An Economic Approach to Smart Tourism (Tourism 4.0) Technologies: The Case of Türkiye

Yıl 2023, , 26 - 44, 15.05.2023

Gökçen Aydınbaş

https://doi.org/10.58636/jtis.1244836

Cited By: 2

Öz

The 21st century is the beginning of a period in which the phenomena of globalization and digitalization are experienced rapidly, and the concept of Industry 4.0 stands out in all world economies. The digital predisposition of today's tourists also shapes their expectations from tourism businesses. For this reason, it is preferred that tourism enterprises are original and technology-oriented. Therefore, developments in technology and innovation in the process experienced with Industry 4.0 increase the competitiveness of tourism enterprises at the point of digital transformation. For smart (digital) tourism, tourism enterprises should make the necessary investments, allocate a budget in this direction, create financing and organize the necessary training for the workforce they will employ. This study aims to examine smart tourism (Tourism 4.0) technologies within the scope of the tourism economy through the example of Türkiye. In this direction, the economic contributions of the tourism industry in Türkiye and the data on the digitalization process have been analyzed through tables and graphs. Based on the findings obtained in the study, it has been stated that the technological transformations with smart tourism have the potential to increase the number of tourists coming to a country, tourism revenues and the share of tourism revenues in gross domestic product (GDP).

Anahtar Kelimeler

Industry 4.0, Technology and Innovation, Tourism Economy

Akıllı Turizm (Turizm 4.0) Teknolojileri Üzerine İktisadi Bir Yaklaşım: Türkiye Örneği

Öz

21. yüzyıl küreselleşme ve dijitalleşme olgularının hızlı bir şekilde yaşandığı, tüm dünya ekonomilerinde Endüstri 4.0 kavramının öne çıktığı bir dönemin başlangıcıdır. Günümüz turistlerinin dijitale yatkınlığı, turizm işletmelerinden beklentilerini de şekillendirmektedir. Bu nedenle turizm işletmelerinin özgün, teknoloji odaklı olması tercih edilmektedir. Dolayısıyla Endüstri 4.0 ile yaşanan süreçte teknoloji ve inovasyona ilişkin gelişmeler, dijital dönüşüm noktasında turizm işletmelerinin rekabetlerini artırmaktadır. Akıllı (dijital) turizm için turizm işletmeleri gerekli yatırımlar yaparak bu doğrultuda bütçe ayırması, finansman oluşturması ve istihdam edeceği iş gücü için gerekli eğitimlerin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye örneği üzerinden akıllı turizm (Turizm 4.0) teknolojilerini turizm ekonomisi kapsamında incelenmesidir. Bu doğrultuda Türkiye’de turizm endüstrisinin ekonomik katkıları ve dijitalleşme sürecine ilişkin veriler tablo ve grafikler aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara dayanarak akıllı turizm ile yaşanan teknolojik dönüşümlerin, bir ülkeye gelen turist sayısı, turizm gelirleri ve turizm gelirlerinin gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki payını artıracak potansiyele sahip olduğu belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Endüstri 4.0, Teknoloji ve İnovasyon, Turizm Ekonomisi

