Balkans, Bosnia and Herzegovina and Türkiye: A Strategic and Historical Review

Yıl 2025, Cilt: 24 Sayı: 4, 1951 - 1962, 30.10.2025

Büşra Öztekin , Ercan Seyhan

https://doi.org/10.21547/jss.1626848

Öz

Analyzing Türkiye’s policies towards the Balkans in the historical process will also help to understand the reasons for today's foreign policy approach. The importance of the region for Türkiye stems from its geographical position as a gateway between Eastern, Central, and Western Europe, as well as its cultural values, which Türkiye can name as the Ottoman heritage. The economic potential of the Balkans and its transit route features are of particular importance. Because it is the main transit route for the 3.5 million Turkish population living in Central and Western Europe, the influence of a regional power like Türkiye in the Balkans cannot be underestimated, especially in an environment where the world is in an international political system oriented toward a multipolar structure, and there is still no clear answer to the question of where Türkiye will position itself. Bosnia and Herzegovina is still a cultural outpost of Türkiye extending into central Europe. The future of the Bosnians is the key to the Balkans, both geo-culturally and geopolitically. This is the most important condition for Türkiye to establish an influence area in the Balkans. The belt that stretches from northwest to southeast through Bihac, Central Bosnia-Sanjak, is the lifeblood of Türkiye's Balkan geopolitics and geostrategy. The new developments that emerged with the end of the Cold War and the authority vacuum in the region are a process parallel to the historical development. The continuation of this process will show the extent to which the reality defined as micro-nationalism in international relations literature can be perceived. The importance of the region for Turkey stems from its position as a gateway between Eastern, Central, and Western Europe and Türkiye, its cultural values that can be called Ottoman heritage, and the Turkish and Muslim elements that still look towards Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Balkans , Bosnia and Herzegovina , Türkiye , foreign policy , geopolitics , geostrategy

Balkanlar, Bosna Hersek ve Türkiye: Stratejik ve Tarihsel Bir İnceleme

Öz

Türkiye'nin Balkanlar'a yönelik politikalarını tarihsel süreç içerisinde incelemek, bugünkü dış politika yaklaşımının nedenlerini anlamaya da yardımcı olacaktır. Bölgenin Türkiye için önemi, Doğu, Orta ve Batı Avrupa arasında bir geçit olarak coğrafi konumundan ve Osmanlı mirası olarak adlandırabileceği kültürel değerlerinden kaynaklanmaktadır. Balkanların ekonomik potansiyeli ve transit geçiş güzergâhı özelliği de ayrı bir önem taşımaktadır. Çünkü Orta ve Batı Avrupa'da yaşayan 3,5 milyon Türk nüfusu için ana geçiş güzergâhıdır. Türkiye gibi bölgesel bir gücün Balkanlar'daki etkisi, özellikle de dünyanın çok kutuplu bir yapıya doğru yöneldiği ve Türkiye'nin kendisini nerede konumlandıracağı sorusuna hala net bir cevap bulunamadığı bir ortamda, küçümsenemez. Bosna Hersek halen Türkiye'nin Orta Avrupa'ya uzanan kültürel bir ileri karakoludur. Bosnalıların geleceği hem jeo-kültürel hem de jeopolitik açıdan Balkanların anahtarıdır. Bu, Türkiye'nin Balkanlar'da bir etki alanı oluşturmasının en önemli koşuludur. Bihaç-Orta Bosna-Sancak üzerinden kuzeybatıdan güneydoğuya Türk Trakya'sına ulaşan kuşak, Türkiye'nin Balkan jeopolitiği ve jeostratejisinin can damarıdır. Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle yaşanan yeni gelişmeler ile bölgede oluşan otorite boşluğu aslında tarihi gelişime paralel bir süreçtir. Bu sürecin devamı, uluslararası ilişkiler literatüründe mikro milliyetçilik olarak tanımlanan gerçeğin ne derecede algılanabildiğini gösterecektir. Bölgenin Türkiye için önemi, Doğu, Orta ve Batı Avrupa ile Türkiye arasındaki geçit konumundan, Osmanlı mirası diyebileceğimiz kültür değerlerinden ve hala Türkiye'ye bakmakta olan Türk ve Müslüman unsurlardan kaynaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Balkanlar , Bosna Hersek , Türkiye , dış politika , jeopolitik , jeostrateji

