The Israeli-Palestinian Problem in the Scope of Conflict Analysis: Parties, Demands and Solution Analysis

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 4, 1625 - 1648, 24.10.2024

Cihan Daban

https://doi.org/10.21547/jss.1504330

Öz

This study focuses on the Israeli-Palestinian conflict, which is on the international political agenda. There are many studies on the Israeli-Palestinian conflict. However, the difference between this study from other studies is that it analyses the issue between Israel and Palestine within the scope of conflict analysis. Conflict analysis, which has an important place in the discipline of International Relations, deals with the definition of an existing problem, the actors of the problem, and the analysis of solutions to the problem. In defining the problem, the historical background of the conflict, cause analysis, current situation analysis, and regional and global analyses are included. Actor analyses include profiles of the actors, their demands, SWOT analyses, and the parties' capacities for peace. After these stages, an analysis is made of when and why the conflict arises and what kind of searches and suggestions can be offered to resolve the conflict. The policies of regional and global actors towards the conflict, the decisions taken by the UN General Assembly and the Security Council, and are analyses of the political decisions of international politics. Focusing on the 7 October attack and its aftermath, this study examines the Israeli-Palestinian conflict from its historical background to an analysis of the current situation. In short, the Israeli-Palestinian conflict, which was seen as a national, regional, and international problem from the 1950s to the 2000s, became a global problem after the October 7 attack. Therefore, through an in-depth analysis of the Israeli-Palestinian conflict in the context of conflict analysis, the demands of the parties to the conflict and a solution analysis are also examined concerning these demands.

Anahtar Kelimeler

Conflict Analysis, The Israeli-Palestinian Problem, Parties, Demands, Solution Analysis

Çatışma Analizi Kapsamında İsrail-Filistin Sorunu: Taraflar, Talepler ve Çözüm Analizi

Öz

Bu çalışma, uluslararası siyasetin gündeminden düşmeyen İsrail-Filistin çatışmasını konu almaktadır. İsrail-Filistin çatışması üzerine yazılmış birçok çalışma mevcuttur. Ancak bu çalışmanın diğer çalışmalardan farkı, İsrail ve Filistin arasındaki sorunu çatışma analizi kapsamında incelemesidir. Uluslararası İlişkiler disiplininde önemli bir yer alan çatışma analizi; var olan bir sorunun tanımlanmasını, sorunun aktörlerini ve soruna yönelik çözüm analizlerini ele alır. Sorunun tanımlanmasında çatışmanın tarihsel arka planına, neden analizine, mevcut durum analizine, bölgesel ve küresel analizlere yer verilir. Aktör analizlerinde aktörlerin profilleri, talepleri, SWOT analizleri ve tarafların barış kapasiteleri kaleme alınır. Bu aşamalardan sonra ise çatışmanın ne zaman ve niçin ortaya çıktığı, çatışmanın çözümü için ne gibi arayış ve öneriler sunulabileceği irdelenir. Bölgesel ve küresel aktörlerin çatışmaya yönelik politikaları, BM Genel Kurulu’nun ve Güvenlik Konseyi’nin aldıkları kararlar ile uluslararası siyasetin politik tutumlarını kaleme almaktadır. Söz konusu bu çalışma, 7 Ekim saldırısı ve saldırı sonrası gelişmelere odaklanarak, İsrail-Filistin arasındaki meselenin tarihsel arka planından bugünkü mevcut durum analizine kadarki süreci ele almaktadır. Kısacası 1950’lerden 2000’lere kadar ulusal, bölgesel ve uluslararası bir sorun olarak görülen İsrail-Filistin çatışması, 7 Ekim saldırısından sonra küresel bir sorun hâline dönüşmüştür. Dolayısıyla İsrail-Filistin çatışmasını çatışma analizi kapsamında derinlemesine ele alarak çatışmaya konu tarafların taleplerini ve bu taleplere karşı bir çözüm analizini de incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Çatışma Analizi, İsrail-Filistin Sorunu, Taraflar, Talepler, Çözüm Analizi

