İçsel yeteneklerin inovasyon kapasitesine etkisinde işletme ve endüstri mühendisliği eğitiminin rolü

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 750 - 764, 31.12.2021

Erdinc Koc , Beste Desticioğlu , Hatice Çalıpınar , Bahar Özyörük

Öz

İnovasyonun mikro ölçekte işletmelere makro ölçekte ise ülkelere sağlamış olduğu faydalar hem pratisyenler hem de teorisyenler tarafından takip edilmektedir. Yoğun rekabetin kişi ve işletme bazlı yaşandığı günümüzde inovasyonun vazgeçilmez bir unsur olarak görülmesi bu alanda yapılan çalışmaların da artmasına neden olmaktadır. Literatürde yapılan çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada içsel yeteneklerin inovasyon kapasitesine etkisinde işletme ve endüstri mühendisliği eğitiminin rolü araştırılmaktadır. 19 üniversiteden 402 katılımcıdan toplanan verilere güvenirlik, geçerlik ve bootstrap metodu ile aracılık analizi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, kişilerin kendi çabaları ya da çalıştıkları işletmelerin katkılarıyla içsel yeteneklerinin artırılmasının, inovasyon kapasitesinin artırılmasına katkı sağlayacağı tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan bootstrap analizinin sonucunda içsel yeteneklerin inovasyon kapasitesine etkisinde işletme ve endüstri mühendisliği eğitiminin kısmi aracılık rolüne sahip olduğu saptanmıştır. Bunun yanı sıra inovasyonun ticarileştirme boyutu dikkate alındığında; içsel yeteneklerle birlikte, alınan eğitim içeriğinin de inovasyon kapasitesine etkisi olacağı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

inovasyon, inovasyon kapasitesi, içsel yetenekler, işletme eğitimi, endüstri mühendisliği eğitimi

İçsel yeteneklerin inovasyon kapasitesine etkisinde işletme ve endüstri mühendisliği eğitiminin rolü

Öz

İnovasyonun mikro ölçekte işletmelere makro ölçekte ise ülkelere sağlamış olduğu faydalar hem pratisyenler hem de teorisyenler tarafından takip edilmektedir. Yoğun rekabetin kişi ve işletme bazlı yaşandığı günümüzde inovasyonun vazgeçilmez bir unsur olarak görülmesi bu alanda yapılan çalışmaların da artmasına neden olmaktadır. Literatürde yapılan çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada içsel yeteneklerin inovasyon kapasitesine etkisinde işletme ve endüstri mühendisliği eğitiminin rolü araştırılmaktadır. 19 üniversiteden 402 katılımcıdan toplanan verilere güvenirlik, geçerlik ve bootstrap metodu ile aracılık analizi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, kişilerin kendi çabaları ya da çalıştıkları işletmelerin katkılarıyla içsel yeteneklerinin artırılmasının, inovasyon kapasitesinin artırılmasına katkı sağlayacağı tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan bootstrap analizinin sonucunda içsel yeteneklerin inovasyon kapasitesine etkisinde işletme ve endüstri mühendisliği eğitiminin kısmi aracılık rolüne sahip olduğu saptanmıştır. Bunun yanı sıra inovasyonun ticarileştirme boyutu dikkate alındığında; içsel yeteneklerle birlikte, alınan eğitim içeriğinin de inovasyon kapasitesine etkisi olacağı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Inovasyon, Inovasyon kapasitesi, İçsel Yetenekler, İşletme eğitimi, Endüstri Mühendiliği eğitimi

