Koyunoğlu Müzesinin Konya Kent Turizmindeki Etkinliği Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 330 - 349, 27.12.2024

Celile Kapan , Esra Aydın Ahmet Utku Erat Hasan Ali Erdoğan

Öz

1970'lerden itibaren alternatif turizm uygulamaları dünya genelinde yayılmaya başlamış, bu tür turizm genellikle deniz-kum-güneş tatillerinin ötesine geçerek yerel toplulukları kapsayan küçük ölçekli projeleri ifade etmiştir. Turizm faaliyetlerinin teşvik edilmesi için doğal, kültürel, sanatsal ve teknolojik kaynakların düzenli bir şekilde kullanılması önemlidir. Günümüzde kent turizmi, şehirlerin kültürel, tarihi ve doğal varlıklarını ziyaretçilere sunarak ekonomik ve sosyal fayda sağlamaktadır. Bu tür turizm, şehirlerin mimari yapıları, müzeler ve festivaller gibi cazibe merkezleri aracılığıyla yerel ekonomiyi canlandırmakta ve kültürel alışverişi teşvik etmektedir. Konya, Anadolu’nun kültürel ve tarihi açıdan önemli şehirlerinden biridir. Şehir, zengin mirasıyla kültürel ve mimari yapılar, hanlar ve medreseler gibi unsurları barındırmaktadır. Koyunoğlu Müzesi, 1984 yılında kurulan ve Anadolu medeniyetleri, tabiat tarihi ile etnografya gibi çeşitli bölümleri barındıran önemli bir müzedir. 30.000’den fazla kitabın bulunduğu kütüphanesi ve zengin gazete arşiviyle dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Koyunoğlu Müzesi'nin Konya kent turizmine katkılarını, avantajlarını ve dezavantajlarını incelemektir. Müzenin tarihsel ve sanatsal değerleriyle Konya'nın turistik cazibesine katkısı değerlendirilecektir. Anket yöntemi ile veri toplanmış ve SPSS programı ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, turizm alanında teorik ve pratik öneriler sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kent turizmi, Konya kent turizmi, Müze turizmi, Kent turizminde müze etkisi

