Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigması: Eleştirel Teori ve Baskı Karşıtı Yaklaşım Temelinde Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 221 - 240, 30.09.2022

İrem Arslantatar

Öz

Yoksulluk sorunu, sosyal hizmet mesleğinin ve disiplininin temel odaklarından biridir. Sosyal hizmet teori ve uygulamasında sıklıkla üzerinde durulan Eleştirel Teori ve Baskı Karşıtı Yaklaşım, yoksulluk konusunda çeşitli uygulama biçimlerini zaten geliştirmiş durumdadır. Bu uygulama biçimlerinin felsefi (ontolojik, epistemolojik, aksiyolojik) ve uygulamaya dönük bileşenleriyle yoksulluk alanına harmonize edilmesi, İsrailli bir sosyal hizmet akademisyeni olan Michal Krumer-Nevo’nun ana hatlarını belirlediği Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigması ile olmuştur. Bu paradigma ile ilgili uluslararası literatürde yer alan çalışmalar ufuk açıcı, ancak sınırlıdır. Ulusal sosyal hizmet alan yazınında ise Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigması ile ilgili herhangi bir çalışmaya ulaşılamıyor olması bu çalışmanın oluşturulmasında bir etken olmuştur. Çalışmada, “Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigmasının temellendiği Eleştirel Teori’nin ve Baskı Karşıtı Yaklaşımın yoksulluk sorununa yaklaşımı nasıldır?”, “Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigmasının yoksulluk sorununa yaklaşımı nasıldır ve bu paradigmayı ortaya çıkaran faktörler nelerdir?”, “Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigmasının temel bileşenleri (ontolojik, epistemolojik, aksiyolojik ve uygulamaya dönük) nelerdir?” ve “Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigmasını sosyal hizmet mesleği ve disiplini açısından önemli ve özgün kılan özellikleri nelerdir?” sorularının yanıtlanması amaçlanmaktadır. Yoksulluğa Duyarlı Sosyal Hizmet Paradigmasının bütüncül bir şekilde ele alındığı bu çalışmanın; ulusal literatürün yanı sıra, sosyal hizmet teori ve uygulama repertuvarına da katkıda bulunacağına inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel teori, Baskı karşıtı yaklaşım, Yoksulluğa duyarlı sosyal hizmet paradigması, Yoksulluk, Sosyal hizmet

Poverty-Aware Social Work Paradigm: An Assessment Based on the Critical Theory and Anti-Oppressive Approach

Öz

The poverty problem is one of the main focuses of social work profession and discipline. Critical Theory and Anti-Oppressive Approach which are frequently addressed in social work theory and practice have already developed various forms of practice regarding poverty. The harmonization of these forms of practice to the area of poverty with their philosophical (ontological, epistemological, axiological) and practice-based components has been realized through the Poverty-Aware Social Work Paradigm whose main points were determined by an Israeli social work academician Michal Krumer-Nevo. The research on this paradigm in the international literature is seminal but limited. The fact that no studies could be accessed in the social work literature on Poverty-Aware Social Work Paradigm has been a factor for the creation of this study. The purpose of this study is to answer the questions, “What is the approach of Critical Theory and Anti-Oppressive Approach which form the basis of Poverty-Aware Social Work Paradigm towards the poverty problem?”, “What is the approach of Poverty-aware Social Work Paradigm towards the poverty problem and what are the factors which created this paradigm?”, and “What are the factors which make Poverty-Aware Social Work Paradigm important and original in regards to social work profession and discipline?”. It is believed that this study which deals with the Poverty-Aware Social Work Paradigm in a holistic way is going to contribute to the theory and practice repertoire of social work theory in addition to the national literature.

Anahtar Kelimeler

Critical theory, Anti-oppressive approach, Poverty-aware social work paradigm, Poverty, Social work