Kaynakça

• Akyüz, K., Yıldırım, İ., ve Gürsoy, K. (2020). Örgüt Kültürünün Çalışanlarda İnovatif Düşünce Geliştirme İş Tatmini ve Örgüt Bağlılığına Etkisi (Lif Levha Sanayi Örneği). Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8 (2) , 1216-1226. doi: https://doi.org/10.29130/dubited.664709
• Antonelli, C., Crespi, F. ve Scellato, G. (2013). Internal and external factors in innovation persistence. Economics of Innovation and New Technology, 22(3), 256-280. doi: 10.1080/10438599.2012.708135
• Arıkan, C., Aksoy, M., Durgut, M. ve Göker, A. (2003); Ulusal İnovasyon Sistemi Kavramsal Çerçeve, Türkiye İncelemesi ve Ülke Örnekleri, Yayın No: TÜSİAD-T/2003/10/362, İstanbul. Erişim adresi: https://tusiad.org/tr/tum/item/3579-turkiyede-ulusal-inovasyon-sistemi--kavramsal-cerceve--turkiye-incelemesive-ulke-ornekleri-raporu-ozet-bulgulari Koç, Desticioğlu, Çalıpınar, Özyörük JTOM(5)2, 750-764, 2021762
• Atalan, B. (2006). Bir rekabet stratejisi olarak inovasyon (yenilikçilik) ve internet bankacılığı örneği. Active Dergisi, 49, 18-32.
• Babalola, O.O., Amiolemen, S.O., Adegbite, S.A. ve Ojo-Emmanuel, G. (2015). Evaluation of factors influencing technological innovations of small and medium enterprises in Nigerian industrial estates. International Journal of Innovation Science, 7(1), 39-53. doi: https://doi.org/10.1260/1757-2223.7.1.39
• Barışık, S. (2001). Yenilik, yenilik oluşumunda devletin rolü. Verimlilik Dergisi, 4, 7-24.
• Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120. Doi: https://doi.org/10.1177/014920639101700108
• Betz, F. (2003). Managing Technological Innovation-Competitive Advantage from Change, John Wiley & Sons. Inc.
• Biçimveren L ,ve Koç, F. (2016). Pazarlama İnovasyonu, Müşteri Odaklılık ve Rekabet Odaklılığın Uluslararası Pazar Performansı Üzerindeki Etkisi, Conference: International Academic Research Congress (INES),Vol.1., 3881-3891, Antalya.
• Bordogna, J., Fromm, E. ve Ernst, E. W. (1993). Engineering Education: Innovation Through Integration. Journal of Engineering Education, 3-8. Doi: https://doi.org/10.1002/j.2168-9830.1993.tb00065.x
• Ceylan, U., ve Karaman, S. (2017). Kurumsal İtibar Oluşturma Sürecine Müşteri Şikâyet Yönetimi, İnovasyon ve Öğrenmenin Etkisi: Seyahat Acentaları Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 85-106. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/389420
• Chou, C. M., Shen, C. H., Hsiao, H. C. ve Shen, T. C. (2019). Factors influencing teachers’ innovative teaching behaviour with information and communication technology (ICT): the mediator role of organisational innovation
• climate. Educational Psychology, 39(1), 65-85. Doi: https://doi.org/10.1080/01443410. 2018.1520201
• Cormican, K., ve O’Sullġvan, D. (2004). Auditing Best Practice for Effective Product Innovation Management, Technovation. 24, 819-829. Doi: https://doi.org/10.1016/S0166-4972(03)00013-0
• Çakın, E., ve Özdemir, A. (2018). Kobi’lerde İnovasyon Performansını Etkileyen Faktörlerin Bulanık Dematel Tabanlı Analitik Ağ Süreci (BDANP) Yöntemiyle Analizi ve Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 559-586. Doi: https://doi.org/10.16953/deusosbil.293170
• Çalıpınar, H., ve Baç, U. (2007). KOBİ’lerde inovasyon yapmayi etkileyen faktörler ve bir alan araştırması. Ege Academic Review, 7(2), 445-458. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/557064
• Çetin, K., ve Gedik, H. (2017a). İşletmelerde inovasyona etki eden faktörler: Karaman ili örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 160-172. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/54601/744455
• Çetin, K ve Gedik, H . (2017b). İnovasyon Ve İhracat Performansı İlişkisi: Karaman Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 22. UPK Ahmet Hamdi İSLAMOĞLU Special Issue, 109-126. Doi: https://doi.org/10.18092/ulikidince.346605
• Damanpour, F. (1991). Organizational innovation: A meta-analysis of effects of determinants and moderators. Academy of Management Journal, 34(3), 555-590. Doi: https://doi.org/10.5465/256406
• Deveci, T. ve Nunn, R. (2018). Intrapersonal communication as a lifelong learning skill in engineering education. Yükseköğretim Dergisi, 8(1), 68–77. Doi: https://doi.org/10.2399/yod.17.009
• Doğan, N. ve Başokçu, T. O. (2010). İstatistik tutum ölçeği için faktör analizi ve aşamalı kümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 65-71. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/epod/issue/5807/77240
• Drucker, P. F. (1985). The discipline of innovation. Harvard business review, 63(3), 67-72. Erişim adresi: https://iimagineservicedesign.com/wp-content/uploads/2015/06/The-Discipline-of-Innovation.pdf
