Kadınların Taraftarlık Düzeyi ve Sporu Seyretme Güdüleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 267 - 280, 31.12.2022

Merve Akkoç Hanifi Üzüm

https://doi.org/10.25307/jssr.1109877

Öz

Bu araştırma, kadın taraftarların destekledikleri takım ile özdeşleşme düzeyinin belirlenmesi ve seyirci olarak onları müsabakaları izlemeye güdüleyen içsel ve dışsal güdü faktörlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada genel tarama modellerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni Batı Karadeniz ve Marmara bölgesinde bulunan kadın taraftarlardan, örneklemi ise rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen 542 katılımcıdan oluşmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Wann ve Branscombe (1993) tarafından geliştirilen, Günay ve Tiryaki (2003) tarafından Türkçeye uyarlanan “Spor Taraftarı Özdeşleşme Ölçeği” kullanılmıştır. Sporu seyretme güdülerini ölçmek için ise, Polat ve Yalçın (2020) tarafından geliştirilen 16 alt boyut ve 45 sorudan oluşan “Spor Seyircileri Dışsal ve İçsel Güdü Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, parametrik hipotez testlerinden Pearson Korelasyon analizi, t-testi, ANOVA ve MANOVA testleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre; kadın taraftarların yaşı arttıkça takımları ile özdeşleşme düzeylerinin azaldığı ve sporu seyretme motivasyonlarının düştüğü, her gün sportif faaliyetleri takip eden katılımcıların ise takımları ile özdeşleşme düzeylerinin yükseldiği, spor tutkusu, rekabet, taraftarlık, yerel bağlılık, sosyal paylaşım, popülarite, aile bağları, medya etkisi, etik değerler, oyun bilgisi, kültürel gelişim, estetik değerler gibi içsel ve dışsal güdülerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak kadın taraftarların özdeşleme düzeylerinin sporu seyretme güdülerini etkilediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Taraftar, Güdü, özdeşleşme

Examination of the Relationship Between Women’s Level Fancy and the Moments to Watch Sports

Öz

This research was carried out in order to determine the level of identification of female fans with the team they support in the social framework of sports and to examine the intrinsic and extrinsic motivation factors that motivate them as spectators to watch the competitions. The study was conducted according to the relational screening model. The study population of the research consisted of female supporters in the West Black Sea and Marmara region. The sample group is consisted of a total of 542 participants selected by the random sampling method. As a data collection tool, in order to measure the commitment of the fans to their teams, the “Sport Supporter Recognition Scale, which was developed by Wann and Branscombe (1993), and whose validity and reliability study was carried out in Turkish by Günay and Tiryaki (2003) was used in the present study. In order to measure the motivation to watch sports, a questionnaire consisting of 16 sub-dimensions and 45 questions developed by Polat and Yalçın (2020) was used. “Sports spectators extrinsic and intrinsic motivation scale” was used, with a reliability coefficient varying between 0.93 and 0.96. Since the collected data showed normal distribution, Pearson Correlation analysis, t-test, ANOVA and MANOVA were used in statistical analysis from Parametric Hypothesis tests. As a conclusion, it has been determined that as the age of female fans increases, their level of identification with their team and motivation to watch sports decrease. On the other hand, the level of identification with the teams of the participants who follow the sports activities everyday increases, and their internal and external motives such as sports passion, competition, supporter, local loyalty, social sharing, popularity, familiy ties, media influence, ethical values, game knowledge, cultural development and aesthestic values have been found to be high.