Kaynakça

• Adeola, O., & Evans, O. (2019). Digital Tourism: Mobile Phones, Internet and Tourism in Africa. Tourism Recreation Research, 44(2), 190-202.
• Agüloğlu, M. E. (2020). Turizm Alanındaki Teknolojik Gelişmeler. Erişim linki https://gezebildiginkadar.com/turizm-alanindaki-teknolojik-gelismeler?// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Ağraş, S., Yıldız, A., & Aktürk, E . (2020). Akıllı Turizmin Türkiye’de Uygulanabilirliği: İstanbul Örneği. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 207-231.
• Akyol, C. (2022). Akıllı Turizm Uygulamaları Kapsamında Dijital Platformların Destinasyonlara Katkısı; “GoTurkiye” Örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(4), 2054-2074. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1121229.
• Akyol, B., & Ünlüönen, K. (2020). Paylaşım Ekonomisinin Turizm Sektörüne Etkileri: Kırıkkale Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(1), 623-644.
• Altaş, A. (2017). Ülke Tanıtım Çalışmaları Kapsamında Kullanılan Gastronomik Ögeler: Home of Turkey Kampanyası Afişleri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 81-102.
• Atar, A. (2019). Dijital Dönüşüm ve Turizme Etkileri. (Editörler) Sezgin, M., Akgül, Ö. S ve Atar A.: “Turizm 4.0-Dijital Dönüşüm” içinde (ss.100-111). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Atar, A. (2020). Tourism Sector from Traditional to Digital. Journal of Turkish Tourism Research, 4(2): 1640-1654. doi: 10.26677/TR1010.2020.417.
• Avcı, E. (2020). Artırılmış Gerçeklik Teknolojisi Turizm için Neden Önemli? Erişim linki https://www.turizmgunlugu.com/2020/02/01/artirilmis-gerceklik-teknolojisi-turizm// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Aydınbaş, G. (2022). Endüstri 4.0 Devriminin İktisadi Büyüme ve Kalkınma Olgusuna Etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Ayyıldız Yazıcı, A., & Ayyıldız, T. (2020), Pazarlama Fırsatı Olarak Akıllı Turizm: Kuşadası Örneği, BMIJ, 8(1), 599-623. doi: http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1411
• Babu, S. R., & Subramoniam, S. (2016). Tourism Management in Internet of Things Era. Journal of IT and Economic Development, 7(1), 1-14.
• Balakrishnan, A. (2016). Wynn Las Vegas to add Amazon Alexa to All Hotel Rooms. https://www.cnbc.com/2016/12/14/wynn-las-vegas-to-add-amazon-alexa-to-all-hotel%20rooms.html. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Başer, M. Y., & Olcay, A. (2022). Akıllı Turizmde Yapay Zekâ Teknolojisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(3), 1795-1817.
• Bellin H. (2017). Some Managerial Thinking About the Sharing Economy. Journal of Marketing Channels, 24, 97-99.
• Boneval, Z. (2019). Dünyadaki İlk robot Otel Japonya'da Açıldı. http://www.yolculukterapisi.com/dunyadaki-ilk-robot-otel-tabii-ki-japonyada-acildi/]. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Buhalis, D., & Amaranggana, A. (2014). Smart Tourism Destinations. Information and Communication Technologies in Tourism, 553-564.
• Buhalis, D., & Law, R. (2008). Progress in Information Technology and Tourism Management: 20 Years on and 10 Years after the Internet the state of e-tourism Research. Tourism Management, 29(4), 609-623.
• Buhalis, D., & Leung, R. (2018). Smart Hospitality Interconnectivity and Interoperability towards an Ecosystem. International Journal of Hospitality Management, 71, 41-50. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2017.11.011.
• Cankurt, S., & Subaşı, A. (2022). Tourism Demand Forecasting Using Stacking Ensemble Model with Adaptive Fuzzy Combiner. Soft Computing. https://doi.org/10.1007/s00500-021-06695-0.
• Cavalheiro Brandao, M., Cavalheiro, M. C. G., Mayer, V., & Marques, O. R. B. (2021). Applying Patent Analytics To Understand Technological Trends Of Smart Tourism Destinations. Technology Analysis and Strategic Management, 33(6), 1-17. https://doi.org/10.1080/09537325.2020.1870950.
• Dorcic, J., Komsic, J., & Markovic, S. (2019). Mobile Technologies And Applications Towards Smart Tourism–State Of The Art. Tourism Review, 74(1), 82-103.
• Durrant, A., Golembewski, M., Kirk, D., Benford, S., Fischer, J., Rowland, D., & McAuley, D. (2011). Automics: Souvenir Generating Photoware for Theme Parks. In Proceedings of the 2011 Annual Conference on Human Factors in Computing Systems (CHI ‘11). 1767–1776. New York: ACM.
