Medya ve Antrenör - Sporcu Stres Kaynakları ile Sporcuların Zihinsel Dayanıklılıklarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 307 - 321, 31.12.2021

Yeliz Eratlı Şirin , Gürsoy Olca , İbrahim Bahçivan

https://doi.org/10.25307/jssr.977444

Cited By: 1

Öz

Sporun rekabetçi doğasından dolayı her türlü spor ortamı sporun aktörleri tarafından stres kaynağı olarak görülmektedir. Bu aktörler içinde spor için en önemlilerinden biri sporculardır. Bu çalışmanın amacı, spor ortamlarının mevcut koşullarının getirdiği önemli stres kaynaklarından medya ve antrenör-sporcu stres kaynaklarının sporcuların zihinsel dayanıklılığı ile ilişkisini araştırmaktır. Araştırma gurubunu Akdeniz bölgesinde, futbol, basketbol, voleybol, atletizm, tenis, kano, güreş, branşlarından 151 sporcu (26 kadın 125 erkek) oluşturmaktadır. Araştırma verileri Kristiansen, Halvari ve Roberts (2012) tarafından geliştirilen, Yıldız ve Polat, (2020) tarafından Türkçeye uyarlanan “Medya Stress Kaynakları Ölçeği” ve “Antrenör-Sporcu Stres Kaynakları Ölçeği” ile toplandı. Ayrıca araştırmada Altıntaş ve Koruç (2016) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan “Sporda Zihinsel Dayanıklılık Ölçeği” kullanıldı. Araştırma verilerinin analizinde yüzde frekans ortalama, standart sapma ve Mann-Whitney U testi ve Kruskal-Wallis H testi kullanıldı. Araştırma bulgularına göre, sporcuların antrenör-sporcu stres kaynakları ve zihinsel dayanıklılık devamlılık boyutu ile yaş değişkeni arasında anlamlı farklılık bulundu. Bununla birlikte sporcuların antrenör-sporcu stres kaynakları, medya stres kaynakları ve zihinsel dayanıklılık algılamalarının cinsiyet ve branş değişkenlerine göre istatistiksel olarak bir farklılığa rastlanmadı. Antrenör-Sporcu Stres kaynakları ile yaş ve eğitim değişkenleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki görülür iken medya etkisi sporcuların eğitim değişkine göre belirleyici olmadığı bulundu. Diğer bir sonuca göre medya stres kaynakları ile sporda zihinsel dayanıklılık arasında ise pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulundu. Araştırmanın sonuçlarına göre Antrenör-Sporcu Stres Kaynakları boyutları ile Medya Stres Kaynakları boyutları arasında düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunurken, Antrenör-Sporcu Stres Kaynakları ile sporda zihinsel dayanıklılık arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. 

Anahtar Kelimeler

Medya, Stres, Stres Kaynakları, Zihinsel Dayanıklılık, Sporcu

Relationship of Coach-Athlete Stress Stressors and Media Stress Sources with Mental Endurance in Adult Athletes

Öz

Due to the competitive nature of sports, all kinds of sports environments are seen as a source of stress by the actors of sports. Among these actors, one of the most important for sports is athletes. The aim of this study is to investigate the relationship between the media and coach-athlete stressors, which are important sources of stress brought by the current conditions of sports environments, and the mental resilience of athletes. The research group consists of 151 athletes from the branches of football, basketball, volleyball, athletics, tennis, canoe, wrestling, in the Mediterranean Region. The research data were collected with the “Media Stressors in Football Scale (MSFQ)” and “Coach-Athlete Stressors Scale (CASFQ)” developed by Kristiansen, Halvari and Roberts (2012) and adapted into Turkish by Yıldız and Polat (2020). Also, the “Mental Endurance Inventory in Sports” adapted into Turkish by Altıntaş and Koruç (2016) was used. Percentage frequencies mean and standard deviations were used in the analysis of the research data. At the same time, Mann-Whitney U test was used for and Kruskal-Wallis H test was used. As a result of the research, no statistical difference was found in the perceptions of the athletes' CASFQ, MSFQ and "Mental Endurance" according to gender and branch variables. A significant difference was found between the CASFQ and mental endurance continuity dimension of the athletes and the age variable. According to the education variable, it was found that the stress sources of the athletes with a bachelor's degree were low, and the mental endurance of those with a graduate education level was high. No difference was found in the perceptions of MSFQ according to the variables of education, age and age of sportsmanship. While there was a positive and significant relationship between the sources of stress and age and education variables, the media effect was not found to be determinant according to the education variable of the athletes. According to another result, a positive relationship was found between media stressors and mental toughness in sports.

