin başında ABD, İngiltere, Hollanda ve Çin’in yer aldığı belirlenmiştir. Çalışmada en verimli/üretken yazarlar arasında hem WoS hem de Scopus’ta ilk sıralarda Kahn, M. ve Kovacs, G.’nin yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnsani Lojistik, İnsani Yardım Lojistiği, Afet Lojistiği, Bibliyometrik Analiz

İnsani Yardım Lojistiğine Ayrıntılı Bir Bakış ve Bibliyometrik Analiz

Öz

The world faces natural disasters, epidemics, wars and other emergencies from time to time. These situations can significantly threaten people's lives and communities. Humanitarian logistics plays a vital role in meeting such challenges and assisting survivors. Humanitarian logistics are national and international relief efforts provided by individuals, organizations, and governments to alleviate or prevent the suffering of people who have experienced disasters and emergencies. Therefore, the importance of humanitarian aid logistics is increasing day by day. This study aims to conduct a systematic literature review on humanitarian aid logistics. Examining the written studies is important in determining the level of development in humanitarian aid logistics and determining which topics are predominantly focused on. Scientific studies containing the keyword "Humanitarian Logistics" scanned in WoS and Scopus indexes were subjected to content analysis. The analysis aims to determine the research trends in humanitarian logistics, to recognize the different aspects of research in humanitarian logistics, and at the same time to contribute to future studies by identifying gaps in the literature. For this purpose, the study data were collected and analyzed in November 2023. As a result of the analysis, it has been observed that the interest in humanitarian aid logistics has increased in recent years. It has been determined that the USA, the UK, the Netherlands and China are the leading countries publishing in humanitarian aid logistics. Kahn, M and Kovacs, G. were among the most productive authors in WoS and Scopus.