• Dülgaroğlu, O. (2021). Turizmde Dijitalleşme: Akıllı Turizm Uygulamaları, Dijital Turizm ve Turizm 4.0. Turizm ve İşletmecilik Dergisi, 2(1), 01-15. https://doi.org/10.29329/jtm.2021.421.1.
• Erdem, A. (2022). Akıllı Şehirler Gerçekten Akıllı Turizm Destinasyonları Mı? Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 5-26.
• Erkmen, B. (2021). Edirne Destinasyonu’nun Akıllı Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Fang, B., Ye, Q., & Law, R.(2016). Effect of Sharing Economy on Tourism Industry Employment. Annals of Tourism Research, 57, 234-278.
• Filizöz, B., & Orhan, U. (2018). İnsan Kaynakları Yönetimi Bağlamında Endüstri 4.0: Bir Yazın Çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdare Bilimler Dergisi, 19(2), 110-117.
• Ghaderi, Z., Hatamifar, P., & Henderson, J. C. (2018). Destination Selection by Smart Tourists: The Case of Isfahan, Iran. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 23(4), 385-394.
• Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z., & Koo, C. (2015). Smart Tourism: Foundations and Developments. Electronic Markets, 3 (25), 179-188.
• Gülcemal, T., Sayın, K., & Karaman, A. (2019). Kripto Paralar ve Turizm. “Dijital Turizm Sektörün Yeni Geleceği” içinde (Eds. Karaman, A. ve Sayın, K.). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Hilton (2011). Büyümesini Sürdüren Hilton Worldwide’ın Ekonomi Markası ‘Hilton Garden Inn’ İstanbul’da. https://www.hilton.com.tr/haberler/buyumesini-surduren-hilton%20worldwidein-ekonomi-markas%C4%B1-hilton-garden-inn-istanbulda// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Hunter, W. C., Chung, N., Gretzel, U., & Koo, C. (2015). Constructivist Research in Smart Tourism. Asia Pacific Journal of Information Systems, 25(1), 103-118.
• Ilgaz, B. (2021). Temassız Turizm, Akıllı Otel ve Restoranlar. Erişim linki https://www.gastronomidergisi.com/endustriyel-mutfak-teknojisi/temassiz-turizm-akilli-otel-ve-restoranlar// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• IMD Dünya Rekabet Merkezi (2021). IMD World Digital Competitiveness Ranking. https://www.imd.org/centers/wcc/world-competitiveness-center/rankings/world-digital-competitiveness-ranking/(erişim tarihi: 30.01.2023).
• Ivasciuc, I. S. (2020). Augmented Reality and Facial Recognition Technologies. Building bridges between the Hospitality Industry and Tourists during Pandemic. Bulletin of the Transilvania University of Brasov Series V: Economic Sciences, 13(2), 75-92.
• Kafa, N., Arica, R., & Sönmez Gök, N. (2020). Akıllı Turizm Araç ve Uygulamalarına İlişkin Turizm İşletmesi Yöneticilerinin Görüşleri: Eskişehir Üzerine Nitel Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2774-2787. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.1007.
• Karaaslan, V. S. (2021). Türkiye’de Akilli Turizm Ekonomisi ve Gümüşhane-2. Erişim linki https://www.arkeotekno.com/pg_581_gumushane-ve-akilli-turizm-ekonomisi-// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Kaya, İ. (2009). Otel İşletmelerinde Kullanılan Bilgi-İletişim Teknolojilerinin İşletmenin Farklı Boyutlarında Yarattığı Değişimler. Cag University Journal of Social Sciences, 6(2), 25-46.
• Keckes, A. L., & Tomicic, I. (2017). Augmented Reality in Tourism–Research and Applications Overview. Interdisciplinary Description of Complex Systems, 15(2), 157-167.
• Kırca, M., Canbay, Ş., Türkay, K., Yelman, E., & Pirali, K. (2019). Türkiye’de Uluslararası Turizm Talebi ve Iktisadi Büyüme Arasindaki Ilişkiler: 1995-2017 Dönemi. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 2(2), 48-66.
• Kontogianni, A., & Alepis, E. (2020). Smart Tourism: State of the Art and Literature Review for the Last Six Years. Array, 6, 1-12.
• Kurt, S., & Ünlüönen, K. (2017). Paylaşım Ekonomisi Kapsamında Turizm Sisteminin Değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, (1), 1-21.
• Lee, W., Castellanos, C., & Chris Choi, H. S. (2012). The Effect of Technology Readiness on Customers' Attitudes toward Self-Service Technology and Its Adoption: The empirical study of US Airline self-service check-in kiosks. Journal of Travel & Tourism Marketing, 29(8), 731-743.
• Li, Y., Hu, C., Chao, H., & Liqiong, D. (2017). The Concept of Smart Tourism in the Context of Tourism Information Services. Tourism Management, 58, 293-300.