Kaynakça

• Abay, N. & Öz, C. (2019). Konya Koyunoğlu Müzesi’nde bulunan pişmiş toprak kandiller. Cedrus, 7, 333-344.
• Ajanovic, E. (2015). UNESCO yaratıcı kentler ağı ile Antalya kentinin değerlendirilmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 5(1), 1-16.
• Akova, İ. (2012). Alternatif turizm olanaklarımız. Coğrafya Dergisi(8), 71-84.
• Akpınar, E. (2004). Doğu Anadolu Bölgesi’nde alternatif turizm merkezi olmaya aday bir ilçe: Kemaliye. Sosyal Bilimler Dergisi, 207-236.
• Akyıldız, N. A., & Olgun, T. N. (2020). Somut olmayan kültürel mirasın Anadolu’da tarihi yerleşimlerin korunması ve sürdürülebilirliği bağlamında değerlendirilmesi. Milli Folklor, 16(128), 234-243.
• Akyol, D. P. (2022). Küçük ev (tiny house) olgusunun alternatif turizme yönelik geçici konaklama mekânı olarak potansiyellerinin değerlendirilmesi: Antalya/İbradı örneği (Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Alkan, T., Atiz, Ö. F., & Durduran, S. S. (2023). Elektrikli araç şarj istasyonları için AHP yöntemi ile uygun yer seçimi: Konya örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(1), 1-1.
• American Alliance of Museums. (2018, February 13). New National Data Reveals the Economic Impact of Museums Is More than Double Previous Estimates. www.aam-us.org: Retrieved from https://www.aam-us.org/2018/02/13/new-national-data-reveals-the-economic-impact-of-museums-is-more-than-double-previous-esti-mates/ adresinden alındı
• Ariçelik, G. (2010). Ticari bankalarda performans ölçümü: CAMELS analizine dayalı bir inceleme (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ateş, H. (2016). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde turizm algısı ve turizmin geliştirilmesi stratejileri. Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, 11(2), 111-140.
• Aytaç, A. (2008). Konya müzelerinde bulunan yöre halılarının renk ölçümü ve yüzey tasarımlarının değerlendirilmesi (Doktora Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Aytuğ, K. E. (2020). Sinop ilinin alternatif turizm çeşitleri açisindan SWOT analizi. Karadeniz Araştırmaları, 17(67), 715-736.
• Ayvaz, H. (2021). Geleneksel banka çalışanlarının katılım bankacılığı hankkındaki farkındalık düzeylerinin tespiti. Uluslararası Finansal Ekonomi ve Bankacılık Uygulamaları Dergisi, 2(2), 68-92.
• Bingöl, A. (2008). Arpaçay'da tarihi ve arkeolojik araştırmalar. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(1), 57-71.
• Boz, M., & Özkan, Ç. (2021). Sürdürülebilir şehir turizmi: Barselona örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 110-129.
• Boz, Ö. (2019). Sürdürülebilir şehir turizmi: Barselona aşırı turizm örneği. O. Emir (ed), 20, 838-344.
• Budak, M. E. (2014). Doğu Anadolu'nun kayaüstü resimleri (Kars-Kağızman). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (4), 68-71.
• Çelik, E., & Turan, M. E. (2016). A Study on the psychometric features of the Turkish version of the brief sensation seeking scale (Bsss-8) for young adults and the relation between sensation seeking and life satisfaction. International Journal of Educational Research Review, 29-39.
• Çolak, O. (2009). Turistik ürün çeşitlendirme kapsamında kırsal turizm ve kırsal turizm işletmeciliği: Şirince örneği (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Diker, O. Ç. (2016). Hava sporları turizmi ve Safranbolu'nun hava sporları potansiyelinin belirlenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 84-100.
• Duman, M. Ç. (2021). KOBİ’lerin endüstri 4.0 hazırlık süreci: Bir meta-sentez çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 624-641.
• Düzen, N., & Dinçer, F. Ç. (2017). Ana dili Türkçe olan ve olmayan okul öncesi dönem çocuklarının Türkçe erken okuryazarlık becerilerinin değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(32), 573-600.
• Egeyılmaz, S. (2022). Ahmet Rasih İzzet Koyunoğlu müze ve kütüphanesi'ndeki vakıf mühürlerinin hat sanatı bakımından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ekerim, F. (2020). Türkiye gastronomi rotaları ve haritalandırılması (Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Emekli, G. (2006). Coğrafya, kültür ve turizm: Kültürel turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 15(1-2), 51-59.
• Eraslan, O. (2023). Festivallerin gastronomi turizmi açısından değerlendirilmesi: Halfeti meyve yemekleri festivali örneği. Turizm ve Destinasyon Araştırmaları III, 35.
• Erdoğan, H. A. (2020). Arkeoturizm’de Planlama ve Çevre Yönetimi: Konya Örneği. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Evren, Ş. (2017). I. Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti’nde eski eserlere yaklaşım ve Anadolu’da yapılan arkeolojik kazılar. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7(2), 307-322.
• Gümüşçü, O. (2018). Tarihi coğrafya ve kültürel miras. Erdem, (75), 99-120.
• Günay, F. (2012). Afyonkarahisarın rekreasyon alanları ve faaliyetlerinin turizm talebine ve konaklama süresine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Hacıgökmen, M. A. (2011). Türkiye Selçukluları zamanında Konya’nın devlet merkezi oluşu. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 231-260.
• İbret, Ü. A. (2015). Kastamonu şehrinde kültür ve inanç turizmi. Marmara Coğrafya Dergisi, 239-269.
• İçellioğlu, C. Ş. (2014). Kent turizmi ve marka kentler: Turizm potansiyeli açısından İstanbul’un Swot analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 37-55.
• İlter, E. & Kınık, H. (2017). Türkiye'nin enerji denklemi: Trans Anadolu doğalgaz boru hattı ve Türk akımı. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 185-200.
• Kandemir, Ç., & Aşkın, T. (2022). Türkiye’de koyun ırklarının bölgelere göre durumu: İç Anadolu Bölgesi. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 97-105.