Kaynakça

• Acer, Y. (2023). Filistin-İsrail barışı için Türkiye’nin garantörlük teklifi ve önemi. SETA Perspektif. Ekim, Sayı 376, Erişim Tarihi: 27.03.2024, https://setav.org/assets/uploads/2023/10/P376.pdf
• Akyeşilmen, N. (2015). Çatışma analizi: hak-temelli stratejik barış modeli. Efegil, E. ve Pakin-Albayrakoğlu, E. (Der.). Türkiye’nin yakın havzasındaki devlet-içi çatışmalarınanalizleri. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Aral, B. (2018). OSLO ‘peace process’ as a rebuttal of Palestinian self-determination. Ortadoğu Etütleri, 10 (1), 8-26.
• Arden B. D. (1998). The October 1973 war in the Sinai. Command Dysfunction: Minding the Cognitive War.
• Bağcı, H. (2013). Önsöz yerine: çatışma analizi. Akyeşilmen, N. (Ed.). Barışı konuşmak: teori ve pratikte çatışma yönetimi (s. 3-18). Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Balcı, A. (2016). İsrail sorunu: Orta Doğu’nun gordion düğümü. İnat K., Duran B. ve Ataman M. (Ed.). Dünya çatışmaları: çatışma bölgeleri ve konuları. (4. Baskı, s. 99-163) Ankara: Nobel Yayınları.
• BBC (2024). BM Güvenlik Konseyi’nde Gazze’de acilen ateşkes önerisi ilk kez kabul edildi. 25 Mart, Erişim Tarihi: 26.03.2024, https://www.bbc.com/turkce/articles/c51lr23j180o
• Berjawi, N., Semerci, A. (2023). Lübnan: İsrail işgal altında tuttuğu topraklarımızdan derhal çekilmeli. 21 Aralık, Erişim Tarihi: 27.03.2024, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/lubnan-israil-isgal-altinda-tuttugu-topraklarimizdan-derhal-cekilmeli/3088486
• Best, A., Jussi M. Hanhimaki vd. (2012). 20. yüzyılın uluslararası tarihi, (Belge, T. U. Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları.
• BICOM B. (2017). The 1947 UN partition plan. Erişim Tarihi: 29.03.2024, https://www.bicom.org.uk/wp-content/uploads/2017/11/Partition-plan-paper-v4.pdf
• Church, A. J. (2018). Kudüs’ün yıkılışı: Yahudi-Roma savaşları, (Bulanalp, E. Çev.). İstanbul: Ark Yayınları.
• Çalık-Topuz, Z. (2022). Tek taraflı çekilmenin ardından Gazze. International Journal of Social Inquiry, 15 (1), 209-222.
• Çetin, Ş. (2023). BM Genel Kurulu, Gazze’de acil insani ateşkes istenilen karar tasarısını kabul etti. 27 Ekim, Erişim Tarihi: 10.03.2024, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-genel-kurulu-gazzede-acil-insani-ateskes-istenilen-karar-tasarisini-kabul-etti/3035132
• Çetin, Ş., Biçeroğlu, E. (2023). BM Genel Kurulu, Gazze’de acilen insani ateşkes istenilen karar tasarısını 153 oyla kabul etti. 13 Aralık, Erişim Tarihi: 11.03.2024, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-genel-kurulu-gazzede-acilen-insani-ateskes-istenilen-karar-tasarisini-153-oyla-kabuletti/3080907#:~:text=BM%20Genel%20Kurulu'nun%2027,%C3%BClkenin%20bir%20oy%20hakk%C4%B1%20bulunuyor
• Devecioğlu, K. (2023). İsrail-Filistin çatışmasına Kuzey Afrika ülkelerinin yaklaşımı ve Türkiye. ORSAM, 15 Ekim, Erişim Tarihi: 27.03.2024, https://www.orsam.org.tr/tr/israil-filistin-catismasina-kuzey-afrika-ulkelerinin-yaklasimi-ve-turkiye/
• Dığıroğlu, E. (2023). İngiliz manda dönemi Kudüs tanıklıkları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Doyran, E. (2006). Bir direniş hareketi olarak Hamas. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dursun, A. (2024). İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan: Gazze, yakın tarihin en çok belgelenen soykırımıdır. 24 Ocak, Erişim Tarihi: 27.03.2024, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/iran-disisleri-bakani-abdullahiyan-gazze-yakin-tarihin-en-cok-belgelenen-soykirimidir/3116869
• Elmalı, B. (2023). From past to present: the Israeli-Palestinian conflict, İstanbul: TRT World Research Centre.
• Elmalılı Hamdi Yazır’ın tercümesiyle (2011). Kur’an-ı Kerim ve Kelime Meali, Maide Suresi, 27.-30. ayetler, İstanbul: Merve Yayınları.
• Euronews (2023). BM ‘Gazze’de insani ateşkes’ çağrısı yapan kararnameyi kabul etti. 27 Ekim, Erişim Tarihi: 10.03.2024, https://tr.euronews.com/2023/10/27/bm-gazzede-insani-ateskes-cagrisi-yapan-kararnameyi-kabul-etti
• Euronews (2024). Suudi Arabistan: Filistin devleti tanınmadan İsrail ile diplomatik ilişki kurmayız. 7 Şubat, Erişim Tarihi: 27.03.2024, https://tr.euronews.com/2024/02/07/suudi-arabistan-filistin-devleti-taninmadan-israil-ile-diplomatik-iliski-kurmayiz