• Lin, J. (2017). Robots are taking Singapore’s hotel industry by strom- here’s where to go for some robot hospitality. https://www.businessinsider.sg/robots-are-taking-singapores%20hotel-industry-by-storm-heres-where-to-go-for-some-robot-hospitality/. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Lopez De Avila, A. (2015). Smart Destinations: XXI Century Tourism. ENTER2015 Conference On Information and Communication Technologies in Tourism, Lugano, Switzerland.
• Lukanova, G., & Ilieva, G. (2019). Robots, Artificial Intelligence, and Service Automation in Hotels. (Eds.: S. Ivanov ve C. Webster). “Robots, Artificial Intelligence, and Service automation in Travel, Tourism and Hospitality” içinde (ss. 157-183). Bingley: Emerald Publishing Limited.
• Mil, B., & Dirican, C. (2018). Endüstri 4.0 Teknolojileri ve Turizme Etkileri. Disiplinlerarası Akademik Turizm Dergisi, 1(3), 1-9.
• Molz, J. G. (2012). Travel connections: Tourism, Technology and Togetherness in a Mobile World. Routledge.
• Mukan, D. (2020). Akıllı Turizm Uygulamalarının Karşılaştırılması: Benidorm–Antalya, Deniz Turizminde Uygulanabilirliği. Erişim linki https://denizturizmi2020.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2020/03/22-Duygu-Mukan_5.UDTS// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Nordin, S. (2003). Tourism Clustering and Innovation Paths to Economic Growth and Development. ETOUR European Tourism Research Institute.
• Okatan, D., & Yıldırım, Y. (2021). Reflections of Industry 4.0 Technologies on the Tourism Sector: Literature Review. Journal of Tourism Intelligence And Smartness, 4(2), 168-185.
• Orhan, M. (2020). Akıllı Turizm Uygulaması Olarak Bir Multimedya Rehber Örneği: Antalya Kaleiçi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Önal, İ. (2022). Turizm 4.0: Yeni Global Paradigma. https://turizm2030.org/turizm-yonetimi/turizm-4-0-yeni-global-paradigma/. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Öncüşehir (2021). İzmir'in Dijital Turizm Envanteri Tamamlandı. https://www.oncusehir.com/izmir-in-dijital-turizm-envanteri-tamamlandi/64465/fbclid=IwAR2v0ZBBMULxuOBtVVmLuaERXUxUd_owN2bEfqfwkeAniXkFRuwpWgvpYtY. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Önder, I., & Gunter, U. (2020). Blockchain: Is It the Future for the Tourism and Hospitality Industry?. Tourism Economics, 28(2), 1-9. DOI: 10.1177/1354816620961707.
• Poon, A. (1993). Tourism, Technology and Competitive Strategies. UK: CABI Publishing.
• Radisson Blu (2017). Servisler. https://www.radissonblu.com/tr/hotel-istanbulda-akilli-otel%20deneyimi-yasan%C4%B1yor_74904.html. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Ramos, C., Correia, M., Rodrigues, J., Martins, D., & Serra, F. (2015). Big Data Warehouse Framework for Smart Revenue Management. Advences in Environmental Science and Energy Planning içinde (Eds.: Mastorakis, N. & Corbi, I.), Spain: WSEAS Press, 13-22.
• Sağır, M., & Oraç, E. (2019). İşletmelerde Yapay Zeka Uygulamaları; Turizm Incelemesi. Editörler: Karaman, A. ve Sayın, K. “Dijital Turizm Sektörün Yeni Geleceği” içinde. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Samala, N., Katkam, B. S., Bellamkonda, R. S., & Rodriguez, R. V. (2020). Impact of AI and Robotics in the Tourism Sector: A Critical Insight. Journal of Tourism Futures, 8(1), 73-87.
• Seric, M., & Gil-Saura, I. (2012). ICT, IMC, and Brand Equity in High-Quality Hotels of Dalmatia: An Analysis From Guest Perceptions. Journal of Hospitality Marketing & Management, 21(8), 821-851.
• Sezgin, M., Akgül. Ö. S., & Atar, A. (2019). Turizm 4.0; Dijital Dönüşüm (Birinci Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık. SGK (2021). 2021 Yılı İstatistik Bilgisi. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/(erişim tarihi: 30.01.2023).
• Silenaite-Enyed. E. (2019). Digital Hotel-Part II: The Future. https://www.sabeapp.com/blog/hospitality-indutry-inside/digital-hotel-part-2-the-future. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Skyscanner (2017). The World’s Most Hi- Tech Hotels. https://www.skyscanner.net/news/inspiration/the-worlds-most-hi-tech-hotels/ (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Solomon, J. (2014). Robots ‘İnvade’ Starwood Hotels. https://www.cnbc.com/2014/08/12/robots-invade-starwood-hotels.html. (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Sunar, H., Ateş, A., & Akmeşe, K. A. (2019). Arttırılmış Gerçeklik ve Turizm 4.0. Eds. Karaman, A. ve Sayın, K. “Dijital turizm sektörün yeni geleceği” içinde (ss. 81-92). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Şahin, A. & Yılmaz, F. H. (2019). Akıllı Kent Uygulamaları: Stockholm ve Bursa Üzerinden Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırma Dergisi, 6(43), 2897-2915.