• Karabulut, T., & Kaynak, İ. H. (2016). İnanç turizmi bağlamında kentsel turizm ve kültürel turizm: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 185-191.
• Karademir, T. (2021). Bizans Dönemi taş eserlerinde refrigerium sahneleri. TroyAcademy, 158-186.
• Kaypak, Ş. (2012). Ekolojik turizm ve sürdürülebilir kırsal kalkınma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2012(1), 11-29.
• Kocaman, İ. M. (2022). Konya Koyunoğlu Müzesi’nde Yer alan bir grup saldırı ve savunma aleti. Social Sciences Studies Journal, 3500-3528.
• Kayabaşı, M. & Öztürk, M. (2023). Güneş enerjisinin İç Anadolu bölgesinde kullanılabilirliği ve sistem analizi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(4), 1351-1359.
• Mercan, Ş. O. &. Üzülmez, M. (2014). Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 67-94.
• Mercan, Z. (2011). İlköğretim matematik dersi öğretim programının eğitim durumu boyutunun öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Mert, G., & Bülbül, S. (2023). Influencer’ların (Etkileyici Kimse) Pazarlama Stratejilerindeki Rolü. Artikel International Journal of Social Science, 1(2), 107-132.
• Müdürlüğü, K. V. (2024, Ekim 20). Genel Müdürlüğümüze Bağlı Müzeler ve Örenyerleri. kvmgm.ktb.gov.tr: https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-43253/genel-mudurlugumuze-bagli-muzeler-ve-orenyerleri.html#:~:text=%C3%9Clkemizde%20K%C3%BClt%C3%BCr%20ve%20Turizm%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1,d%C3%BCzenlenmi%C5%9F%20%C3%B6ren%20yeri%20ziyaret%20edilebilmektedir. adresinden alındı
• Oğan, O., & Yasak, Ü. (2020). Küreselleşme bağlamında mekansal kent kimliği ve markalaşmanın kent turizmine etkisi. Türk Coğrafya Dergisi,, 97-105.
• Onur, İ. Ç. (2021). Bir kültür mirası olarak tarihi Anadolu Köylerinin turizm açısından önemi-Ödemiş Lübbey Köyü örneği. Sivas İnterdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 1-12.
• Öktem, B. (2011). İstanbul'da neoliberal kentleşme modelinin sosyo-mekansal izdüşümleri. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 44.
• Özdek, A. (2013). Konya türkü metinlerinde Mevlana ve Mevlevilik üzerine bir araştırma. Rast Müzikoloji Dergisi, 30-46.
• Özerk, G. B. (2011). Küresel kent, kentsel markalaşma ve yok-mekan ilişkileri. İDEALKENT, 2(3), 82-93.
• Özkaynak, M. U. (2018). Şehir markalaşmasında tarihi yapıların rolü: Konya-Selçuklu yapıları. The Journal of International Scientific Researches, 3(4), 14-30.
• Öztürk, M. (2017). Çatalhöyük arkeolojik sit buluntularının sanat eğitimi ve pratiklerine katkısı (Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ser, S. H. (2020). Museums and tourism: Reengineering the role of museums in Malaysia's cultural heritage tourism. Jurnal Becoss-(Business Economic, Communication, and Social Sciences), 2(1), 145-157.
• Seyhan, B., & Evcim, S. (2012). Antik Çağ da Anadolu da Turizm. II. Disiplinlerarası Turizm Kongresi.
• Soğukkuyu, B., & Tunç, A. (2013). Kent kültürüne ve toplumsal yapıya bağlı olarak kentte tipografinin kullanımı (İzmir ve Milano örnekleri). Art-e Sanat Dergisi, 6(12), 153-172.
• Şen, Ü. S. (2010). Sanat eğitiminde bilimsel araştırma yöntemlerinin kullanılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 343-360.
• Şengül, F. (2017). Yeni kültür turizmi destinasyonu: Olba Antik Kenti. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 20-28.
• Şimşek, Ç. (2015). Halk bilimi müzeciliğine bir örnekAnkara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tapur, T. (2009). Konya ilinde kültür ve inanç turizmi. Journal of International Social Research, 2(9), 473.
• Tarlakazan, B. E. (2018). Selçuklu İzleri Taşıyan Kimi Belediye Amblemlerindeki Sembollerin Tarih, Kültür ve Tasarım Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 111-128.
• Taşdelen, V. (2009). Antik kentlere doğru. Hece, (150), 22-36.
• Tayfun, A., & Arslan, E. (2013). Festival turizmi kapsamında yerli turistlerin Ankara Alışveriş Festivali’nden memnuniyetleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 191-206.
• Ter, Ü., & Özbek, O. (2013). Kent merkezlerinin oluşumunda alansal gömülülük: Konya Tarihi kent merkezi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 3(4), 20.
• Tien, C. C. (2010). The formation and impact of museum clusters: Two case studies in Taiwan. Museum Management and Curatorship, 25(1), 69–85.
• Timothy, D. J., & Boyd, S. W. (2002). Heritage Tourism. Addison-Wesley Longman Ltd.
• Usta, A. (2012). Sorunsaldan sonuçlara bilimsel araştırma süreci: Bir araştırma raporu modeli örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(5), 135-161.
• Utku, Ç. (2008). İlköğretim 5. sınıf düzeyi sanat eğitiminde, müze eğitiminin öğrencilerin tutumlarına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, A. Ç. (2023). Turizm ve Destinasyon Araştırmaları V. Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Van Aalst, I., & Boogaarts, I. (2002). From museum to mass entertainment: The evolution of the role of museums in cities. European Urban and Regional Studies, 9(3), 195-209.
• Varol, F. (2017). Kültürel miras yönetiminde sürdürülebilirlik: Konya turizm paydaşlarına yönelik bir araştırma (Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yavuzyiğit, Z. P. (2022). A. R. İzzet Koyunoğlu Müzesi'ne kayıtlı geleneksel peşkir örneklerinin sanatsal açıdan incelenmesi. SSD Journal, 346-360.
• Yenipınar, U. Y. (2022). Mersin kent merkezindeki türbelerin günübirlik kent turu programlarına dâhil edilmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 78-92.
• Yılmaz, R. (2019). Koyunoğlu Müzesi koleksiyonundaki hat levhaları (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Zafer, C. (2018). Türkiye’de konargöçer kültürü. Muhakeme Dergisi, 1(2), 105-115.