Ne Kadar Fanatik? Spor Takımı Evangelizmi ile Medya Fanatizmi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 29 - 47

Gökçer Aydın , Alparslan Kurudirek

https://doi.org/10.25307/jssr.1551456

Öz

Bu çalışmanın amacı, Atatürk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin spor takımı evangelizmi ile medya fanatizmi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma, Atatürk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nde öğrenim gören toplam 320 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılarak Spor Takımı Evangelizmi (eFANgelizm) Ölçeği ile Taraftarların Sosyal Medyada Takımlarını Takip Etme Motivasyonları Ölçeği uygulanmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız Örneklem T-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi yapılmıştır. Tek Yönlü Varyans Analizi sonucunda anlamlı farklılık gözlenen durumlarda farkın kaynağını bulmak için Post Hoc (Tukey) testi uygulanmıştır. Ölçekler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla “Pearson korelasyon” analizleri yapılarak, p< .05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Katılımcıların spor takımı evangelizmi düzeylerinde cinsiyet değişkeninde anlamlı farklılık saptanırken (p< .05); yaş, lisans durumu, gelir durumu, bölüm, taraftarı olunan takım değişkenlerinde anlamlı farklılık saptanmamıştır. Katılımcıların sosyal medyada takımlarını takip etme motivasyonlarında cinsiyet, lisans durumu, bölüm, taraftarı olunan takım değişkenlerinde anlamlı farklılıklar saptanırken (p< .05); yaş ve gelir durumu değişkenlerinde anlamlı farklılık saptanmamıştır. Katılımcıların spor takımı evangelizmi düzeyleri ile sosyal medyada takımlarını takip etme motivasyonları arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların spor takımı evangelizmi düzeyleri arttıkça sosyal medyada takımlarını takip etme motivasyonlarının da artacağı; spor takımı evangelizmi düzeyleri azaldıkça sosyal medyada takımlarını takip etme motivasyonlarının da azalacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Fanatizm, Evangelizm, Sosyal medya

How Fanatic? Examining the Relationship between Sports Team Evangelism and Media Fanaticism

Öz

The purpose of this study is to examine the relationship between sports team evangelism and media fanaticism levels of Atatürk University Faculty of Sports Sciences students. The research was conducted with a total of 320 students studying Faculty of Sports Sciences at Atatürk University. In the study, Sports Team Evangelism (eFANgelism) Scale and Fans' Motivation to Follow Their Teams on Social Media Scale were applied by using the relational survey model, one of the quantitative research methods. Independent Sample T-Test and One-Way Analysis of Variance were used to analyze the data. In cases where a significant difference was observed as a result of One-Way Analysis of Variance, Post Hoc (Tukey) test was applied to find the source of the difference. In order to determine the relationship between the scales, "Pearson Correlation" analyzes were performed and evaluated at the p < .05 significance level. A significant difference was found in the gender variable in the participants' sports team evangelism levels (p < .05). Significant difference wasn't found in the variables of age, sports license status, income level, department, and favorite team. Significant differences were detected in the participants' motivation to follow their teams on social media in terms of gender, sports license status, department and favorite team variables. No significant difference was found in age and income level variables. It was concluded that there was a highly positive relationship between the participants' sports team evangelism levels and their motivation to follow their teams on social media. It can be said that as the participants' level of sports team evangelism increases, their motivation to follow their teams on social media also increases; as the level of sports team evangelism decreases, their motivation to follow their teams on social media also decreases.

