Beden Eğitimi ve Spor Dersi Lise Değer Ölçeği: Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2022, , 252 - 266, 31.12.2022

Mehmet Akif Yücekaya , Ahmet Enes Sağın , Mehmet Güllü

https://doi.org/10.25307/jssr.1084287

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada lise öğrencilerinin Beden Eğitimi ve Spor (BES) dersi değer düzeylerinin belirlenebilmesi amacıyla bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle literatür taranmış, ardından değerler ile ilgili anket ve ölçekler incelenmiştir. Sonrasında lise öğrencilerinin sahip olması gereken BES dersi değerlerinin nelerden oluşması gerektiğiyle ilgili, araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan “yarı yapılandırılmış görüşme formu” ile 3 öğretim üyesi, 6 BES öğretmeni ve 30 lise öğrencisi ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanan ölçek taslak formu uzman görüşlerine sunulmuştur. Gelen dönütler sonucunda kapsam geçerliği belirlenerek .80’in altında olan değer maddelerinin çalışmadan çıkarılmasına karar verilmiştir. Oluşturulan taslak formu Türkiye’nin 7 farklı bölgesinde öğrenim gören öğrencilere uygulanmış ardından elde edilen verilerin analizi yapılmıştır. Yapılan Açımlayıcı faktör analizi sonucunda “Başarı”, “Saygı”, “Milli kültür ve beraberlik”, “Sportmenlik” ve “Spor kültürü” olmak üzere 5 boyuta ve toplam 28 maddelik bir yapıya ulaşılmıştır. Ölçekte yer alan 28 maddenin toplam varyans oranı %49.17 olarak tespit edilmiştir. Sonrasında yapılan Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına bakıldığında modelin iyi uyum indeks değerlerine [χ2/sd (2.57), GFI (0.93), CFI (0.92), AGFI (0.92), NFI (0.89), IFI (0.91), RMSEA (.044)] sahip olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak BES derslerine yönelik lise öğrencilerinin değer düzeylerini belirlemede güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olarak kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi, Değerler, Ölçek, lise öğrencileri

Physical Education and Sports Class High School Value Scale: Validity and Reliability Study

Öz

The purpose of this research is to develop a scale to determine the physical education and sports course value levels of high school students. For this purpose, at first, the literature was reviewed, and then, questionnaires and scales about value were studied. After that, face-to-face interviews were held with 3 faculty members, 6 physical education teachers and 30 high school students with the "semi-structured interview form" prepared by the researchers about what Physical Education and Sport course values high school students should have. As a result of the interviews, the scale draft form was shown to the expert opinions. As a result of the feedbacks, the content validity was stated and it was decided to exclude the value items below 80 from the study. The data obtained by applying the draft form to the students studying in 7 different regions of Turkey, were analyzed. As a result of the Explanatory Factor Analysis, a structure consisting of 5 dimensions and a total of 28 items has been reached: "Success", "Respect", "National culture and togetherness", "Sportsmanship" and "Sports culture". It was determined that the total variance rate of 28 items in the scale was found to be 49.17%. According to the results of the Confirmatory Factor Analysis, ıt ıs stated that the model has good fit index values [χ2/sd (2.57), GFI (0.93), CFI (0.92), AGFI (0.92), NFI (0.89), IFI (0.91), RMSEA (.044)]. Finally, it has been concluded that it can be used as a reliable and valid measurement tool in determining the value levels of high school students for physical education and sports lessons.