Kaynakça

• Allison, R. (2004). Regionalism, Regional Structures and Security Management in Central Asia. International Affairs, Vol. 80, Issue. 3, p. 463.
• Alp, A. H. (2002). Türkiye’nin Etrafında Barış Kuşağı Nasıl Oluşturulur?. İstanbul: Harp Akademileri Komutanlığı.
• Beridan, I., Busatlija, I, Delic, R., Dudakovic, A., Huseinbasic, C., Mahmuljin, S., Mulaibrahimovic, H., Muminovic, R., Muslimovic, F., Pelidija, E., Sofradzija, A., Trnka, K ve Zgodic,E. (1999). Nauka o odbrani, Fakultet političkih nauka.
• Bullington, J. R. (1999). American Interests, American Values, and War in the Balkans. American Diplomacy, 4 (3).
• Cömert, S. (2001). Jeopolitik ve Türkiye’nin Yer Aldığı Yeni Jeopolitik Ortam. Ankara: Harp Akademileri Komutanlığı
• Davutoğlu, A. (2001). Stratejik Derinlik, Türkiye'nin Uluslararası Konumu. İstanbul: Küre Yayınları.
• Degterev, D. A. (2019). Multipolar world order: Old myths and new realities. Vestnik RUDN. International Relations, 19(3), 497–508. https://doi.org/10.22363/2313-0660-2019-19-3-497-508.
• Ekinci, D. (2009). “The War in Bosnia-Herzegovina and Turkish Parliamentary Debates (1992-1995): A Constructivist Approach”, International Relations Academic Journal, Vol.6, No.22.
• Flint, C. (2016). Introduction to Geopolitics (3rd ed.). Routledge. Chapter 2, pp. 62–70.
• Gökdağ, B. A. ve Karatay, O. (2006). Balkanlar El Kitabı. İstanbul: Akçağ Yayınevi.
• Kaya, A. (1993). Balkanların Dünü Bugünü Yarını. İstanbul: Harp Akademileri Yayınları.
• Irklı, A. (1995). Bosna Hersek Gerçeği. İstanbul: Harp Akademileri Yayınları.
• Gönlübol, M. (1993). Uluslar Arası Politika, Ankara: Atilla Kitabevi, 1993, p. 107.
• Harp Akademileri Yayınları (HAY), Balkanlar ve Türkiye’nin Bölgeye Yönelik Politikaları Sempozyumu, Istanbul 1999, pp.69, 266, 304.
• Harp Akademileri Yayınları (HAY), 21 nci Yüzyıla Girerken Dünya Düzeni, İstanbul: Harp Ak. Basım Evi, 2000, pp.124,125
• İlhan, S. (2000). AB’ne Neden Hayır? İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• İrge, N. F. (2014). Balkanlarda Jeopolitik Bölünmeler ve Türkiye. Uluslararası Balkan Kongresi Bildiriler Kitabı (287-290). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yayınları.
• Khan, U., Kanwal, J., & Liaqat, B. B. (2024). The new world order: Geopolitical shifts in the post-Cold War era. Global Political Review, 9(1), 10–22. https://doi.org/10.31703/gpr.2024(IX-I).02
• Kut, Ş. (1994). Türk Dış Politikasının Analizi. İstanbul: Der Yayınları.
• Layne, C. (2010). The unbearable lightness of soft power. In Soft power and US foreign policy (pp. 63-94). Routledge.
• Lundestad, G. (2005). Toward transatlantic drift?. Andrews, D. M. (Ed.). The Atlantic Alliance Under Stress: US-European Relations After Iraq (p. 9-29). Cambridge: Cambridge University Press.
• Men, J. (2011). China, the EU and the new multipolarity. European Review, 19(1), 57–67. https://doi.org/10.1017/S1062798710000565
• Mitrović, L. (2008). Geopolitička tranzicija Balkana i nove Evrope i njihova uloga u uslovima monocentrične globalizacije sveta, Ekonomika, Niš, N. 3-4, pp. 9-14.
• Mütercimler, E. (2000). 21. Yüzyıl ve Türkiye. İstanbul: Güncel Yayınevi.
• NATO Manual, NATO Office of Information and Press, Brussels, 1995, pp. 17, 57-64.
• Narlı, N. (2002). Yeni Küresel Tehditler, Yeni Savaş, Yeni Paradigma. Polis Bilimleri Dergisi, 4 (1-2), 9-20.
• Saybaşılı, K., Gencer Özcan, G. (1997). Yeni Balkanlar, Eski Sorunlar, Araştırma Dizisi, BAĞLAM Yayıncılık, Mart 1997.
• Selver, M. (2003). Balkanlara Stratejik Yaklaşım ve Bosna, İstanbul: IQ Kültür.
• Seyhan, E. (2007). Bosna Hersek’in Jeostratejik Önemi ve Türkiye. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Sönmezoğlu, F. (1996). Değişen Dünya ve Türkiye. İstanbul: Bağlam Yayınevi.
• Pape, R. A. (2005). Soft Balancing against the United States. International Security, 30 (1), 10-30.
• Robins, P. (2003). Suits and Uniforms:Turkish Foreign Policy Since the Cold War. London: Hurst & Company.
• Sükan, Ö. (2001). 21. Yüzyıl Başlarında Balkanlar ve Türkiye. İstanbul: Harp Akademileri Komutanlığı Yayınları.
• Walt, S. M. (2005). Taming American Power: The Global Response to U.S. Primacy. New York: W.W. Norton & Company.