Kaynakça

• Addams, J. (2006). Twenty years at hull house with autobiographical notes. Chicago: Dodo Press.
• Albayrak, H. (2021). Eleştirel sosyal hizmet teorisi ve uygulaması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 383-401. doi: 10.33417/tsh.791666
• Alcock, P. (1997). Understanding poverty. Basingstoke: Macmillan.
• Başcıllar, M. & Taşci, A. (2018). İş yükü ve iş tatmini arasındaki ilişki: sosyal hizmet uzmanları üzerine bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 330-344.
• Başer, D. & Akçay, S. (2019). Araçsal akıl ve sosyal hizmet: bürokrasi ve yönetimsellik bağlamında bir değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(3), 1033-1051. doi: 10.33417/tsh.622596
• Başer, D., Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ., & Kırlıoğlu, M. (2017). Sosyal hizmet ve Bauman: Sosyal adalet. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2), 1007-1020. doi: 10.17218/hititsosbil.336916
• Başer, D. & Kırlıoğlu, M. (2020). Türkiye’deki sosyal yardım sistemine yönelik sosyal hizmet uzmanlarının deneyimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1486-1513. doi: 10.33417/tsh.732889
• Buz, S. & Ayyıldız, A. A. (2019). Sosyal hizmette toplum merkezleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30 (1), 187-212. doi: 10.33417/tsh.516802
• Brogan, A. P. (1932). Philosophy and the problem of value. Proceedings and Addresses of the American Philosophical Association, 6, 105-129. doi: 10.2307/1483020
• Campbell, C. (2003). Anti-oppressive social work: Promoting equity and social justice. Halifax, NS: Author.
• Cohen‐Rimer, Y. (2022). Participation in welfare legislation—A poverty‐aware paradigm. Regulation & Governance. doi: 10.1111/rego.12451
• Davis, A., & Wainwright, S. (2005). Combating poverty and social exclusion: Implications for social work education. Social Work Education, 24, 259–273.
• Dominelli, L. (2002). Anti-oppressive social work theory and practice. NY: Palgrave Macmillan.
• Ferguson, I., & Woodward, R. (2009). Radical social work in practice: Making a difference. Portland, OR: Policy Press.
• Fook, J. (2002). Social work: Critical theory and practice. London, UK: SAGE Publications.
• Forde, C., & Lynch, D. (2014). Critical practice for challenging times: Social workers' engagement with community work. The British Journal of Social Work, 44(8), 2078–2094. doi:10.1093/bjsw/bct091
• Foucault, M. (1986). Cinselliğin tarihi 1. İstanbul: Afa Yayınları.
• Garrett, P.M. (2002). Social work and the just society: diversity, difference and the sequestration of poverty. Journal of Social Work, 2(2), 187-210. doi: 10.1177/146801730200200205
• Geuss, R. (2002). Eleştirel teori Habermas ve Frankfurt Okulu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gil, D. G. (1998). Confronting injustice and oppression: concepts and strategies for social workers. New York, NY: Columbia University Press.
• Gitterman, A., & Germain, C. B. (2008). The life model of social work practice: advances in theory and practice (Third Edition) (3rd ed.). Columbia University Press. http://www.jstor.org/stable/10.7312/gitt13998
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. In Handbook of qualitative research. (pp. 105-117). Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
• Gülenç, K. (2015). Frankfurt Okulu eleştiri, toplum ve bilim. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Harvey, D. L., & Reed, M. (1992). Paradigms of poverty: a critical assessment of contemporary perspectives. International Journal of Politics, Culture, and Society, 6(2), 269–297.
• Healy, L. M. (2005). Social work theories in context: creating frameworks for practice. New York, NY: Palgrave Macmillan.
• Heron, J., & Reason, P. (1997). A participatory inquiry paradigm. Qualitative Inquiry, 3(3), 274-294. doi: 10.1177/107780049700300302
• Ife, J. (2012). Human rights and social work towards rights-based practice (Third edition). New York: Cambridge University Press.
• İçağasıoğlu Çoban, A., & Buz, S. (2018). Eleştirel teori: gelişimi, kabulleri ve sosyal hizmette kullanımı. Toplum ve Sosyal Hizmet, 19(1), 71-88.
• Jubb, P.B. (1999). Whistleblowing: a restrictive definition and interpretation. Journal of Business Ethics, 21(1), 77-94. doi: 10.1023/a:1005922701763
• Kartal, R.N. (2021). Gerçekler ve illüzyonlar ekseninde eleştirel (critical) teori/yaklaşım. Asya Studies, 16, 195-213. doi: 10.31455/asya.895617
• Kincheloe, J.L. (2005). Critical constructivism primer. New York, NY: Peter Lang Publishing.
• Knight, L.W. (2014). Jane Addams: eylemci bir ruh. Ankara: Ayizi Yayınları.
• Krumer-Nevo, M., & Lev-Wiesel, R. (2005). Attitudes of social work students toward clients with basic needs. Journal of Social Work Education, 41(3), 545-556. doi: 10.5175/JSWE.2005.200303137