• Şanlıöz, K., Dilek, E., & Koçak, N. (2013). Değişen Dünya, Dönüşen Pazarlama: Türkiye Turizm Sektöründen Öncü Bir Mobil Uygulama Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(2), 250-260.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2021). Turizm Istatistikleri. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm-istatistikleri.html?fbclid=IwAR1Pzil1J0iXoNl4-ul015TBeA5024OCuQQ-60m69LgV_kPauVwIWdDQKyE (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Tereci, A., & Şohoğlu, B. (2019). Kentlerde Akıllı Turizm Uygulamaları: Konya Örneği. 27. Kentsel Tasarim ve Uygulamalar Sempozyumu: Istanbul.
• Topsakal, Y., Yüzbaşıoğlu, N., Çelik, P., & Bahar, M. (2018). Turizm 4.0–Turist 5.0: İnsan Devriminin Neden Endüstri Devrimlerinden Bir Numara Öne Olduğuna Ilişkin Bakış. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 1(2), 1-11.
• TUİK (2022). Turizm İstatistikleri, I. Çeyrek: Ocak-Mart, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-I.-Ceyrek:-Ocak---Mart,-2022-45786 (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Tuominen, P., & Ascencao, M. (2016). The Hotel of Tomorrow a Service Design Approach. Journal of Vacation Marketing, 22(3), 279-292.
• Turizm Global (2023). https://www.turizmglobal.com/turkiyenin-ilk-akilli-otel-uygulamasi-divan-istanbulda-basladi/ (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Turizm İstatistikleri Merkezi (2021). Tourism Statistics From Turkey and The World https://www.turizmdatabank.com/(erişim tarihi: 30.01.2023).
• TURSAB (2019). Turizm Sektörü Dijitalleşme Yol Haritası. Seyahat Acentaları. Dijital Dönüşüm Raporu, Erişim linki https://www.tursab.org.tr/apps/Files/Content/ad5f3ddb-5a11-410f-9e3c-fe8b2dc4df8b// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Tüleykan, H. (2017). Turizm Ekonomisi ve Sürdürülebilirlik. 3. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Sempozyumu, Bişkek/Kırgızistan, 964-980.
• UNWTO (2021). Tourist Arrivals Down 87% in January 2021 as UNWTO Calls for Stronger Coordination to Restart Tourism. Erişim linki https://www.unwto.org/news/tourist-arrivals%20down-87-in-january-2021-as-unwto-calls-for-strongercoordination-to-restart-tourism// (erişim tarihi: 30.01.2023).
• Üçüncü Turizm Şurası (2017). Dijital Turizm ve Inovasyon Komisyonu. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tebliğler Kitabı (ss.98-196). Ankara, Türkiye.
• Ünüvar, Ş., & Şimşek, S. (2012), Kültür ve Turizm Bakanlığının Yurtdışı Tanıtım Filmlerinde Kültürel İmge Kullanımı. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(24), 305-330. VISITBELEK (2023). Belek Akdeniz’in Gözdesi. https://www.visitbelek.com/tr (erişim tarihi: 22.03.2023).
• World Intellectual Property Organization “WIPO” (2021). Tracking Innovation through the COVID-19 Crisis. https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2021/
• Xiang, Z., & Fesenmaier, D. R. (2017). Big Data Analytics, Tourism Design and Smart Tourism. “Analytics in Smart Tourism Design” içinde (s. 299-307). Cham: Springer.
• Xiang, Z., & Gretzel, U. (2010). Role of Social Media in Online Travel Information Search.Tourism Management, 31(2), 179-188.
• Yalçınkaya, P. Atay, L., & Karakaş, E. (2018). Akıllı Turizm Uygulamaları. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 2(2), 34-52.
• Yapıcı, O. Ö., & Yıldırım, G. (2021). Endüstri 4.0’ın Turizm Alanındaki Kavramları Üzerine Bir Araştırma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 394-412. doi: 10.21733/ibad.956298
• Yazıcı, S., & Ayazlar, G. (2019). Bulut Bilişim ve Turizm 4.0. Editörler: Karaman, A. ve Sayın, K. “Dijital Turizm Sektörün Yeni Geleceği” içinde (ss. 61-80). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Yeung, C., Tung, P. F., & Yen, J. (1998). A Multi-Agent Based Tourism kiosk on Internet. “Proceedings of the Thirty-First Hawaii International Conference on System Sciences” içinde (ss. 452-461). IEEE.
• Yung, R., & Khoo-Lattimore, C. (2019). New Realities: A Systematic Literature Review on Virtual Reality and Augmented Reality In Tourism Research. Current Issues in Tourism, 22(17), 2056-2081.
• Zhu, W., Zhang, L. Y., & Li, N. (2014). Challenges, Function Changing of Government and Enterprises in Chinese Smart Tourism. Information and Communication Technologies in Tourism içinde (Eds.: Z. Xiang & L. Tussyadiah). Dublin: Springer.