Anahtar Kelimeler

Fanaticism, Evangelism, Social media

Kaynakça

• Aaker, D. A., Kumar, V., & Day, G.S. (2007). Marketing research (9. Edition). John Wiley & Sons, Danvers.
• Altın, Ş., Ediş, L. B., Tüfekçi, İ., & Altın, B. (2020). Spor pazarlamasında lisanslı ürünlerin tercihinde, kulüp imajı, marka efangelizmi, takım sadakati ve takımla özdeşleşme değişkenlerinin etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3759-3775. [CrossRef]
• Alver, F. (2008). Kapitalist üretim sürecinde ırkçılık, futbol ve medya. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26, 223-248.
• Anggraini, L. (2018). Understanding brand evangelism and the dimensions involved in a consumer becoming brand evangelist. Sriwijaya International Journal of Dynamic Economics and Business, 2(1), 63-84.
• Apsar, M. (2014). Dijital medyada fanatizm: Futbola ilişkin sosyal ağlarda nefret söylemi. Yüksek Lisans tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arafah, B., & Hasyim, M. (2023). Digital literacy: The right solution to overcome the various problems of meaning and communication on social media. Studies in Media and Communication, 11(4), 19-30. [CrossRef]
• Archer, A., & Wojtowicz, J. (2023). Why It's OK to be a sports fan. Taylor & Francis.
• Atabaş-Güven, S. (2019). Sporda taraftar fanatikliği ve takım evangelizmi (efangelizm) ilişkisi (futbol takımları örneği). Yüksek Lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, G., & Aydın, G. (2024). Beliefs that shape media partisanship: Fanaticism, evangelism, and hooliganism. In: Alaeddinoğlu, V., Aktaş, B. S., & Siren, E. (eds.), Academic Research in Physical Education and Sport. Özgür Publications. [CrossRef]
• Aydın, G., & Belli, E. (2022). Spor pazarlamasında rebranding ve debranding uygulamaları. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(Özel Sayı 1), 548-561. [CrossRef]
• Balbi, G. (2024). The digital revolution: A short history of an ideology. Oxford University Press.
• Belli, E., Mızrak, O., Aydın, G., & Saraçoğlu, Y. (2020). Turkish athletes in olympics from the republican period. Ambient Science, 7(1), 298-302. https://doi.org/10.21276/ambi.2020.07.sp1.ga04
• Budak, M. (2004). Türkiye’de spor olgusunun kitle iletişim araçlarında sunumu: Futbol, fanatizm ve milliyetçilik. Yüksek Lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Carroll, B. (2023). Writing and editing for digital media. Routledge.
• Choudhury, M., Mishra, B. B., & Mohanty, P. K. (2019). An empirical study of brand evangelism for recommending cars-a qualitative & systematic review of literature. International Journal of Technical Research & Science, 4(3), 1-12. [CrossRef]
• Coalter, F. (2021). The paradox of sport for development: Evangelism and a call for evidence. The Palgrave Handbook of Globalization and Sport.
• Çelik, F. (2022). Taraftarların sosyal medyada takımlarını takip etme motivasyonlarının kullanımlar ve doyumlar teorisi bağlamında incelenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. İletişim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 2(1), 72-93. [CrossRef]
• Degirmencioğlu, F. (2022). Spor takımı evangelizmi ile taraftarların spor marka ürünlerini satın alma bağımlılığı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Deveci, A., Şanverdi, M., Bezgin, A., Çiçek, G., Şanverdi, S., Biçer, H., ... & Bezgin, M. (2023). The power of sports media: The influential role played by sports media in the rise of sports and the prominence of athletes. European Journal of Physical Education & Sport, 11(1), 15-30. [CrossRef]
• Dwyer, B., Greenhalgh, G. P., & LeCrom, C. W. (2015). Exploring fan behavior: Developing a scale to measure sport eFANgelism. Journal of Sport Management, 29(6), 642-656. [CrossRef]
• Dwyer, B., LeCrom, C., & Greenhalgh, G. P. (2018). Exploring and measuring spectator sport fanaticism. Communication & Sport, 6(1), 58-85. [CrossRef]
• Erdoğan, A., & Şirin, E. F. (2021). Adaptation of sport fanaticism scale into Turkish. Turkish Journal of Sport and Exercise, 23(2), 141-149. [CrossRef]