Anahtar Kelimeler

Humanitarian Logistics, Humanitarian Logistics Services, Disaster Logistics, Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Agha, H. M. A (2022). The contribution of skills of humanitarian logistics workers to logistics performance ın disaster relief. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İbni Haldun Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Al, U. ve Coştur, R. (2007). Türk Psikoloji Dergisi’nin bibliyometrik profili, Türk Kütüphaneciliği, 21(2): 142-163.
• Arslan, A. Ş. (2014). Using containers as storage facilities in humanitarian logistics (Yüksek Lisans Tezi). Çankaya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı.
• Ayvazoğlu, G. (2021). İnsani yardım lojistiği planlama süreci için bir model ve takip sistemi önerisi: Hatay ili örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gümüşhane Üniversitesi. Afet Yönetimi. Ana Bilim Dalı.
• Başkaya, S. (2015). Prepositioning of relief items in humanitarian logistics considering lateral transshipment opportunities. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Becerikliler, U. (2017). Afet ve insani yardım lojistiği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Boonmee, C., Arimura, M., ve Asada, T. (2017). Facility location optimization model for emergency humanitarian logistics. International Journal Of Disaster Risk Reduction, 24, 485-498.
• Ceballos Parra, P. J. (2015). Aproximación al estado de investigación en logística humanitaria: un enfoque bibliométrico (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Universidad Nacional de Colombia sede Manizales.
• Chiappetta Jabbour, C. J., Sobreiro, V. A., Lopes De Sousa Jabbour, A. B., De Souza Campos, L. M., Mariano, E. B., ve Renwick, D. W. S. (2019). An analysis of the literature on humanitarian logistics and supply chain management: paving the way for future studies. Annals Of Operations Research, 283, 289-307.
• Çaylak, S. (2019). İnsani yardım lojistiğinde sivil-asker işbirliği performansı kapsamındaki lojistik becerilerin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Deniz Bilimler ve Teknolojisi Enstitüsü.
• Çelik, M., Ergun, Ö., Johnson, B., Keskinocak, P., Lorca, Á., Pekgün, P., ve Swann, J. (2012). Humanitarian logistics. In new directions in ınformatics, optimization, Logistics, and Production, 18-49
• Çetinkaya, N. (2019). A novel model for humanitarian logistics: Hot meal delivery aftermath of an earthqua. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Galatasaray Üniversitesi. Fen Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Dindarik, N., ve Fidan, Y. (2020). Türkiye’de mültecilerin yaşadıkları bölgelere yönelik insani yardım lojistiği: Kızılay örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 135-154.
• Ertem, M. A., ve Şahin Arslan, A. (2019). İnsani yardım lojistiği için konteyner deposu tasarımı. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği Ulusal Kongresi, İstanbul.
• Erturgut, R., ve Yılmaz, B. (2020). Afet ve insani yardım lojistiği alanında yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 105-123.
• Goffnett, S. P., Helferich, O. K., ve Buschlen, E. (2013). Integrating service-learning and humanitarian logistics education. Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 3(2), 161–186.
• Holguín-Veras, J., Taniguchi, E., Jaller, M., Aros-Vera, F., Ferreira, F., ve Thompson, R. G. (2014). The tohoku disasters: chief lessons concerning the post disaster humanitarian logistics response and policy ımplications. Transportation Research Part A: Policy And Practice, 69, 86-104.
• Jones, R. L., Guha-Sapir, D., ve Tubeuf, S. (2022). Human and economic ımpacts of natural disasters: Can we trust the global data?. Scientific Data, 9(1), 572.
• Karayün, İ. (2022). İnsani yardım lojistiğinde gıda ve beslenme ürünlerine yönelik yapay sinir ağları temelli dinamik malzeme ihtiyaç planlaması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Kavlak, H. (2016). Intermodal freight transportation ın humanitarian logistics. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çankaya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Khan, M., Parvaiz, G. S., Tohirovich Dedahanov, A., Iqbal, M., ve Junghan, B. (2022). Research trends in humanitarian logistics and sustainable development: A bibliometric analysis. Cogent Business & Management, 9(1), 2143071.
• Konu, A.S. (2014). Humanitarian logistics: pre-positioning of relief ıtems ın ıstanbul. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Endüstri Mühendisliği. İstanbul.
• Kovács, G., ve Falagara Sigala, I. (2021). Lessons learned from humanitarian logistics to manage supply chain disruptions. Journal of Supply Chain Management, 57(1), 41-49.
• Kovács, G., ve Tatham, P. (2010). What is special about a humanitarian logistician? A survey of logistic skills and performance. Supply chain forum. An International Journal, 11(3), 32-41.
• Kovacs, G., Spens, K., (2009). Identifying challenges in humanitarian logistics. International Journal Of Physical Distribution & Logistics Management, 39(6): 506-528.
• Kovács, G., ve Spens, K. M. (2007). Humanitarian logistics in disaster relief operations. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 37, 99–114. Doi:10.1108/09600030710734820
• Köseoğlu, A. M., ve Çevikel, G. (2014). Yumuşak güç: İnsani yardım operasyonları ve Türkiye’deki Suriyeli mülteciler. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (43)1, 56-78.
• Kula, A.F. (2022). Afet öncesi zarar azaltma faaliyetlerinin insani yardım lojistiğindeki etkisinin en iyileme kullanılarak incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Kunz, N., ve Reiner, G. (2012). A meta‐analysis of humanitarian logistics research. Journal Of Humanitarian Logistics And Supply Chain Management, 2(2), 116-147.
• Kuşçuoğlu, M., ve Çağlar, B. (2013). İnsani yardım ve lojistik yönetimi. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (29), 45-52.
• M. Aghajani And S. A. Torabi (2019). A mixed procurement model for humanitarian relief chains, J. Humanit logistic. Supply Chain Management., 10(1), 45-74.