Anahtar Kelimeler

Media, Stress, Stress Sources, Mental Endurance, Athlete

Kaynakça

• Altıntaş, A., & Koruç P.B. (2016). Sporda zihinsel dayanıklılık envanterinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi. 27, 163-171.
• Amorose, A.J., & Anderson-Butcher. D. (2007). Autonomy-supportive coaching and self-determined motivation in high school and college athletes: A test of self-determination theory. Psychology of Sport and Exercise, 8, 654–70.
• Atabeyoğlu C. (1991).Türkiye’de Spor Yazarlığı’nın 100. Yılı: 1891-1991, Türkiye Spor Yazarları Derneği Yayını, İstanbul.
• Atalay, Ayşe, (2004), Spor, Medya ve Serbest Zaman, Beta Basım Dağıtım, İstanbul
• Avcı, K.S., Çepikkurt, F. & Kale, E.K. (2018). Examination of the relationship between coach-athlete communication levels and perceived motivational climate for volleyball players. Universal Journal of Educational Research. 6 (2), 346-353.
• Basowitz, H., Persky, H., Korchin, S. J., Grinker, R.R. (1955). Anxiety and stress. New York: McGraw-Hill.
• Bootan, J. S. (2018). Kickboks, Taekwondo ve Muay Thai Sporcularının Egzersiz Bağımlılığının Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Crust, L. (2009). The relationship between mental toughness and affect intensity. Personality and Individual Differences, 47(8), 959-963.
• Crust, L., Earle, K., Perry, J., Earle, F., Clough, A., & Clough, P. J. (2014). Mental toughness in higher education: Relationships with achievement and progression in first-year university sports students. Personality and Individual Differences, 69, 87-91.
• Cumming, S.P., Smoll, F.L., Smith, R.E., & Grossbard, J.R. (2007). Is winning everything? Therelative contributions of motivational climate and won-lost percentage in youth sport. Journal of Applied Sport Psychology, 19, 322–336
• Donuk, B. (2007). Liderlik ve Spor. Ötüken Neşriyat A.Ş. İstanbul.
• Eratlı Şirin Y., Şirin T., & Aydın Ö. (2018). Sosyal Bilimlerde Eğitim Araştırmaları. (1. Baskı). Bölüm adı: Futbol Hakemlerinde Sosyal Baskı ve Hakemlik Yetkinliği: Türkiye Süper Lig Örneği. (Editör:Gülenaz Selçuk, Erkan Atalmış). Lambert Academic Publishing.
• Eratlı Şirin Y., Metın M., Gönen S., Şirin, T. (2020). Spor Sponsorlugu Politikası Faktörleri Ölçeginin Türkçeye uyarlanması. International Journal of Human Sciences, 17(3), 890-899.
• Evcil, A. (2020). Farklı Spor Branşlarında Algılanan Antrenör Davranışlarının Sporcuların Örgütsel Bağlılığına Etkisi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü , Aydın.
• Filiz, B.. & Demirhan, G. (2017). Antrenörlük davranışı değerlendirme ölçeği’nin Türk kültürüne uyarlanması. Spormetre. 15 (1), 1-10.
• Fisher, S., & Hood, B. (1987). The stress of the transition to university: a longitudinal study of psychological disturbance, absent‐mindedness and vulnerability to homesickness. British journal of psychology, 78(4), 425-441.
• Fişek, K. (1998). Devlet Politikası ve Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Spor Yönetimi, Ankara: Bağırgan Yayımevi Fişek, K. (1980). Spor Yönetimi, A.U. Siyasal Bilgiler Fak. Yay.' Ankara", s.25.
• Fletcher, D., Arnold, R. (2017). Stress in sport: The role of the organizational environment. (Ed. C. R. D. Wagstaff). In The Organizational Psychology of Sport Key Issues and Practical Applications. Abingdon: Routledge.
• Fletcher, D., Hanton, S., & Mellalieu S.D. (2006). An organizational stress review: Conceptual and theoretical issues in competitive sport. (Ed. S. Hanton, and S. D. Mellalieu). In Literature reviews in sport psychology (pp.1- 53). Hauppage, NY: Nova Science Publishers, Inc.
• Garmezy N, (1991). Resilience and vulnerability to adverse developmental outcomes associated with poverty, American Behavioral Scientist, 34, 416- 430
• Gucciardi, D.F., Hanton, S., Mallett, S., & Temby, P. (2015). The concept of mental toughness: Tests of dimensionality, nomological network and traitness. Journal of Personality. 83 (1), 26–44
• Güllü, S., & Şahin, S. (2016). Antrenörlerin intikam (öç alma) davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9 (47), 863-871.
• Katırcı, H. (2012). Sporda Halkla İlişkiler ve Medyanın Rolü, Spor ve Medya İlişkisi, (Editör: N. Serdar Sever), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2656, ss.38-62.
