Turkiye'de Sosyo-Ekonomik Faktörlerin İller Arası Yakınsama Üzerine Etkileri

Yıl 2008, Cilt: 1 Sayı: 1, 33 - 49, 01.03.2008

K. K. Yamanoğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİYE’DE SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLERİN İLLER ARASI YAKINSAMA ÜZERİNE ETKİLERİ

Öz

Mutlak yakınsama analizi, Türkiye’de 67 ilin 1990-2001 döneminde yıllık yaklaşık %0.7 oranında yakınsadığına işaret etmiştir. 1990-1995 alt dönemi için yapılan analizde iller arasında yakınsama bulgusuna ulaşılamazken 1995-2001 döneminde yıllık yaklaşık %1.8 oranında bir yakınsama tespit edilmiştir. Bu bağlamda, 1990-2001 döneminde gerçekleşen zayıf yakınsamanın temel nedeninin ikinci yarıda gerçekleşen kuvvetli yakınsamanın olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Çalışmanın amacı doğrultusunda, İller arasındaki yakınsamaya katkıda bulunacağı düşünülen çeşitli sosyo-ekonomik faktörler belirlenerek 67 il bazında koşullu yakınsama analizi gerçekleştirilmiştir. Bu analizde kullanılan demografik göstergelerden nüfus artış hızı ve net göç oranı; istihdam göstergelerinden sanayi işkolunda çalışanların toplam istihdama oranı ve işsizlik oranı, ekonomik göstergelerden kişi başına düşen hizmetler sektörü katma değeri, kişi başına düşen kamu yatırım harcamaları, kişi başına düşen ithalat ve ihracat değerleri, kişi başına düşen genel bütçe gelirleri; sağlık göstergelerinden hekim başına düşen nüfus, söz konusu dönemde iller arasında yakınsamaya katkıda bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sosyo-Ekonomik Faktörler, Yakınsama, Yatay-kesit Analiz