• M. Lauras, J. Vargas, L. Dupont ve A. Charles, (2014). A location-allocation model for more consistent humanitarian supply chains, in ınformation systems for crisis response and management in mediterranean countries, Cham, 20(1) 1–12
• M. Sharifi-Sedeh, A. Ardalan, S.-A. Torabi, And D. Khorasani-Zavareh (2020). Factors behind the prepositioning of relief items in Iran: A qualitative study, Injury, 51(4), 906–912,
• Margesson, R. (2013). International crises and disasters: U.S. Humanitarian assistance response mechanisms. Congressional Research Service Report.
• Mutlu, İ. N. (2023) insani yardım lojistiğinde şehir içi dağıtım planlama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Nikkhoo, F., Bozorgi-Amiri, A., ve Heydari, J. (2018). Coordination of relief items procurement in humanitarian logistic based on quantity flexibility contract. International Journal of Disaster Risk Reduction, 31, 331-340.
• Nurmala, N., De Leeuw, S., ve Dullaert, W. (2017). Humanitarian–business partnerships in managing humanitarian logistics. Supply Chain Management: An International Journal, 22(1), 82-94.
• Özkapıcı, D. B. (2015). An intermodal humanitarian logistics model based on maritime transportation for relief ıtem distribution in Istanbul. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çankaya Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Öztürkel, M. (2021). Afet yönetimi, afet lojistiği ve insani yardım lojistiği alanında yapılan tez çalışmalarının bibliometrik analizi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tarsus Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mersin
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics, Journal of Documentation, 25, 348-349.
• Raghuram, S., Tuertscher, P. ve Garud, R. (2010). Research note—mapping the field of virtual work: A cocitation analysis. Information Systems Research, 21(4), 983-999.
• Rejeb, A., Rejeb, K., ve Keogh, J. G. (2022). A bibliometric analysis of humanitarian logistics. Acta Technica Jaurinensis, 15(2), 74-90.
• Rodríguez-Espíndola, O., Albores, P. ve Brewster, C. (2018). Disaster preparedness in humanitarian logistics: a collaborative approach for resource management ın floods. European Journal Of Operational Research, 264(3), 978-993.
• Safeer, M., Anbuudayasankar, S. P., Balkumar, K., ve Ganesh, K. (2014). Analyzing transportation and distribution ın emergency humanitarian logistics. Procedia Engineering, 97, 2248-2258.
• Schiffling, S., ve Piecyk, M. (2014). Performance measurement in humanitarian logistics: a customer-oriented approach. Journal Of Humanitarian Logistics And Supply Chain Management, 4(2), 198-221.
• Senir, G. (2021). Covid-19 salgınında insani yardım lojistiğinin ve tedarik zinciri yönetiminin önemi. Fiscaoeconomia, 5(1), 296-308.
• Sheppard, A., Tatham, P., Fisher, R., ve Gapp, R. (2013). Humanitarian Logistics: Enhancing The Engagement Of Local Populations. Journal Of Humanitarian Logistics And Supply Chain Management, 3(1), 22-36.
• Sheu, J.-B. (2007). Challenges of emergency logistics management. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 43(6), 655-659.
• Stockholm Declaration (2003). Children and Residential Care https://resourcecentre.savethechildren.net/document/stockholm-declaration-children-and-residential-care-12-15-may-2003/ Erişim tarihi: 13.11.2023.
• Sümer, E. (2023) İnsani yardım lojistiği: Ankara'nın Çankaya ilçesindeki mahallelere Covid-19 aşısının dağıtılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Şahin, A., Alp Ertem, M., ve Emür, E. (2014). Using containers as storage facilities in humanitarian logistics. Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 4(2), 286-307.
• Şahin, A. Ş. (2014). Using containers as astorage facilities in humanitarian logistics. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çankaya Üniversitesi. Endüstri Mühendislği Ana Bilim Dalı.
• Tanyaş, M., Günalay, Y., Aksoy, L., ve Küçük, B. (2013). İstanbul ili afet lojistik planı kılavuzu. İstanbul Kalkınma Ajansı.
• Temiz,.S. (2021). İnsani yardım lojistiğinde tesis yer seçimi ve rotalama problemi için bir matematiksel model önerisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Tisott, P. B., Tondolo, V. A. G., Longaray, A. A., Camargo, M. E., ve Tondolo, R. D. R. P. (2018). A bibliometric analysis regarding humanitarian operations and critical situations. Revista GEINTEC-Gestão, Inovação e Tecnologias, 8(3), 4508-4521.
• Thomas, A. ve Kopezak, L. (2005). From logistics to supply chain management: The path forward in the humanitarian sector, 15(1), 1–15. Technical Report, Fritz Institute, San Francisco.
• Thomas, A., 2004. Leveraging private expertise for humanitarian supply chains. Forced Migration Review. 21, 144–122.
• Tofighi, S., Torabi, S. A., ve Mansouri, S. A. (2016). Humanitarian logistics network design under mixed uncertainty. European Journal Of Operational Research, 250(1), 239-250.
• Tomasini, R. M., Wassenhove, L. N. V., (2009). From preparedness to partnerships: case study research on humanitarian logistics. Internationel Transactions In Operationel Research, 16(5): 549-559
• Uslu, A. (2016). Afet sonrası insani yardım lojistiğinde stokastik talepli çok depolu araç rotalama problemi: Ankara ili örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü
• Van Der Laan, E., Van Dalen, J., Rohrmoser, M., ve Simpson, R. (2016). Demand forecasting and order planning for humanitarian logistics: an empirical assessment. Journal Of Operations Management, 45, 114-122.
• Yılmaz, G. (2017). Restoranlarda bahşiş ile ilgili yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14 (2), 65-79
• Yılmaz, H. (2021) İnsani yardım lojistiğinde dağıtım merkezi yer seçimi ve İstanbul uygulaması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi. Endüstri Mühendisliği.
• Yılmaz, Ü. (2019). İnsani yardım lojistiği faaliyetlerinde insansız hava araçlarının kullanım alanları. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 43-54.