Karate Hakemlerinin Öz Yeterlikleri ile Bilişsel Esneklikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 80 - 88, 29.02.2024

Musab Çağın Sezen Çimen Polat Damla Bostan Halil İbrahim Cicioğlu

https://doi.org/10.25307/jssr.1409943

Öz

Bu araştırmanın amacı; karate hakemlerinin öz yeterlikleri ile bilişsel esneklikleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmaya Türkiye Karate Federasyonu’nda görev yapan 88 erkek ve 50 kadın olmak üzere toplam 138 hakem katılmıştır. Hakemlerin yaş ortalaması 38.09±13.43 yıl, vücut ağırlığı ortalaması 74.33±13.46 kg, boy uzunluğu ortalaması 170.23±8.09 cm, faal hakemlik süreleri ise 9.95±8.84 yıl olarak tespit edilmiştir. Hakemlere Myers ve ark. (2012) tarafından geliştirilen, Karaçam ve Pulur (2017) tarafından Türkçeye uyarlanmış Hakem Öz Yeterlik Ölçeği ve Bilgin (2009) tarafından geliştirilen Bilişsel Esneklik Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen verilere Bağımsız Gruplar T-testi, Tek Yönlü ANOVA testi, Pearson korelasyon testi ve tanımlayıcı istatistikler uygulanmıştır. Pearson korelasyon analizi sonucuna göre hakem öz yeterlilik seviyesi ile bilişsel esneklik düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0.05). Bağımsız gruplar t-testi sonuçlarında ise öz yeterlilik seviyesinde erkeklerin kadınlara göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir (p<0.05). Bunun yanı sıra öz yeterlik seviyesi hakemlik klasmanına göre de anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak, yapılan çalışmada karate hakemlerinin öz yeterlik seviyeleri arttıkça bilişsel esneklik düzeylerinin arttığı, erkeklerin kadınlara oranla öz yeterlilik seviyelerinin yüksek olduğu ve klasman arttıkça öz yeterlilik seviyesinin de yükseldiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karate, Hakem, Öz yeterlik, Bilişsel esneklik

Investigation of the Relationship Between the Self-Efficacy and Cognitive Flexibility of Karate Referees

Öz

The present study aims to examine the relationship between the self-efficacy and cognitive flexibility of karate referees. A total of 138 referees, 88 male and 50 female, working in the Turkish Karate Federation participated in the study. The mean age of the referees was 38.09±13.43 years, mean body weight was 74.33±13.46 kg, mean height was 170.23±8.09 cm, and mean active refereeing period was 9.95±8.84 years. The Referee Self-Efficacy Scale developed by Myers et al. (2012) and adapted into Turkish by Karaçam and Pulur (2017) as well as the Cognitive Flexibility Scale developed by Bilgin (2009) were applied to the referees. Independent Samples T-test, One-Way ANOVA test, Pearson correlation test and descriptive statistics were applied to the data obtained. According to the results of the Pearson correlation analysis, a significant positive correlation was found between the referees' self-efficacy and cognitive flexibility levels (p<0.05). The results of the independent samples t-test showed that there was a significant difference in the level of self-efficacy between the males and females (p<0.05). Moreover, self-efficacy level was found to be significant in relation to refereeing class (p<0.05). In conclusion, it was determined in the study that the self-efficacy levels of the karate referees increased in parallel with their cognitive flexibility levels, the male participants had higher self-efficacy levels compared to the female participants, and self-efficacy levels increased in parallel with refereeing class.

Anahtar Kelimeler

Karate, Referee, Self-efficacy, Cognitive flexibility

Kaynakça

• Adıgüzel, N. S. (2018). Examining the relationship between basketball referees’ physical self-esteem and self-efficacy. Journal of National Sport Sciences, 2(2), 129 –137.
• Ali, Z. H. A. (2023). Basketbol hakemlerinin bilişsel duygu düzenleme düzeyleri ile karar verme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Anderson, K. J., & Pierce, D. A. (2009). Officiating bias: The effect of foul differential on foul calls in NCAA basketball. Journal of Sports Sciences, 27(7), 687–694. https://doi.org/10.1080/02640410902729733
• Aslan, K., Saygın, Ö., & Ceylan, H. İ. (2021). Futbol hakemlerinin bilişsel esneklik ve uzamsal kaygı düzeylerinin deneyimlerine göre karşılaştırılması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 534-548.
• Atılgan, D., & Tükel, Y. (2019). Hakemlerin karar verme stillerinin incelenmesi. Sport Sciences, 14(2), 22-32.
• Bektaş, N., Bektaş, S., & Öztürk, A. (2022). Investigation of the problem solving and decision making skills of karate referees. International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science, (27), 1-21.
• Çağlar, M. (2020). Karate-Do ve sporda sosyal bütünleşme üzeri̇ne ni̇tel bi̇r araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Çelikkaleli, Ö. (2014a). Bilişsel Esneklik Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim, 39 (176), 339-346.
• Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri i̇çin bilimsel araştırma süreci. Seçkin.
• Guillén, F., & Feltz, D. L. (2011). A conceptual model of referee efficacy. Frontiers in Psychology, 2(25), 1–5. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2011.00025
• Kara, N. Ş., Çetin, M., Dönmez, A., & Çağın, M. (2020). The relationship between cognitive flexibility and the meaning of life: A research on the students of the faculty of sport sciences. Turkish Journal of Sport and Exercise, 22(1), 142-149. https://doi.org/ 10.15314/tsed.656672
• Karaçam, A., & Pulur, A. (2017). The study of adaptation of referee self-efficacy scale (refs) into Turkish. Physical Education and Sport Science Journal, 11(1), 118–128.
• Karadeniz, S. (2004). Bilişsel esneklik hiper metinleri ve hiper ortamları TOJET. The Turkish Online Journal of Education Technology, 3(2), 119-124.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel.
• Karslı, E. (2022). Farklı klasmandaki̇ futbol hakemleri̇ni̇n hi̇drasyon bi̇lgi̇ düzeyi̇ i̇le tutum ve davranışlarının beli̇rlenmesi̇. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Kılıç, A., & Öner, Ç. (2019). Basketbol hakemlerinin özyeterlikleri ve karar verme stillerinin incelenmesi. In 4. International EMI Entrepreneurship and Social Sciences Congress.
• Koçak, Ç. V. (2019). Investigation of the referee self-efficacy levels of the volleyball referees. Spormetre, 17(2), 33–40.
• Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76(2), 623-626.
• Myers, N. D., Feltz, D. L., Guillén, F., & Dithurbide, L. (2012). Development of, and initial validity evidence for, the referee self-efficacy scale: a multi study report. Journal of Sport and Exercise Psychology, 34(6), 737–765.
• Sevinç, K., Gerek, Z., & Arslan, E. (2021). Examining the empathic tendencies and referee self-efficacy of volleyball referees. International Journal of Exercies, 3(1), 26–36.
• Tuero, C., Tabernero, B., Marquez, S., & Guillen, F. (2002). Análisis de los factores que influyen en la práctica del arbitraje (Analysis of the factors affecting the practice of refereeing). Sociedade Capixaba de Psicologia do Esporte 1(1), 7–16.
• Yılmaz, T. (2023) Examining the perceived stress level and coping methods of basketball referees. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 192–200.