• Erdoğan, A., Öztaş, M., & Şirin, E. F. (2021). Futbol taraftarlarının seyircilik durumları ile spor takımı evangelizm (efangelizm) ilişkisi üzerine ampirik bir araştırma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 476-484. [CrossRef]
• Ergen, Y., & Aydeniz, H. (2020). Yeni toplumsal hareketler ve yeni medya ilişkisi ekseninde futbol taraftar gruplarının siyasal mobilizasyonu. İNİF E- Dergi, 5(1), 88-109.
• Erol, C. (2015). Yeni medyada nefret söylemi ve fanatizm: Video paylaşım sitelerinde nefret söylemi analizi. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fenton, A., Keegan, B. J., & Parry, K. D. (2023). Understanding sporting social media brand communities, place and social capital: A netnography of football fans. Communication & Sport, 11(2), 313-333. [CrossRef]
• Friedman, K., Díaz, L. (2023). Intermedia, multimedia, and media. In: Bruhn, J., López-Varela, A., de Paiva Vieira, M. (eds) The Palgrave handbook of intermediality (pp. 1-27). Palgrave Macmillan. [CrossRef]
• Fuschillo, G. (2020). Fans, fandoms, or fanaticism?. Journal of Consumer Culture, 20(3), 347-365. [CrossRef]
• Genç, N., & Yıldırım, Y. (2022). Futbol taraftarlarının takım evangelizm (eFANgelizm) düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Adana Demirspor-Erzurumspor maçı örneği. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 4(1), 23-27.
• Göktaş, B., & Tarakçı, İ. E. (2020). Marka evangelizminin satın alma bağımlılığı, satın alma niyeti ve tavsiyede bulunma üzerindeki etkisi: Taraftar ürünleri örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 126-145. [CrossRef]
• Gönkek, P., Demiray, E., & Gençer, R. T. (2023). Spor takipçilerinin Facebook ve Instagram'da spor kulüpleriyle etkileşim kurma motivasyonu ölçeğinin geçerlik-güvenirlik çalışması ve spor takipçilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eurasian Research in Sport Science, 8(2), 119-142. [CrossRef]
• Green, M. (2023). Evangelism through the local church: A comprehensive guide to all aspects of evangelism. Wm. B. Eerdmans Publishing.
• Green, M. (1984). What is evangelism? The Asbury Journal, 39(2), 34-42.
• Griffin, R. (2023). Public and private power in social media governance: Multistakeholderism, the rule of law and democratic accountability. Transnational Legal Theory, 14(1), 46-89. [CrossRef]
• Hong, F., & Li, L. (2023). Routledge handbook of sport in China. Taylor & Francis Group.
• Irwin, S. O. (2024). Survey of media: Screens, sounds, and synergies. Taylor & Francis.
• Jack, M. (2024). Insurgent fandom: An ethnography of crowds and unruly sounds. Oxford University Press.
• Kandaz-Gelen, N., Öntürk, Y., Yaraş, A., Satılmış, S. E., & Şahin, İ. (2022). Investigation of sport team evangelism (efangelism) behaviors of faculty of sports sciences students. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 675-685. [CrossRef]
• Karafil, A. Y., & Akgül, M. H. (2022). The Interaction of fanaticism and efangelism in football: Structural model review. Kinesiologia Slovenica, 28(2), 20-33. [CrossRef]
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. Baskı). Nobel Yayınevi.
• Kearns, C., Sinclair, G., Black, J., Doidge, M., Fletcher, T., Kilvington, D., ... & Rosati, P. (2023). A scoping review of research on online hate and sport. Communication & Sport, 11(2), 402-430. [CrossRef]
• Kılıç, N. (2019). Gazeteci Velid Ebüzziya’nın Türk basınının gelişimine katkıları. Atatürk İletişim Dergisi, 17, 5-20. [CrossRef]
• Kim, S., & Manoli, A. E. (2023). From horizontal to vertical relationships: How online community identification fosters sport fans’ team identification and behavioural intentions. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 24(1), 1-19. [CrossRef]
• Kivinen, O., & Piiroinen, T. (2023). Epoch‐making changes in the cultural evolution of communication: Communication technologies seen as organized hubs of skillful human activities. Journal for the Theory of Social Behaviour, 53(2), 221-237. [CrossRef]
• Koç, E. (2010). Gabriel Marcel’e göre fanatizm. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 127-138.
• Kongar, E. (1995). Toplumsal değişme kuramları ve Türkiye gerçeği. Remzi Kitapevi.
• Lindstrom, M. (2009). Buyology: Satın almaya dair bildiğimiz her şey neden yanlış. Optimist Yayınları.