Kaynakça

• BARRO, Robert J. (1990), “Government Spending in a Simple Model of Endogenous Growth”, Journal of Political Economy, Vol.98:103-125.
• BARRO, Robert J. (1991), “Economic Growth in a Cross-Section of Countries”, Quarterly Journal of Economics, Vol.106, No.2, Mayıs:407-444.
• BARRO, Robert J. (1993), Macroeconomics, New York: Willey.
• BARRO, Robert J. (1998), Determinants of Economic Growth: Across Country Emprical Stud,. Cambridge: Mıt Press.
• BARRO, Robert J. ve X. SALA-I MARTIN(1991), “Convergence Across States and Regions”, Brooking Papers on Economic Activity, No.1:107-182.
• BARRO, Robert J. ve X. SALA-I MARTIN(1992a), “Public Finance in Models of Economic Growth”, Review of Economic Studies, Vol.59:645-661.
• BARRO, Robert J. ve X. SALA-I MARTIN(1992b), “Convergence”, Journal of Political Economy, Vol.100, No.2, Nisan:223-251.
• BARRO, Robert J. ve X. SALA-I MARTIN(1995), Economic Growth, London: McGraw-Hill.
• BERBER, Metin, R. YAMAK ve S. ARTAN(2000), “Türkiye’de Yakınlaşma Hipotezinin Bçlgesel Bazda Geçerliliği Üzerine Ampirik Bir Çalışma: 1975-1997”, 9. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi, Ekim:51-59.
• BERNARD, A. ve S. DURLAUF(1995), “Convergence in International Output”, Journal of Applied Econometrics, Vol.10, No.2:97-108.
• BERGSTRÖM, Fredrik (1998), “Regional Policy and Convergence of Real Per Capita Income Among Swedish Countries”, SSE/EFI Working Paper Series in Economics and Finance, No:284, Kasım.
• BISHOP, John A. , J.P. FORMBY ve P. D. THISTLE(2004), “Convergence and Divergence of Regional Income Distribution and Welfare”, The Review of Economics and Statistics, Vol.76, Mayıs:228-235.
• CASHIN, Paul ve R. SAHAY(1996), “Regional Economic Growth and Convergence in India”, Finance and Development, Mart:49-56.
• COULOMBE, S. Ve F. C. LEE(1995), “Convergence Across Canadian Provinces: 1961 to 1991”, Canadian Journal of Economics, No.4a:886-898.
• DE LA FUENTE, Angel(1997), “The Emprics of Growth and Convergence: A Selective Review”, Journal of Economic Dynamics and Control, Vol.21:23-73.
• DE LA FUENTE, Angel (2003), “Convergence Equations and İncome Dynamics: The Sources of OECD Convergence, 1970-1995”, Economica, No.70:655-671.
• DİNÇER, Bülent, M. ÖZASLAN ve T. KAYASOĞLU(2003), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. No: 2671:250, Mayıs.
• DİNÇER, B., M. ÖZASLAN ve E. SATILMIŞ(1996), İllerin Sosto-Ekonomik Gelişmişlik Araştırması. DPT, Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, No:2466, Ankara.
• DOĞRUEL, Fatma ve A. S. DOĞRUEL(2003), “Türkiye’de Bölgesel Gelir Farklılıkları ve Büyüme”, Der. A. H. KÖSE, F. ŞENSES ve E. YELDAN E., İktisat Üzerine Yazılar-1, Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar,İstanbul.
• DOĞRUEL, Fatma, S. ALTINBAŞ ve M. GÜNEŞ(2002), “Türkiye’deBölgesel Yakınsama: Kalkınmada Öncelikli İller Politikası Başarılımı? ”, ERC/ODTÜ Uluslararası Ekonomi Konferansı VI, 11-14 Eylül, Ankara.
• ERK, N., S. ATEŞ ve T. DİREKÇİ(2000), “Convergence and Growth within GAP Region( South Eastern Anatolia Project) and Overall Turkey’s Regions”, IV. ODTÜ Uluslararası Ekonomi Kongresi, Ankara, Eylül.
• FİLİZTEKİN, A. (1998), “Convergence Across Industries and Provinces in Turkey”, Working Paper, Koç Üniversitesi, No.1998/08.
• GEZİCİ, Ferhan ve G. J. D. HEWİNGS(2003), “Spatial Analysis of Regional Inequalities in Turkey ”, 43rd Congress of European Regional Science, Finlandiya, Ağustos.
• GEZİCİ, Ferhan ve G. J. D. HEWİNGS(2004), “Regional Convergence and The Economic Performance of Peripheral Areas in Turkey”, The Applied Regional Science Conference, Temmuz.
• ISLAM, Nazrul(1995), “ Growth Empirics: A Panel Data Approach”, The Qouarterly Journal of Economics, Vol.110:1127-1170.
• JONES, Charles I.(1995), “Time Series Tests of Endogenous Growth Models”, Quarterly Journal of Econometrics.
• JONES, Charles I.(1997), “Convergence Revisited”, Journal of Economic Growth, Vol.2, Haziran:131-153.
• JONES, Charles I.(1998), Introduction to Economic Growth, W. W. Norton, New York.
• JONES, Charles I. ve A. B. BERNARD(1996), “Technology and Convergence”, The Economic Journal, Vol.106, Haziran:1037-1044.
• KARACA, Orhan(2004), “Türkiye’de Bölgelerarası Gelir Farklılıkları: Yakınsama Var mı?” Türkiye Ekonomi Kurumu, Nisan.
• LALL, Somik V. ve S. YILMAZ(2001), “Regional Economic Convergence: Do Policy Instruments Make a Difference”, The Annals of Regional Science, Vol.35:153-166.
• ROMER, D.(1999), Advanced Macroeconomics, New York: McGraw Hill.
• SALA-İ MARTİN, Xavier(1996), “Regional Cohesion: Evidence and Theories of Regional Growth and Convergence”, European Economic Review, Vol.40, Aralık:1325-1352.
• SAĞBAŞ, İsa(2002), “İller Arası Gelir Farklılıkları ve Yakınsama”, ODTÜ 6. Uluslararası Ekonomi Konferansı, Ankara, Eylül.
• SAĞBAŞ, İsa(2002)2002 “Kamu Harcamalarının Yakınsama Üzerindeki Etkisi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, IV:137-148.
• TANSEL, Aysit ve N. D. GÜNGÖR(1997), “Economic Growth and Convergence: An Appşication to The Provinces of Turkey, 1975-1995”, First Annual ERC/ METU Conference on Economics, Eylül.
• TERRASİ, Marinella(1999), “Convergence and Divergence Across Italian Regions”, The Annals of Regional Science, Vol.33:491-510.
• WEEKS, Melvyn ve J. Y. YAO(2002), “Provincial Conditional İncome Convergence in China, 1953-1997: A Panel Data Approach”, Econometric Reviews, Vol.22, No.1:59-77.
• YAMANOĞLU, Buğra K.(2007), Sosyo-ekonomik Faktörlerin Türkiye’de Büyüme Üzerine Etkileri, Ankara: Gazi Üniversitesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• YILDIRIM, Jülide(2005), “Regional Policy and Economic Convergence in Turkey: A Spatial Data Analysis”, 18th European Advanced Studies Institute of Regional Science.
• YILDIRIM, Jülide, N. ÖCAL ve S. ÖZYILDIRIM(2004), “Income Inequality and Economic Convergence in Turkey: A Spatial Effect Analysis”, 17th ERSA Regional Science Summer Institute Conference Proceedings, Split-Croatia.
• YİĞİDİM, Arslan ve DEMİR Ahmet(2004), “ Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye’de Bölgesel Yakınsama Analizi” , Bölgesel Gelişme Stratejileri Tebliğ Metinleri, 2004 Türkiye İktisat Kongresi.