• Kılıç, Y., & Yıldırım, E. (2020). Investigation of mental toughness levels of ındividuals who actively do sports: a sample of the city of Elazig. Journal of Education and Learning, 9(2), 2020.
• Kristiansen E., & Roberts G.C. (2010). Young elite athletes and social support: Coping with competitive and organizational stress in “Olympic” competition. Scandinavian Journal of Medicine Science in Sports, 20(4), 686-695. https://doi.org/10.1111/j.16000838.2009.00950.x
• Kristiansen E., Roberts G.C., & Sisjord, M.K. (2011a).Coping with negative media content: The experiences of professional football goalkeepers In press: International Journal of Sport and Exercise Psychology, 9 (4), 295-307.https://doi.org/10.1080/1612197X.2011.623451
• Kristiansen, E., & Roberts, G. C. (2011b). Media exposure and adaptive coping in elite football. International Journal of Sport Psychology, 42, 339–367.
• Kristiansen, E., Halvari, H., & Roberts, G.C. (2012a). Organizational and media stress among professional football players: testing an achievement goal theory model. Scandinavian Journal Of Medicine & Science İn Sports, 22(4), 569-579. https://doi.org/10.1111/j.1600-0838.2010.01259
• Kristiansen, E., Murphy, D., & Roberts, G. C. (2012b). Organizational stress and coping in US professional soccer. Journal of Applied Sport Psychology, 24(2), 207–223
• Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer publishing company
• Lazarus, R.S. (2006). Stress and emotion: A new synthesis. New York: Springer Publishing Company.Lever,
• Wheeler, S. (1993). Mass media and the experience of sport. Communication Research, 20, 125-143.
• Luthar, S. S. (1991). Vulnerability and resilience: A study of high‐risk adolescents. Child Development, 62(3), 600-616.
• Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
• Marchant, D. C., Polman, R. C., Clough, P. J., Jackson, J. G., Levy, A. R., & Nicholls, A. R. (2009). Mental toughness: Managerial and age differences. Journal of Managerial Psychology, 24(5), 428-437.
• Masten, AS. (2001). Ordinary magic: resilience processes in development. American Psychologist. 56, 227-238.
• Nichols, W. (2002). Media Relations in Sport. Sport Management Library, Fitness Information Technology Inc. Morgantown.
• Özsoy, S., Sadık, R. & Boz, H. (2013). Spor dalı çeşitliliği bakımından türkiye’deki spor gazetelerinin Avrupa'daki spor gazeteleri ile karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(1), 133-149.
• Selye, H. (1980). Selye's guide to stress research. (Vol. 1). New York: Van Nostrand Reinhold.
• Sheard, M., Golby, J., & van Wersch, A. (2009). Progress toward construct validation of the Sports Mental Toughness Questionnaire (SMTQ). European Journal of Psychological Assessment, 25(3), 186–193. https://doi.org/10.1027/1015-5759.25.3.186
• Short S.E. & Short M.W. (2005) Essay Role of the coach in the coach-athlete relationship. Medicine and Sport. 366, 529-530. DOI: 10.1016/S0140-6736(05)67836-1
• Şahan, H., & Çınar, V. (2004). Kitle iletişim araçlarının spor kamuoyu üzerine etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 313-322.
• Şirin T. (2021). “Futbol Hakemlerinin Algıladıkları Stres Kaynakları ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi” Çok Disiplinli Bakış Açısıyla Sporda Eşitlik ve Çeşitlilik Üzerine Uluslararası Konferans, Avrupa Birliği, Erasmus + Programı desteğiyle GESPORT, Online Kongre, 202.1
• TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), (2011), Spor Kulüplerinin Sorunları ile Sporda Şiddet Sorununun Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, Ankara, S. Sayısı: 733.
• Tolukan, E & Akyel, Y. (2019). Futbolda Antrenör-Sporcu İlişkisi Ve Sürekli Sportif Kendine Güven Üzerine Bir Araştırma, Spormetre, 2019,17(1),103-112
• Werner, E.E. (1995). Resilience in Development. Current Directions in Psychological Science, 4, 81-85.
• Yaprak, P. (2006). Feminist Teorilerin Sporla İlgili Yaklaşımlarının Türkiye’de Elit Spor Ekseninde Analizi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Yetim, A. (2000). Sosyoloji ve Spor. Ankara: Topkar Matbaacılık.
• Yıldız, K., & Polat, E. (2020). Futbolda antrenör-sporcu stres kaynakları ölçeği ile futbolda medya stres kaynakları ölçeği’nin Türk popülasyonu için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre. 18(3), 2020, 146-156