Anahtar Kelimeler

Physical education, Values, Scale, High school students

Kaynakça

• Ahioğlu-Lindberg, E.N. (2011). Piaget ve ergenlikte bilişsel gelişim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 1-10.
• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, Ankara.
• Allport, G.W., Vernon, E., & Linzey, G.A. (1960). Study of values. Houghton-Mifflin.
• Berkowitz, M.W. (2011). What works in values education. International Journal of Educational Research, 50(3), 153-158. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2011.07.003
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. Sistem Yayıncılık.
• Bredemeier, B.J.L., & Shields, D.L.L. (1993). Moral psychology in the context of sport. İçinde R.N. Singer, M. Murphey, & L.K. Tennant (Eds), Handbook of research on sport psychology (ss. 587-599). Macmillan.
• Bryne, B. (2010). Structural equation modeling with amos. Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (25. Baskı). Pegem Akademi
• Cresswell, J.W., & Plano Clark, V.L. (2018). Karma yöntemleri araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi, Çeviren Y. Dede ve S.B. Demir. Anı Yayıncılık.
• Davis, L.L. (1992). Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5(4), 194-197. https://doi.org/10.1016/S0897-1897(05)80008-4
• Demirhan, G. (2014). Sportif değerler eğitimi. Toplum ve Hekim, 29 (5), 351-355.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. Adolesan Sağlığı II Sempozyum Dizisi, 63(1), 19-21.
• Elizur, D., & Sagie, A. (1994). Facets of human values: Definition and structure of work values and general life values. (WORC Paper). Tilburg: WORC, Work and Organization Research Centre, 1-25.
• Fichter, J. (1990). Sosyoloji nedir? Çeviren N. Çelebi. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Gray, D.E. (2004). Doing research in the real world. Sage Publications.
• Güngör, E. (2010). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. Ötüken Yayınları.
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5.baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Gürpınar, B., Toprak, S., Ayvalı, M., ve Whitehead, J. (2018). Beden eğitimi ve sporda değerler ve değer sistemi: Altyapı sporlarında değerler ölçeğinin Türkçeye uyarlanması için genç Türk sporcu öğrencilerle bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 2117-2126. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2512
• Gürpınar, B., Toprak, S., Ayvalı, M., ve Whitehead, J. (2019). Altyapı sporlarında değerler ölçeği-2’nin Türk kültürüne uyarlanması ve psikometrik özellikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1395-1402. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2547
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2011). Multivariate analysis – A global perspective (7. baskı). Pearson
• Halstead, J.M., & Taylor, M.J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202. https://doi.org/10.1080/713657146
• Kangalgil, M., Özgül, F., Temel, A., Kural, T., ve Karagöz, Y. (2021). Beden eğitimi ve spor dersi değerler eğitimi ölçeği (BESDDEÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 70-80.
• Keleş, M., ve Yoncalık, O. (2019). Beden eğitimi ve spor dersi ve ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinde değerler eğitimi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 230-237.
• Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Koç, Y. (2013). Beden eğitimi dersi sportmenlik davranışı ölçeği (BEDSDÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 96-114.
• Kuter, F.Ö., ve Kuter, M. (2012). Beden eğitimi ve spor yoluyla değerler eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (6), 75-94.
• Lee, M.J., Whitehead, J., & Balchin, N. (2000). The measurement of values in youth sport: Development of the youth sport values questionnaire. Journal of Sport and Exercise Psychology, 22(4), 307-326.
• Lee, M.J., Whitehead, J., Ntoumanis, N., & Hatzigeorgiadis, A. (2008). Relationships among values, achievement orientations, and attitudes in youth sport. Journal of Sport and Exercise Psychology, 30(5), 588-610. https://doi.org/10.1123/jsep.30.5.588
• Lee, M.J., & Cockman, M. (1995). Values in children’s sport: Spontaneously expressed values among young athletes. Internatio¬nal Review for the Sociology of Sport, 30(3-4), 337-350. https://doi.org/10.1177/101269029503000307
• Lumpkin, A., Stoll, S.K., & Beller, J.M. (2003). Sport ethics applications for fair play. McGraw-Hill.
• Malle, B.F., & Dickert, S. (2013). Values. In V. Smith (Eds.), Sociology of work: An encylopedia. Sage Reference.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Ortaöğretim beden eğitimi ve spor dersi öğretim programı (9-12. Sınıf). Milli Eğitim Bakanlığı.
• Özdemir, Y., ve Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi. Turkish Psychological Counseling & Guidance Journal, 4(36), 152-162.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. The Free Press.
• Sağın, A.E., ve Karabulut, Ö. (2019). Beden eğitimi ve spor dersine yönelik ortaokul öğrencilerinin değer düzeylerinin incelenmesi (Bağcılar ilçesi örneği). Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Dergisi, 2(2), 27-34. https://doi.org/10.36415/dagcilik.644204
• Schwartz, S.H. (1992) Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 Countries. In M.P. Zanna (Eds.), Advances in Experimental Social Psychology, (25. Baskı ss. 1-65). Academic Press.
• Schwartz, S. H. (2012). An overview of the Schwartz theory of basic values. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 1-20. http://dx.doi.org/10.9707/2307-0919.1116
• Simmons, D.D., & Dickinson, R.V. (1986) Measurement of values expression in sports and athletics. Perceptual and Motor Skills, 62, 650-658. https://doi.org/10.2466/pms.1986.62.2.651
• Simon, R.L. (2007). Internalism and internal values in sport. In W.J. Morgan (Eds.), Ethics in sport (2. Baskı). Human Kinetics.
• Simon, R.L. (2003). Sports, relativism, and moral education. In J. Boxill (Eds.), Sports ethics: An anthology. Blackwell.
• Smith, V. (2013). Sociology of work: An encylopedia. Sage Reference.
• Spranger, E. (2004). İnsan Tipleri. Çeviren A. Aydoğan. İz Yayıncılık.
• Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics. Allyn and Bacon.
• Thomas, D. R. (2003). A general inductive approach for qualitative data analysis. Paper presented at School of Population Health, University of Auckland, New Zealand.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmaları. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Webb, H. (1969). Professionalisation of attitudes towards play among adolescents. In G. S. Kenyon (Eds.), Aspects of contemporary sport sociology (s. 161-178). The Athletic Institute.
• Yıldız, Ö., ve Güven, Ö. (2013). Beden eğitimi dersi öğrenci değer yönelimi ölçme aracının geliştirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 28-42.
• Yıldız, M. (2019). Perceived value of national wrestlers. Turkish Journal of Sport and Exercise, 21(1), 58-66. https://doi.org/10.15314/tsed.550550
• Yücekaya, M.A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin değerlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Malatya.