Anahtar Kelimeler

Woman, Fan, Motive, Identification

Kaynakça

• Acet, M. (2001). Futbol seyircisini fanatik ve saldırgan olmaya yönelten sosyal faktörler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Allison, R., & Knoester, C. (2021). Gender, sexual, and sports fan identities. Sociology of Sport Journal, 38(3), 310-321. https://doi.org/10.1123/ssj.2020-0036
• Amanvermez, İ. (2013). Futbolda seyircisiz maçlarda uygulanan tutundurma çabalarının kadın taraftarlar üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Yüksek lisans tezi, T.C Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Argan, M., ve Katırcı, H. (2002). Spor pazarlaması. Nobel Yayınevi.
• Arıkan, A. N. (2000). Farklı branşlardaki spor seyircilerinin sosyo-kültürel profili ve izleyicilik durumları üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Ayhan, B., Aktaş, H., ve Çelik, F. (2017). Lisanslı taraftar ürünlerinin kullanım motivasyonları: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 548-573. https://doi.org/10.19145/e-gifder.307310
• Branscombe, N. R., & Wann, D. L. (1991). The positive social and self concept consequences of sports team identification. Journal of Sport and Social Issues, 15(2), 115-127. https://doi.org/10.1177/019372359101500202
• Cruz, M., Romão, T., Centieiro, P., & Eduardo, D. A. (2018). Exploring the use of second screen devices during live sports broadcasts to promote social ınteraction. In: Cheok, A., Inami, M., Romão, T. (eds). Advances in Computer Entertainment Technology. ACE 2017. Lecture Notes in Computer Science, vol 10714. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-76270-8_23
• Gantz, W., & Wenner, L. A. (1991). Men, women, and sports: Audience experiences and effects. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 35(2), 233-243. https://doi.org/10.1080/08838159109364120
• Gantz, W., & Wenner, L. A. (1995). Fanship and the television sports viewing experience. Sociology of sport Journal, 12(1), 56-74. https://doi.org/10.1123/ssj.12.1.56
• Günay, N., ve Tiryaki, Ş. (2003). Spor taraftarı özdeşleşme ölçeğinin (STÖÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 14-26.
• İlhan, V., ve Ünlü, B. (2019). Türkiye’de televizyon yayınlarının türlere göre izlenme oranları:1995-2010 yılları arası yayınlanan program türlerinin reyting analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 12 (62), 1363-1377. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3145
• Katlav, T., ve Öney, E. (2018). Türkiye’deki taraftarlarin spor kulüplerindeki lisansli ürünlere ilişkin satın alma niyetinin planlanmış davranış teorisine göre incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 4(1), 139-162.
• Kazançoğlu, İ., ve Baybars, M. (2016). Lisanslı spor ürünlerinin algılanan değer bileşenlerinin satın alma niyeti ile ilişkisi: Türkiye’nin en büyük üç futbol kulübünün incelenmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 51-66.
• Kim, M. J., & Mao, L. L. (2021). Sport consumers motivation for live attendance and mediated sports consumption: A qualitative analysis. Sport in Society, 24(4), 515-533. https://doi.org/10.1080/17430437.2019.1679769
• Koca, C., ve Sarıkulak, İ. (2019). Futbol taraftarlığı alanında kadınları marjinalleştiren doxalar. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 246-263. https://doi.org/10.25307/jssr.633413
• Nuhrat, Y. (2017). Fair to swear? Gendered formulations of fairness in football in Turkey. Journal of Middle East Women's Studies, 13(1), 25-46. https://doi.org/10.1215/15525864-3728624
• Polat, E. (2013). Spor seyircilerinin spor müsabakalarını seyretme sebeplerinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Polat, E., ve Yalçın, H. B. (2020). Spor seyircileri için dışsal ve içsel güdü ölçekleri kısa versiyon uyarlaması ve çok değişkenli ilişkisel bir uygulama. Spor Bilimleri Arastirmalari Dergisi, 5(1), 111-129. https://doi.org/10.25307/jssr.744732
• Salman, G. G., ve Giray, C. (2010). Bireylerin futbol taraftarı olmasını etkileyen güdüler ile sadakat arasındaki ilişki: Fenerbahçe taraftarları üzerine bir uygulama. Öneri Dergisi, 9(33), 89-97.
• Serarslan, M. Z. (1990). Spor pazarlaması: Sporun topluma yaygınlaştırılmasında pazarlama tekniklerinden yararlanma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Fakültesi Pazarlama Anabilim Dalı, 7-85.
• Smith, A. (2012). Introduction to sport marketing. Routledge.
• Taşmektepligil, M.Y., Küçük, V., Karakuş, S., ve Kalkavan, A. (2017). Bireysel şiddet açısından spor medyasının etkileri, Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2), 32-48. https://doi.org/10.22396/sbd.2017.29
• Tek, Ö. B. (1999). Pazarlama ilkeleri: Global yönetimsel yaklaşım Türkiye uygulamaları. Beta.
• Tiryaki, S. (2000). Spor psikolojisi, kavramlar kuramlar ve uygulama. Eylül Kitap ve Yayınevi.
• Üzüm, H., Çiftçi, M.C., Çelen, A., Özen, G., Çalış, Ç., ve Karlı, Ü. (2017). Kadınların sporu seyretme güdülerinin incelemesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 300-309.
• Wann, D. L., ve Branscombe, N. R. (1993). Sports fans: Measuring degree of identification with their team. International Journal of Sport Psychology, 24(1), 1–17.
• Yoshida, M., & Nakazawa, M. (2016). Innovative sport consumption experience an empirical test in spectator and participant sports, Journal of Applied Sport Management, 8(1),1-25. https://doi.org/10.18666/JASM-2016-V8-I1-6024
• Yüksel, M. (2014). Cinsiyet ve spor. Tarih Okulu Dergisi, 7(19), 663-684. http://dx.doi.org/10.14225/Joh581