• Drucker, P.F. (2003). Yenilikçilik İçerisinde Yenilikçilik Disiplini, Çeviren: Ahmet Kardam, Mess Yayınları, İstanbul.
• Drucker, P. (2014). Innovation and entrepreneurship. Routledge.
• Elçi, Ş. (2007). İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı, (1.Baskı). İnomer Kalkınma ve Rekabet, 1-37. Erişim adresi: https://inomer.org/wp-content/uploads/2018/05/Inovasyon-SirinElci.pdf Koç, Desticioğlu, Çalıpınar, Özyörük JTOM(5)2, 750-764, 2021 763
• Ferraris, A., Belyaeva, Z. ve Bresciani, S. (2020). The role of universities in the Smart City innovation: Multistakeholder integration and engagement perspectives. Journal of Business Research. 119, 163-171. Doi: https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.12.010
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. 1981. Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. Doi: https://doi.org/10.2307/3151312
• Görker, N., ve Erdil, O. (2018). İnovasyon Sürecinde Örgütü Girişimsel ve Öğrenme Odaklılığa Yönlendirmede Dönüştürücü Liderlik Tarzının Etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 19(2), 115-129. Erişim adresi: http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/download/1092/pdf
• Gümüşlüoğlu, L. (2009). İnovasyon ve liderlik. Savunma Sanayii Gündemi Dergisi, 3, 37-42. Erişim adresi: https://doku.tips/edoc/novasyon-ve-liderlik.html
• Günay, D. ve Çalık, A. (2019). İnovasyon, icat, teknoloji ve bilim kavramları üzerine. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-11. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uad/issue/44899/549654
• Halász, G. (2018). Measuring innovation in education: The outcomes of a national education sector innovation survey. European Journal of Education, 53(4), 557-573. Doi: https://doi.org/10.1111/ejed.12299
• Haryani, S. ve Gupta, V.B. (2016). Factors affecting innovatıon capability of Indian software firms (with special reference to Indore city). International Research Journal of Engineering and Technology , 3(12), 1213-1219. Erişim adresi: https://www.irjet.net/archives/V3/i12/IRJET-V3I12274.pdf
• Higgins, J. M. (1996). Innovate or Evaporate: Creative Techniques for Strategist, Long Range Planning, 29(3), 370-380. Doi: https://doi.org/10.1016/0024-6301(96)00023-4
• Huang, S. P. (2018). Effects of innovative education on innovation capability and organizational performance in high-tech industry. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(3), 777-784. Doi: https://doi.org/10.12973/ejmste/80127
• James, O. ve Alexander, N. (2017). Factors affecting startup innovations and growth. International Journal of Business Management and Leadership. 8(1), 11-21. Doi: 10.18178/joams.6.1.34-38
• Junge, M., Severgnini, B. ve Sørensen, A. (2012). Evidence on the Impact of Education on Innovation and Productivity. Department of Economics. Copenhagen Business School. Working Paper / Department of Economics. Copenhagen Business School No. 2-2012. Erişim adresi: https://www.econstor.eu/handle/10419/208570
• Kalay, F., ve Kızıldere, C. (2015). Türk İşletmelerinin İnovasyon Performansını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Odü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (Odüsobiad), 5(13), 36-63. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/odusobiad/issue/27561/289981
• Koç, K., ve Mente, A. (2007). İnovasyon Kavramı Ve Üniversite-Sanayi-Devlet İşbirliğinde Üçlü Sarmal Modeli. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 1-18. Erişim adresi: http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/kkahm.pdf
• Kılıç, H. A. ve Erdem, İ. (2018). Çift Yetenekli Liderliğin Çalışanların İnovatif Davranışları Üzerindeki Etkisi. International Journal of Management and Administration, 2(4), 81-90. Doi: https://doi.org/10.29064/ijma.448366
• Kılıç, S. ve Yörükoğlu, Ö. (2020), Pazar ve İnovasyon Yönelimliliğin İhracat İşletmelerinin İnovasyon Ve İhracat Performansına Etkileri, BMIJ, (2020), 8(1): 45-81. Doi: https://doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1408
• Mardani, A., Nikoosokhan, S., Moradi, M. ve Doustar, M. (2018). The relationship between knowledge management and innovation performance. The Journal of High Technology Management Research, 29(1), 12-26. Doi: https://doi.org/10.1016/j.hitech.2018.04.002
• Nagy, A. ve Băbăiță, C. (2016). Factors influencing the orientation towards innovation in the hospitality industry – The case of romanian hotels. Annals of the University of Oradea, Economic Science Series, 25(1), 584-595. Erişim adresi: https://ideas.repec.org/a/ora/journl/v1y2016i1p584-595.html
• Neuman, W. L. (2010). Toplumsal Araştırma Yöntemleri I-II, Çev. Özge, S. Yayın Odası Yayınları, İstanbul.