• Krumer-Nevo, M., Slonim-Nevo, V. & Hirshenzon-Segev, E. (2006). Social workers and their long-term clients, Journal of Social Service Research, 33 (1), 27-38, doi: 10.1300/J079v33n01_03
• Krumer-Nevo, M., Weiss-Gal, I., & Monnickendam, M. (2009). Poverty-aware social work practice: A conceptual framework for social work education. Journal of Social Work Education, 45(2), 225-243. doi: 10.5175/jswe.2009.200600144
• Krumer-Nevo, M., Weiss-Gal, I., & Levin, L. I. A. (2011). Searching for poverty-aware social work: discourse analysis of job descriptions. Journal of Social Policy, 40(2), 313-332. doi:10.1017/s004727941000053x
• Krumer-Nevo, M. (2016). Poverty-aware social work: a paradigm for social work practice with people in poverty. British Journal of Social Work, 46(6), 1793-1808. doi: 10.1093/bjsw/bcv118
• Krumer-Nevo, M. (2017). Poverty and the political: wresting the political out of and into social work theory, research and practice. European Journal of Social Work, 20(6), 811-822. doi: 10.1080/13691457.2017.1318264
• Krumer- Nevo, M., Meir, A., & Weisberg-Nakash (2019). Poverty-aware social work: application of the paradigm in social service departments during 2014-2018. Social Security Israel Journal of Social Policy, 106, vii.
• Kuhn, T. (1970). In the structure of scientific revolutions. American Journal of Physics, II (7). University of Chicago Press. doi: 10.7208/chicago/9780226458106.001.0001
• Lane, S. R., Ostrander, J., & Smith, T. R. (2018). ‘Politics is social work with power’: training social workers for elected office. Social Work Education, 37(1), 1–16. doi: 10.1080/02615479.2017.1366975
• Lewis, O. (1965). İşte hayat: Yokluk kültürü içindeki bir Porto Rikolu aile üzerine inceleme. İstanbul: E Yayınları.
• Lewis, O. (1966). The culture of poverty. Scientific American, 215(4), 19-25.
• Lister, R. (2004). Poverty. Cambridge: Polity Press.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• O’Connor, M.K. (1998). Social work constructivist research (1st ed.). New York: Routledge. doi: 10.4324/9780203765142
• Özdoğan, F. (2010). Yoksulluk kültürü yaklaşımı üzerine bir değerlendirme. Yardım ve Dayanışma Dergisi, 1, 97-115.
• Parrott, L. (2014). Social work and poverty: A critical approach. Bristol, England: Policy Press.
• Reisch, M., & Jani, J. S. (2012). The New Politics of Social Work Practice: Understanding Context to Promote Change. The British Journal of Social Work, 42(6), 1132–1150.
• Roets, G., Van Beveren, L., Saar-Heiman, Y., Degerickx, H., Vandekinderen, C., Krumer-Nevo, M., . . . Roose, R. (2020). Developing a poverty-aware pedagogy: from paradigm to reflexive practice in post-academic social work education. British Journal of Social Work, 50(5), 1495-1512. doi: 10.1093/bjsw/bcaa043
• Saar-Heiman, Y., Lavie-Ajayi, M., & Krumer-Nevo, M. (2017). Poverty-aware social work practice: service users' perspectives. Child & Family Social Work, 22(2), 1054-1063. doi: 10.1111/cfs.12325
• Saar-Heiman, Y. (2019). Poverty aware social work in the child protection system: relationship, power, and social context (PhD). Ben-Gurion University, Beer-Sheva.
• Sarup, M. (1995). Post-yapısalcılık ve postmodernizm. Ankara: Ark Yayınevi.
• Schroeder, M. (2012). Value theory. The Stanford encyclopedia of philosophy. Editor: Edward N. Zalta Erişim Adresi: https://leibniz.stanford.edu/friends/preview/value-theory/ Erişim Tarihi: 01.11.2021.
• Sheedy, M. (2013). Core themes in social work: power, poverty, politics and values. Maidenhead: Open University Press.
• Stoeffler, S. W. (2019). Social work and poverty: A critical examination of intersecting theories. Social Development Issues, 41(2), 21-32.
• Strier, R., & Binyamin, S. (2010). Developing anti-oppressive services for the poor a theoretical and organisational rationale. The British Journal of Social Work, 40(6), 1908-1926. doi: 10.1093/bjsw/bcpl22
• Tuncay, T., & İl, S. (2006). Sosyal hizmette baskı karşıtı uygulama sosyal adalet paradigması temelinde bir özgürleştirme pratiği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 17(2), 59-72.
• Turner, F. J. (2011). Social work treatment: Interlocking theoretical approaches (5th ed.). New York, NY: Oxford University Press.
• Ünal, S. (2018). Irksal temelli ayrımcılığın yeni görünmez yüzü: kültürel karşılaşmalar ve mikro-saldırganlıklar. International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(28), 3288-3308. doi: 10.26450/jshsr.726
• Waldegrave, C. (2005). "Just Therapy" with families on low incomes. Child Welfare: Journal of Policy, Practice, and Program, 84(2), 265–276.
• Ward, N. (2009). Social exclusion, social identity and social work: analysing social exclusion from a material discursive perspective. Social Work Education, 28 (3), 237–252. doi: 10.1080/02615470802659332