• Luther, C. A., Clark, N., & Lepre, C. R. (2024). Diversity in US mass media. John Wiley & Sons.
• Malhotra, N.K. (2004). Marketing research an applied orientation (4. Edition). Pearson Prentice Hall.
• Metin, S. N., & Akkoyunlu, Y. (2023). Exploring the link between football team fans' evangelism levels and their perceptions of team innovation. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 788-801. [CrossRef]
• Miller, W. C. (2023). The Enthusiast: Anatomy of the fanatic in seventeenth-century British culture. Cornell University Press.
• Miranda, S., Gouveia, C., Di Fátima, B., & Antunes, A. C. (2024). Hate speech on social media: Behaviour of Portuguese football fans on Facebook. Soccer & Society, 25(1), 76-91. [CrossRef]
• Nuriddinov, A. (2023). Use of digital sports technologies in sports television. American Journal of Social Sciences and Humanity Research, 3(11), 208-219.
• Orunbayev, A. (2023). Globalization and sports industry. American Journal of Social Sciences and Humanity Research, 3(11), 164-182.
• Önal, L., & Aydin, G. (2024). The effect of empathy on aggression: A psychological resilience perspective. Synesis, 16(1), 283-299.
• Özçağlayan, M. (2008). Gazetelerin gelişimi ve gazeteciliğin geleceği (yeni teknolojiler ve medya ekonomisi açısından genel bir değerlendirme). Marmara İletişim Dergisi, 13(13), 131-159.
• Özsoy, S. (2009). Futbol ve medya: Hedef kitleden kaynağa dönütler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 21-43.
• Park, S., Kim, S., & Chiu, W. (2023). Segmenting sport fans by eFANgelism: A cluster analysis of South Korean soccer fans. Managing Sport and Leisure, 28(2), 182-196. [CrossRef]
• Pepur, M., Dedić, G., & Žura, B. (2023). Segmentation of football fans based on evangelistic behaviour: Empirical evidence from Croatia. Zbornik Radova Ekonomski Fakultet u Rijeka, 41(1), 249-269. [CrossRef]
• Sanderson, J., & Truax, C. (2014). “I hate you man!”: Exploring maladaptive parasocial interaction expressions to college athletes via Twitter. Journal of Issues in Intercollegiate Athletics, 7(1), 333-351.
• Steiner, E., Pittman, M., & Boatwright, B. (2023). When sports fans buy: Contextualizing social media engagement behavior to predict purchase intention. International Journal of Sport Communication, 16(2), 136-146. [CrossRef]
• Sveinson, K., & Hoeber, L. (2023). Be a good fan during the good, the bad, and even the ugly: Exploring cultural boundaries through sport fan discourses on twitter. International Journal of Sport Communication, 17(1), 73-82. [CrossRef]
• Şahin, A. (2021). Taraftarların sosyal medya kullanım motivasyonlarının incelenmesi; Demir Grup Sivasspor Kulübü örneği. Yüksek Lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Şirin, E. F. (2023). The effect of fans' perceptions of psychological commitment to their team on respect and hatred towards opponents. Turkish Journal of Sport and Exercise, 25(2), 219-230. [CrossRef]
• Talimciler, A. (2014). Türkiye'de futbol fanatizmi ve medya ilişkisi. Bağlam Yayınları.
• Tamir, I., & Lehman-Wilzig, S. (2023). The routinization of media events: Televised sports in the era of mega-TV. Television & New Media, 24(1), 106-120. [CrossRef] Tokmak, M. C. (2022). Halkla ilişkiler perspektifinden sporda holiganizm ve nefret söylemi: Euro 2020 finaline dair bir inceleme. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Advertise Çalışmaları Dergisi, 5(2), 141-168.
• Walsh, J. A., Blom, L. C., Bolin, J., & Bowman, S. (2021). Factors relating to college football players’ conformity to traditional masculine norms. The Journal of Men’s Studies, 29(3), 297-314. [CrossRef]
• Williams, J., & Krisjanous, J. (2023). Spreading the word: Exploring spiritual consumption on social media. Journal of Consumer Marketing, 40(1), 124-135. [CrossRef]
• Yıkılmaz, A., & Öçalan, M. (2021). Süper lig futbol taraftarlarının takımlarına yönelik psikolojik bağlılık düzeyleri ile fanatizm düzeyleri ilişkisi. Efe Akademi Yayınları.
• Yüksekbilgili, Z. (2017). Spor takımı evangelizmi (efangelizm) ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24(3), 959-969. [CrossRef]