• OECD, EUROSTAT. (2006). Oslo Kılavuzu: Yenilik Verilerinin Toplanması ve Yorumlanması İçin İlkeler. Çev.: TÜBİTAK, Ankara: TÜBİTAK Yayını. Erişim adresi: https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Oslo_3_TR.pdf Koç, Desticioğlu, Çalıpınar, Özyörük JTOM(5)2, 750-764, 2021 764
• Oturakçı, M. (2018). İşletmelerde İnovasyon Faaliyetlerini Etkileyen Parametrelerin Belirlenmesi ve Önceliklendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(2), 1-8. Doi: https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.508075
• Özdemir, L. ve Sönmez, R. V. (2018). Örgütsel Kültürün Ürün İnovasyonu Üzerinde Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(21), 14-26. Doi: https://doi.org/10.21076/vizyoner.397624
• Özgüner, M., ve Özgüner, Z. (2018). Tedarikçi İlişkilerinin İnovasyona Etkisi: Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi’nde Bir Araştırma. Manas Journal of Social Studies, 7(3), 442-454. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/mjss/issue/43001/520564
• Porter, M. E. (1990). The competitive advantage of nations. Competitive Intelligence Review, 1(1), 1-14. Erişim adresi: http://www.economie.ens.fr/IMG/pdf/porter_1990_-_the_competitive_advantage_of_nations.pdf
• Ruan, A., Hong, W. ve Jin, J. (2010). The impact of motivation on employee innovative behaviour and the disparity analysis: An empirical study of Zhejiang Province in China. IEEE International Conference on Management of Innovation & Technology, 652-657. Doi: 10.1109/ICMIT.2010.5492741
• Satı, Z. E. ve Işık, Ö . (2011). İnovasyon Ve Stratejik Yönetim Sinerjisi: Stratejik İnovasyon . Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2) , 538-559. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/cbayarsos/issue/4067/53705
• Selznick, B. S. ve Mayhew, M. J. (2018). Measuring undergraduates’ innovation capacities. Research in Higher Education, 59(6), 744-764. Erişim adresi: https://link.springer.com/article/10.1007/s11162-017-9486-7
• Sevüktekin, M., Nargeleçekenler, M. ve Çetin, I. (2012). Uludağ Üniversitesi Öğrencilerinin Sosyo-Ekonomik Profil Araştırması, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 99-128. Erişim adresi: https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php?pdf=0018129&lng=1
• Şimşek, H. (2019). Pazar yönlülük ve inovasyonun performans üzerindeki etkisi: Antalya’da bir araştırma. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 3(6), 107-128. Erişim adresi: http://www.uludag.edu.tr/dosyalar/iibfdergi/genel-dokuman/2012_2/ASL06.pdf
• Taş, S. (2017). İnovasyon, eğitim ve küresel inovasyon endeksi. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 99-123. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/busad/issue/31102/336639
• Taşkın, E., ve Kahraman, H. (2016). Kobi’lerdeki İnovasyonu Arttırmada Pazar Yönlülük, Girişimci Yönlülük ve İşletmeler Arası İşbirliğinin Bütünsel Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 535-555. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/dpusbe/issue/27228/342408
• Timmerman, J. C. (2009). A systematic approach for making innovation a core competency. The Journal for Quality and Participation, 31(4), 4-10.
• Trott, P. (1998). Innovation Management & New Product Development, Financial Times, Pitman Publishing. Türk Dil Kurumu (2021). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Unger, M. ve Polt, W. (2017). The Knowledge Triangle between Research, Education and Innovation–A Conceptual Discussion. Foresight and STI Governance, 11(2), 10-26. Doi: 10.17323/2500-2597.2017.2.10.26
• Unsworth, K. L. ve Parker, S. (2003) Proactivity and Innovation: Promoting a New Workforce for the New Workplace. In: Holman, David and Wall, Toby D. and Clegg, Chris W. and Sparrow, Paul and Howard, Ann, (eds.) The New Workplace: A Guide to the Human Impact of Modern Working Practices. John Wiley & Sons, Chichester, pp. 175-196.
• Wei X., Liu X. ve Sha, J. (2019) How Does the Entrepreneurship Education Influence the Students’ Innovation? Testing on the Multiple Mediation Model. Frontiers in Psychology. 10:1557. Doi: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01557
• Yılmaz, O. (2020)., İnovasyon Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Yüksel, A., Uçkun, G., Dinçel, G., ve Demir, B. (2013). İnovasyon Yeteneğinin Artırılmasında Üniversite Sanayi İşbirliği ve Meslek Yüksekokullarının Rolü. Electronic Journal of Vocational Colleges, 3(4), 21-28. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ejovoc/issue/5389/73082
• Zhou, G. ve Luo, S. (2018). Higher education input, technological innovation, and economic growth in China. Sustainability, 10(8), 1-15. Doi: https://doi.org/10.3390/su1008261