• FDFA (2024). Situation in the Middle East. 25 Mart, Erişim Tarihi: 28.03.2024, https://www.eda.admin.ch/eda/en/fdfa/fdfa/aktuell/newsuebersicht/2023/10/naher-osten.html
• Guterres, A. (2023). BM Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği mektup. 6 Aralık, Erişim Tarihi: 29.03.2024, https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/sg_letter_of_6_december_gaza.pdf
• Gümüş, M. (2012). Çatışma: ilk insandan günümüze. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Heidelberg Institute for International Conflict Research (2021). Conflict Barometer 2020, Germany: HIIK Press, March.
• Herzel T. (2018). Yahudi devleti. (İlhan, H. Çev.). Ankara: Alter Yayınları. Imseis, A. (2021). On membership of the United Nations and the state of Palestine: a critical account. Leiden Journal of International Law.
• İbas, S. (2005). Arap-İsrail sorunu. Yılmaz, Türel, Şahin, Mehmet ve Taştekin Mesut (Der.), Ortadoğu Siyasetinde İsrail. Ankara: Platin Yayınları.
• Kattan, V. (2021). The UN Partition Plan for Palestine and international law. Oxford Bibliographies of International Law, October 27.
• Kaya, M., Polat, E. (2023). Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) diplomasi serüveni: Oslo barış süreci. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 226-240.
• Kemiksiz, N. N. (2018). Arap-İsrail sorunu ve bölgesel yansımaları. Journal Of Awareness, 3 (5), Sayı Özel, 127-144.
• Kızıloğlu, S. (2012). İsrail devletinin kuruluşuna kadar geçen süreçte Yahudiler ve Siyonizm’in gelişimi. Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 35-64.
• Köse, İ. (2018). The Lloyd George government of the UK: Balfour Declaration the promise for a national home to Jews (1916-1920). Belleten, 82 (294), 727-759.
• Kur’an-ı Kerim (2011). 6. Cüz-5. Maide Sûresi 12. ayet, İstanbul: Merve Yayınları.
• Kutsal Kitap (2011), Eski ve Yeni antlaşma: Tevrat, Zebur, İncil, (Yazır, M. H. Çev.). İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları.
• Lorentea, J. R., Camilo A. (2021). How to analyze conflicts better: a new theoretical approach. julio-diciembre, 4 (7), 11-38.
• Massoulié, F. (1999). Crisis in the Middle East: a century in focus, Gloucestershire: The Windrush Press.
• Neu, J., Kriesberg, L. (2019). Conflict analysis and resolution: development of the field. Oxford Research Encyclopedia of International Studies, March.
• Nowland, M. C. (2001). 1973 Yom Kippur war, Golan Heights action. Eliminating the rhetoric an evaluation of the Halt-Phase strategy, İslamabad: Air University Press.
• Orallı, L. E. (2005). Dinsel temalar ışığında siyasal Yahudilik ve Arz-ı Mev’ûd. Yılmaz, T. Şahin, M. ve Taştekin, M. (Der.), Ortadoğu Siyasetinde İsrail, Ankara: Platin Yayınları.
• Oruç, H. (2017). Sekülerlikten radikalleşmeye: İsrail’in kurucu felsefesinde konstrüktivist dönüşüm. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 4 (1), 156-186.
• Oruç, S. (2010). Filistin halkının parçalanmışlığı: Hamas-El-Fetih çatışması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özden-Cankara, P., Emişen, Z. N. (2023). Netanyahu sonrası Bennett hükümeti: Yapısal krizler ve Türkiye ile değişen ilişkiler. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 18 (16), 36-53.
• Özkoç, Ö. (2009). Savaş ve Barış: Doksanlı yıllarda Filistin-İsrail sorunu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64 (3), 167-195.
• Pappé, I. (2006). The 1948 ethnic cleansing of Palestine. Journal of Palestine Studies, 36 (141), 1-17.
• Prepared for Members and Committees of Congress (2023). Israel and Hamas October 2023 conflict: Frequently Asked Questions (FAQs). Congressional Research Service, October.
• Rjoob, A., Topçu, G. (2024). Filistin: İsrail, 2024’te Batı Şeria’da son 30 yılın en büyük toprak müsaderesini yaptı. 22 Mart, Erişim Tarihi: 27.03.2024, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistin-israil-2024te-bati-seriada-son-30-yilin-en-buyuk-toprak-musaderesini-yapti/3172207
• Sağlam, M. (2023). İngiliz manda yönetimi altındaki Filistin’de Yahudilerin uyguladığı baskı ve şiddet (1920-1948). Abant Sosyal Bilimler Dergisi. 23 (3), 1664-1679.
• Say, S. (2023). Egypt between the “Al-Aqsa Flood” and the “Swords of Iron. International Institute for Counter-Terrorism, Special Report: Operation Swords of Iron, October.
• Schneer, J. (2015). Balfour deklarasyonu: Arap-İsrail çatışmasının kökenleri, 2. Basım, (Akkoyunlu, A. C. Çev.). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Scholch, A. (1992). Britain in Palestine, 1838-1882: The roots of the Balfour policy. Journal of Palestine Studies, XXII (1), 39-56.
• Shlaim, A. (2002). The United States and the Israeli-Palestinian conflict. B. Ken and Dunne T. (Ed.). Worlds in collision: terror and the future of world order, London: Palgrave Press.
• Siodlak, A. (2014). Arab-Israeli relations. Factsheet/Wana Institute
• Sultanzada, S. (2021). 1948 Arap-İsrail savaşı: Tarafların askeri gücü üzerine bir araştırma, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Ortadoğu Enstitüsü, Sakarya.
• Şöhret, M. (2014). Ortadoğu’da devlet yapıları. Çomak, H., Sancaktar, C. (Ed.) Ortadoğu Analizi İki Kutuplu Sistem Sonrası Ortadoğu ve Arap Baharı, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Şöhret, M. (2022). Ortadoğu’nun ekonomi politiği. Çomak, H. Şeker, B.Ş. and Ultan, M.Ö, (Ed.) Orta Doğu jeopolitiği, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Terry, P. C. R. (2017). Britain in Palestine (1917-1948)- occupation, the Palestine mandate, and ınternational law. University of Bologna Law Review, 2 (2), 187-251.
• TRT Haber (2023). AB’nin 4 üyesi BM’deki Gazze’de ateşkes çağrısına ‘hayır’ dedi. 28 Ekim, Erişim Tarihi: 27.03.2024, https://www.trthaber.com/haber/dunya/abnin-4-uyesi-bmdeki-gazzede-ateskes-cagrisina-hayir-dedi-807704.html
• TRT Haber (2024). Dört ülkeden daha Filistin Devleti’ni tanıma adımı. 22 Mart, Erişim Tarihi: 27.03.2024,https://www.trthaber.com/haber/dunya/dort-ulkeden-daha-filistin-devletini-tanima-adimi-846165.html
• TRT Haber (2024). Rusya ve Çin, ABD’nin Gazze tasarısını ‘ateşkes çağrısı’ yapmadığı için veto etti. 22 Mart, Erişim Tarihi: 02.04.2024, https://www.trthaber.com/haber/dunya/rusya-ve-cin-abdnin-gazze-tasarisini-ateskes-cagrisi-yapmadigi-icin-veto-etti-846192.html
• Turhan, T. (2009). Uluslararası insancıl hukuk ve İsrail’in Gazze harekâtı. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No 41.
• Ulutaş, U. Bölme, S. M. vd. (2012). İsrail siyasetini anlama kılavuzu, Ankara: SETA Yayınları.
• UNICEF (2016). Guide to: conflict analysis. November, Erişim Tarihi: 15.10.2023, https://www.unicef.org/media/96581/file/Guide-to-Conflict-Analysis.pdf
• United Nations General Assembly (1963). 1904 (XVIII), United Nations Declaration on the elimination of all forms of racial discrimination. 20 November.
• United Nations Peace and Security (2023). Gaza: Guterres invokes ‘most powerful tool’ article 99, in a bid for humanitarian ceasefire. 6 December.
• United Nations Security Council (1967). Resolution 242. Erişim Tarihi: 01.02.2024, https://www.cfi.org.uk/downloads/un242.pdf
• United Nations Security Council (1973), Resolution 338. Erişim Tarihi: 02.02.2024, https://peacemaker.un.org/sites/peacemaker.un.org/files/SCR338%281973%29.pdf United Nations General Assembly (1975), Elimination of all forms of racial discrimination/3379 (XXX).
• United Nations (2024). General Assembly meets over Gaza veto by US in Security Council. 9 January, Erişim Tarihi: 15.03.2024, https://un.dk/general-assembly-meets-over-gaza-veto-by-us-in-security-council/
• Weiner, J. (1999). Israel, Palestine, and the Oslo Accords. Fordham International Law Journal, 23 (1).
• Yalçın, O. (2021). 1967 Arap-İsrail savaşı ve savaşta hava harekâtı. Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi, 4(5), 53-104.
• Yasin, M. A. M. (2019). XIX. yüzyılın ikinci yarısında Siyonistlerin Filistin’e yerleşmelerinin engellenmesi. Journal of Islamic Jerusalem Studies, 19 (3), 317-334.
• Yıldırım, Y. (2021). İsrail-Filistin sorununda iki devletli çözüm arayışları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18 (41), 3840-3884.